گویا سلطان قابوس پادشاه کنونی عمان روز‌های پایانی عمر خود را سپری می‌کند و سیستم پادشاهی عمان در تکاپوی تعیین جانشین اوست. طبق اساسنامه کشور عمان، شورای خاندان حاکم باید جانشین پادشاه را ظرف سه روز پس از مرگ پادشاه تعیین کند و اگر این شورا درباره انتخاب پادشاه کشور به توافق نرسد شورای دفاعی، فردی را که سلطان قابوس در نامه خود به شورای حاکم به آن اشاره کرده، تعیین خواهد کرد. در ارتباط با این موضوع، سیدصباح زنگنه کارشناس مسائل منطقه در گفتگو با دیدارنیوز گفت:عمان برای حفظ شرایط کنونی به اتحاد ملی و اجماع خانوادگی نیاز دارد. با توجه به تدبیری که تاکنون سلطان قابوس به کار برده است این کشور توانسته از این جایگاه حفاظت کند و بهترین نتایج را به دست بیاورد. عمان به عنوان کشوری که در میانجی گری‌های مختلف پیش قدم بوده، تاکنون خودش را درگیر دعوا‌های منطقه‌ای و جهانی نکرده است. اگر همین رویه را بتواند دنبال کند، جایگاه خود را در روابط بین الملل حفظ خواهد کرد.
دیدارنیوز ـ اسفندیار عبداللهی: عمان کشوری پادشاهی در شرق شبه جزیره عربستان است که پایتختش شهر مسقط است. این کشور از شرق به دریای عرب و از شمال به دریای عمان منتهی می‌شود، از جنوب با یمن و از غرب با عربستان سعودی و امارات متحده عربی مرز زمینی و با ایران مرز دریایی دارد. این کشور دارای دو برون‌بوم ـ یک منطقه جدا از مرز کشور ولی متعلق به آن کشور که در خاک یک یا چند کشور دیگر قرار دارد ـ است. بخش کوچکی از عمان در قسمت جنوبی تنگه هرمز قرار دارد که «مسندم» نام دارد. این بخش از سرزمین اصلی جدا افتاده است. برون بوم دیگر «مدحاء» نام دارد که توسط امارات متحده عربی احاطه شده است.
از سده ۱۷ میلادی عمان دارای پادشاهی خودکفا بوده که در سده ۱۹ میلادی به اوج قدرت خود دست یافته است. با کاهش قدرت در سده بیستم میلادی این کشور تحت تأثیر و نفوذ گسترده پادشاهی بریتانیای کبیر قرار گرفت، اما هیچگاه به شکل رسمی بخشی از آن نگردید. عمان پیوند گسترده نظامی و سیاسی با ایالات متحده آمریکا و بریتانیا دارد، ولی سیاست خارجی آزادانه‌ای در پیش می‌گیرد. فرمانروایی این کشور، پادشاهی بی چون و چرا بوده و در پنج دهه گذشته تحت فرمان سلطان قابوس، اما پارلمان نیز نقش قانون‌گذاری و بازرسی اندکی دارد. همانند سایر کشور‌های عربی خلیج فارس منبع اصلی درآمد کشور، نفت است. هر چند نسبت به همسایگان، این کشور تولیدکننده متوسطی است. کشاورزی و ماهی‌گیری نیز دو منبع مهم درآمد در عمان هستند. منبع جایگزین دیگر گردشگری است.
اما گویا سلطان قابوس پادشاه کنونی عمان روز‌های پایانی عمر خود را سپری می‌کند و سیستم پادشاهی عمان در تکاپوی تعیین جانشین اوست. طبق اساسنامه کشور عمان، شورای خاندان حاکم باید جانشین پادشاه را ظرف سه روز پس از مرگ پادشاه تعیین کند و اگر این شورا درباره انتخاب پادشاه کشور به توافق نرسد شورای دفاعی، فردی را که سلطان قابوس در نامه خود به شورای حاکم به آن اشاره کرده، تعیین خواهد کرد و هدف از این اقدام نیز جلوگیری از هر گونه درگیری در خاندان حاکم است. شورای دفاعی عمان شامل وزیر دفاع، رئیس دستگاه امنیت داخلی، وزیر دیوان سلطنتی، معاون نخست وزیر و شخص نخست وزیر است.
برخی گمانه زنی های مقامات و رسانه های عمانی حکایت از آن دارد که اسامی ۴ تن از جمله سه تن از پسرعمو‌های سلطان قابوس به عنوان جانشین مطرح شده است. اسامی افراد مطرح شده به قرار زیر است: ۱. اسعد بن طارق ۶۵ ساله پسرعموی سلطان قابوس معاون نخست وزیر ۲- هیثم بن طارق، وزیر میراث و فرهنگ عمان، ۶۵ ساله برادر کاندیدای اول از مادری دیگر ۳- شهاب بن طارق ۶۳ ساله که سال ۲۰۰۴ از پست فرماندهی یگان دریایی این کشور بازنشسته و مشاور شخصی سلطان قابوس شد ۴- تیمور بن اسعد بن طارق ۳۸ ساله پسر پسرعموی سلطان قابوس که پیشگام کاندیدا‌های هم نسل خود برای رسیدن به کرسی پادشاهی عمان است.
عمان بعد از سلطان قابوس چه خواهد شد؟ پادشاهی که موجب انسجام، اتحاد و تا حدودی توسعه کشور شده و از طرفی هم برای جامعه جهانی شخص قابل احترامی است. آیا عمانی‌ها همین روند را ادامه خواهند داد یا بعد از سلطان قابوس باید شاهد عمانی جدید باشیم؟
در ارتباط با این موضوع، سیدصباح زنگنه کارشناس مسائل منطقه در گفتگو با دیدارنیوز گفت: با توجه به اینکه کشور عمان از ذخایر انرژی و نفت آنچنانی برخوردار نیست، در شرایطی که پادشاه این کشور فوت کند باید شرایط ژئوپلیتیک خود را در نظر بگیرد و از شرایط کنونی خود بهره برداری کند. جایگاه ژئوپلتیک عمان در برابر خطرات و تهدید‌های زیادی قرار دارد، چراکه از یک طرف عربستان تهدید جدی محسوب می‌شود و منتظر فرصت که به این کشور دسترسی یا دست اندازی کند.
وی افزود: امارات متحده عربی نیز به همین ترتیب منتظر فرصت است تا اختلافات دیرینه مرزی خود با عمان را به سبک دیگری پیش بکشد یا به نفع خودش حل و فصل کند. با توجه به اینکه عمان به بخشی از رفت و آمد کشتی‌های حامل انرژی خلیج فارس اشراف دارد برای حفظ شرایط کنونی به اتحاد ملی و اجماع خانوادگی نیاز دارد. با توجه به تدبیری که تاکنون سلطان قابوس به کار برده است این کشور توانسته از این جایگاه حفاظت کند و بهترین نتایج را به دست بیاورد. عمان به عنوان کشوری که در میانجی گری‌های مختلف پیش قدم بوده، تاکنون خودش را درگیر دعوا‌های منطقه‌ای و جهانی نکرده است. اگر همین رویه را بتواند دنبال کند، جایگاه خود را در روابط بین الملل حفظ خواهد کرد.
زنگنه درباره آرایش سیاسی و قومی حاکم در عمان گفت: این کشور متشکل از قبایل مختلفی است ولی قبیله آل بوسعیدی که پدر و جد سلطان قابوس هستند، توانستند کشور را در برابر دزد‌های دریایی و دست اندازی‌های کشور‌ها و قبایل مختلف حفظ کنند و تعامل مثبتی با بقیه قبایل عمان داشته باشند. قبیله آل بوسعیدی عمدتاً در حاشیه سواحل دریای عمان قرار داشته و دارند و قبایل دیگری در وسط عمان و مناطق رستاق، صحار و در مناطق کوهستانی نیز قبایلی وجود دارند. رفتار و رویه‌ای را که تاکنون سلطان قابوس اتخاذ کرده است، طراحی مناسبات مثبت و سازنده با همه قبایل بوده است؛ و همین مناسبات هم امنیت کشور را تاکنون حفظ کرده و هم درگیری‌های داخلی را پایان داده است.
این کارشناس مسائل منطقه خلیج فارس خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه عمان با یمن، عربستان و امارات عربی مرز‌های زمینی دارد در شرایط غیرعادی آسیب‌ها و لطمات جدی به صورت بالقوه می‌توانست به این کشور وارد شود و این کشور را دستخوش درگیری‌ها و اختلافات زیادی کند ولی مهندسی اجتماعی که در عمان به کار برده شد، توانست همه این آسیب‌ها و مشکلات را حذف کند. سلطان قابوس با مدیریت خوبی که پیش برد، توانست ارتباط خود را با کشور‌های بزرگ منطقه مانند جمهوری اسلامی ایران یا ایران قبل از انقلاب حفظ کند.
زنگنه با بیان اینکه پادشاه عمان در طول سلطنت خود مانع افراطی گری شده است، اظهار کرد: او سد راه نیرو‌های افراطی اعم از ایدئولوژی‌های مارکسیستی یا تفکرات تندروانه وهابی یا مذهبی اسلامی شد. در حال حاضر اعتدال و میانه‌روی در کل جامعه حاکم است و همه اتباع مذاهب گوناگون در عمان در صلح و صفا و احترام و همبستگی به سر می‌برند. همه اقوام در قدرت سهم دارند و در حکومت، جامعه، اقتصاد، تجارت و سیاست، مشارکت و حضور دارند. طبق اساسنامه پادشاهی عمان، شورای تعیین جانشین، ساز و کار مناسبی است که از بروز اختلافات و حرکت‌های افراط گونه جلوگیری می کند تا به نوعی اجماع ملی برسند؛ بنابراین نیرو‌های شناخته شده و با تجربه، در طول این سال‌ها در عمل زیر نظر پادشاه کار کرده اند و مورد شناسایی قرار گرفته اند و قطعا شخص پادشاه نظر خود را در اختیار شورای مذکور گذاشته است که مانع از بروز اختلاف و درگیری شود.
این نماینده پیشین مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: با توجه به رشد جمعیت جوانان و افزایش سطح تحصیلات در همه جوامع و طوایف عمان، ضرورت دارد حاکمان جدید سازوکار‌های مناسب تری برای تامین نظر این لایه‌های جدید اجتماعی بیاندیشند و برای این جوانان نیز فکری بکنند تا از توان آن‌ها در سازندگی کشور و حسن همجواری با همسایگان استفاده و بهره‌برداری شود.
وی در رابطه با پیش بینی خود از شخصیت جانشین پادشاه عمان نیز گفت: به نظرم اسعد بن طارق پادشاه بعدی عمان خواهد بود، زیرا او شخص محترم و قابل پذیرش از سوی اکثریت اقوام و طوایف عمانی است.
