نخست وزیر عراق حافظ منافع ملی و توده‌های محروم نیست

وی افزود: عراق ۴ میلیون و ۸۰۰ هزار بشکه در روز نفت تولید می‌کند، ولی آثار این درآمد به مردم بر نمی‌گردد. در این مدت با وجود اینکه اتفاقات خوبی در عراق افتاده، اما آثار جنگ با داعش و تخریب‌های ناشی از آن، هزینه‌های زیادی روی دست دولت گذاشته است که گردش مالی عظیمی به این بهانه در عراق به وجود آمده و زمینه‌های فساد و رانت دولتی، فرادولتی، خانوادگی و حتی در قرارداد‌های بین المللی را مهیا کرده است.


محبعلی یادآور شد: با وجود این جبهه بندی‌ها و گروه بندی‌ها که کار‌ها را بر اساس منافع خانوادگی و قبیلگی پیش می‌برند، طبیعی است که سیاست‌های شکلی قادر به حل و فصل مشکلات نیست. عراق از مداخلات خارجی نیز به شدت رنج می‌برد، از هر سو در عراق مداخله صورت می‌گیرد، این مداخلات اجازه نمی‌دهد وضعیت عراق به سامان و درجه‌ای از آرامش و امنیت برسد. آمریکایی‌ها در همه امور داخلی عراق دخالت می‌کنند. ایران، عربستان و ترکیه نیز هر کدام به نوعی، در سطحی و کیفیتی در عراق دخالت می‌کنند. از طرفی اراده جمعی مردم عراق در انتخابات نادیده گرفته می‌شود، در انتخابات قبلی نتیجه انتخابات کنار گذاشته شد و حیدرالعبادی نخست وزیر شد، نخست وزیر فعلی هم بیش از اینکه محصول صندوق رای باشد محصول معادلات و نقش آفرینی کشور‌های خارجی و گروه‌های ذی نفوذ است.


این کارشناس مسائل منطقه با بیان اینکه مشکلات عراق، هم منشأ داخلی، اقتصادی و معیشتی دارد و هم ریشه در معادلات بین‌المللی و منافعی دارد که کشور‌هایی مانند ایران، عربستان، ترکیه، آمریکا و اسرائیل در آن دخیل هستند، خاطرنشان کرد: اهل تسنن به دلیل دسترسی کمتر به منابع ثروت و قدرت، خود را به کشور‌های خارجی وصل کرده اند و شیعیان هم در عراق در میانه دو طیف لائیک و حشدالشعبی قرار گرفته اند که هر از گاهی به سویی کشیده می‌شوند. حتی در کردستان عراق که ما فکر می‌کنیم آرام است نیز معادلات، خانوادگی است به طوری که دو خانواده بارزانی‌ها و طالبانی‌ها عملا حاکم بر ثروت و قدرت در منطقه خودمختار کردستان عراق هستند؛ بنابراین این خانواده‌ها هستند که منافع عراق را بین خود تقسیم می‌کنند و دولت برآمده از تقسیم منافع در بین خانواده‌های ذی نفوذ، دسته جات مذهبی و قبیله‌ای است.


وی ادامه داد: به ۱۷ مشوقی که نخست وزیر عراق در یک بسته حمایتی به مردم وعده داده است نباید خوشبین بود، بی تاثیر نیست، اما به این دلیل که گروه‌های صاحب نفوذ، ثروت، قدرت و درآمد ملی عراق را بین خود توزیع می‌کنند، در اصل نگرانی و اعتراض آشکار و پنهان مردم تاثیری ندارد. نخست وزیر عراق در واقع حافظ منافع ملی و توده‌های محروم نیست بلکه برآمده از تقسیم قدرت بین اینهاست لذا ناچار است منافع این قبیله‌ها و خانواده‌ها را تامین کند، در غیر این صورت علی الاصول نمی‌تواند نخست وزیر عراق باشد. نخست وزیر قبلی هم اعلام کرد با فساد مبارزه می‌کند، ولی در نهایت کسی که بیشترین اتهام و مفاسد به او نسبت داده شد شخص نخست وزیر (حیدرالعبادی) بود، شخصی که متاسفانه مورد حمایت ایران هم قرار داشت. همین نخست وزیر کنونی به همان دلایلی که عرض کردم مجبور شد نخست وزیر قبلی را به عنوان معاون خود حفظ کند.


وی در پاسخ به این پرسش که تظاهرات و آشوب‌های اخیر چقدر می‌تواند مرتبط با راهپیمایی اربعین حسینی باشد، گفت: این قضیه صحت دارد. اربعین حسینی دستاویزی برای گروه‌های مخالف داخلی قرار می‌گیرد، ضمن این که زمینه‌های داخلی آشوب فراهم است. اتفاقات سال گذشته و امسال منشأ و ریشه در ساختار فاسد عدم توازن بین منافع مردم و منافع گروه‌های حاکم دارد. بخشی از گروه‌های داخل عراق با عربستان سعودی ارتباط دارند، همچنین بقایای حزب بعث نیز حضور دارند، سر حزب بعث زده شده است، ولی بدنه آن در عراق همچنان در بین مردم عراق فعال است، همان‌هایی که در ایجاد داعش نقش اساسی داشتند. طبیعتا آن‌ها به عنوان گروه‌های پنهان، از عوامل سازماندهی نارضایتی‌ها هستند و مردم معترض را هدایت می‌کنند که می‌توانند اربعین را هم دستاویز اهداف خود قرار دهند.


وی در پاسخ به این پرسش که آیا مثلث عبری، عربی و آمریکایی در رابطه با اعتراضات اخیر عراق شکل واقعی و سازماندهی به خود گرفته است و این گزاره چقدر نزدیک به واقعیت است، گفت: گاهی ما با اطلاعات کامل صحبت می‌کنیم و گاهی از نتیجه یک کنش به تحلیلی می‌رسیم. بعید می‌دانم کسی اطلاعات دقیقی از دخالت این مثلث‌ها و مربع‌ها داشته باشد و بتواند ثابت کند که هماهنگی سازمانی بین آن‌ها شکل گرفته باشد. اگر چه مثلث ذکر شده به اضافه ترکیه، ایران و اپوزیسیون داخلی در عراق تضاد‌هایی دارند، ولی منافع مشترکی هم دارند.


محبعلی با اشاره به اینکه آمریکا به عنوان قدرتی که دارای پایگاه‌های متعدد نظامی در عراق است عملا مدیریت اقتصادی و صنعت نفت عراق را به عهده دارد گفت: ثبات عراق برای آمریکا مهم است و هرگز با بی ثبات کردن عراق خودزنی نمی‌کند. ممکن است آمریکا از حضور ایران در عراق ناراحت باشد، ولی نباید فراموش کرد آمریکایی‌ها از حضور ایران در آنجا بیشترین نفع را می‌برند. حضور ایران در جنگ علیه داعش و حمایت از دولت شیعی، هزینه‌های آمریکا را در عراق کاهش داده است، لذا اینکه تصور شود این کشور‌ها میز مشترکی برای بی ثباتی در عراق تشکیل داده اند تئوری توطئه است.