انگلیس همیشه وضعیت مجزایی در اتحادیه اروپا داشته و در کنار آمریکا بوده است. صرف نظر از اینکه چه حزبی در انگلیس سر کار باشد آنها سعی کرده اند همواره اتحاد استراتژیک خود را با آمریکا حفظ کنند. طبیعی است که انگلیس، تاثیرات زیادی در سیاست اروپا هم دارد یعنی انگلستان، فرانسه و آلمان کشورهای اصلی و تاثیرگذار در اتحادیه اروپا هستند، چه برگزیت اتفاق بیفتد یا نیافتد، انگلیس کمافی السابق در اتحادیه تاثیرگذار خواهد بود. اگر تنش بین ایران و انگلیس به همین صورت ادامه پیدا کند هر کس که نخست وزیر انگلیس باشد، تحریم‌های مشخص و رفتارهای معینی را در مورد ایران اعمال خواهد کرد.
از جمله اظهار نظرهای هانت این بود که گفت: «می‌خواهم به ایرانی‌ها بگویم قاطعیت ایالات متحده را دست‌کم نگیرد... آنها جنگ با ایران را نمی‌خواهند. اما اگر به منافع آمریکا حمله شود، آنها جواب خواهند داد.» ولی نهایتا بوریس جانسون سکان قوه مجریه و فرماندهی کل قوا در بریتانیا را به عهده گرفت. این در حالی است که تنش بین ایران و آمریکا هرچند شکل عوض کرده ولی وجود دارد. رئیس جمهور آمریکا در آخرین اظهار نظر درباره ایران، نسبت به تمایل خود به مذاکره و توافق با ایران ابراز تردید کرده و از آمادگی برای مقابله با بدترین وضعیت در ارتباط با آن کشور سخن گفته است.
در شرایطی که امید به صلح کمتر شده است، به نظر می رسد با انتخاب جانسون، بریتانیا نیز به آمریکا نزدیک تر از قبل شده است، لذا نمی توان به آینده معادلات منطقه خلیج فارس خوشبین بود زیرا ایران و انگلیس نیز طی یک ماه اخیر با یکدیگر دچار تنش شده اند و فضا به سمتی می رود که خواسته یا ناخواسته اروپایی ها حمایت نیم بند خود را از ایران و برجام بردارند.
در همین رابطه، قاسم محبعلی کارشناس مسائل بین الملل به دیدارنیوز گفت: انگلیس همیشه وضعیت مجزایی در اتحادیه اروپا داشته و در کنار آمریکا بوده است. صرف نظر از اینکه چه حزبی در انگلیس سر کار باشد آنها سعی کرده اند همواره اتحاد استراتژیک خود را با آمریکا حفظ کنند. طبیعی است که انگلیس، تاثیرات زیادی در سیاست اروپا هم دارد یعنی انگلستان، فرانسه و آلمان کشورهای اصلی و تاثیرگذار در اتحادیه اروپا هستند، چه برگزیت اتفاق بیفتد یا نیافتد، انگلیس کمافی السابق در اتحادیه تاثیرگذار خواهد بود. بنابراین هر زمان معادلات بین ایران و آمریکا به سمت منفی شدن و تنش پیش می رود مستقیما روی تصمیمات و روابط ایران و اروپا نیز اثر می گذارد. اگر تنش بین ایران و انگلیس به همین صورت ادامه پیدا کند هر کس که نخست وزیر انگلیس باشد، تحریم های مشخص و رفتارهای معینی را در مورد ایران اعمال خواهد کرد. ایرانیان شرکت ها و سرمایه های زیادی در انگلیس دارند و این خطر وجود دارد که توقیف شده و یا مورد تحریم قرار گیرند.
وی در پاسخ به این پرسش که با توجه به شعار محوری جانسون در رابطه با بریگزیت، اگر انگلیس از اتحادیه اروپا خارج شود چه تاثیری بر روابط ایران و اروپا خواهد داشت، اظهار کرد: اگر انگلیس از برجام خارج شود، قطعا آلمان و فرانسه با آمریکا و انگلیس همراه خواهند شد. البته خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا بی تاثیر در سیاست های بین المللی اروپا نیست، انگلیس نقش سیاسی و امنیتی خود را به طرق مختلف اعمال می‌کند که یکی از آنها از طریق عضویت در ناتو است و حتی اگر از اتحادیه اروپا خارج شود از ناتو خارج نمی شود. این ناتو است که سیاست‌های نظامی اتحادیه اروپا و آمریکا را تعریف می‌کند. تعداد زیادی از کشورهای اروپایی و به خصوص اروپای شرقی در ناتو عضو هستند. نقش انگلیس در ناتو و اروپا نقش خاصی است و نمی شود این نقش او را نادیده گرفت.
اروپایی ها در مورد مسائل ایران و روسیه هماهنگ هستند
محبعلی با بیان اینکه خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا می تواند بر سیاست های داخلی و اقتصادی آن کشور اثر بگذارد، خاطرنشان کرد: بعید است که حتی اگر انگلستان خارج شود همکاری آنها با آلمان و فرانسه کمرنگ شود و هماهنگی و اتحاد آنها در خصوص مسائل فرامنطقه‌ای و فرا اروپایی به خصوص در مورد ایران و روسیه ادامه پیدا می‌کند. نمی توان اروپا را بدون انگلیس تصور کرد، شاید بخشی از روابط قبلی آنها کاهش پیدا کند ولی در مورد مسائل نظامی و استراتژیک، اروپایی با هم همکار می مانند. سیاست های کلان انگلستان در خصوص تنش بین ایران و انگلیس تغییر نمی کند، فقط انتخاب بوریس جانسون به عنوان نخست وزیر، آنها را بیش از پیش به آمریکا نزدیک می کند.
این کارشناس سیاست خارجی با بیان اینکه تاکنون ایالات متحده آمریکا انتظار داشت کشورهای اروپایی و دیگر متحدین برای تقابل با ایران در خلیج فارس با آنها همکاری کنند ولی این شرایط عوض شده و انگلستان منتظر حمایت آمریکا در خلیج فارس است، اظهار کرد: سیاست آمریکا این بود که کشورهای زیادی را در قبال ایران متحد کند و چالشی که بعد از خروج از برجام ایجاد شده بود و ائتلاف بین المللی علیه ایران را تضعیف کرده بود پشت سر بگذارد. تلاش آمریکا این است که کشورها در برابر ایران قرار بگیرند، هر کشوری که با ایران مشکل پیدا کند خود به خود با سیاست های آمریکا همراه خواهد شد. انگلیس از جمله این کشورهاست. حتی اتحادیه اروپا هم به دلیل نیازهای امنیتی و اقتصادی که دارد نمی توانند در مقابل آمریکا باشد و بین ایران و آمریکا ایران را انتخاب کند. در چنین حالتی نمی توان انتظار داشت اتحادیه اروپا در کنار ایران قرار بگیرد بلکه سعی می کنند نقشه میانه ای بیابند که طبیعتا چرخش آنها به طرف آمریکا بیشتر است. در این شرایط، بحران بین انگلیس و ایران شرایط را به زیان ایران، پیش می برد و جانسون آن را تشدید می کند. اگر استراتژی آمریکا این است که کشورها را در برابر ایران قرار دهد، سیاست ایران باید دور کردن کشورها از آمریکا باشد که البته با توجه به بالا گرفتن تنش بین ایران و انگلیس، ما در این سیاست موفق نبوده ایم.
وی ادامه داد: بهترین مثال هم شکست سفر نخست وزیر ژاپن به تهران و دست خالی برگشتن او بود. آخرین مورد نیز به تعویق افتادن سفر رئیس جمهور فرانسه به تهران بود. بنابراین بحران اخیر بین ایران و انگلیس به طور کامل در جهت معکوس منافع ملی ایران بوده است. آمریکا از اینکه بین ایران و هر کشوری تنش ایجاد شود استقبال می کند که با توقیف کشتی ایران در تنگه جبل الطارق، این خواسته آمریکایی ها محقق شد. با این رویه، استراتژی چند جانبه‌گرایی که ایران به دنبال آن بود از دست می‌رود و حداکثر روابط ایران با روسیه، نیکاراگوئه، ونزوئلا، کوبا، کره شمالی و سوریه خواهد بود.
حاشیه امن سعودی ها و هم پیمانانش در تقابل بین ایران و آمریکا است
محبعلی درباره ارزیابی خود از سکوت عربستان و همراهان منطقه ای آن کشور در قبال مسائل ایران، گفت: برنامه و نفع آنها در تنش و تقابل ایران و آمریکاست، به طوری که خودشان در حاشیه قرار گیرند. هر چه ایران با قدرت های بزرگ در چالش و تنش بیشتری باشد آنها حاشیه امن بیشتری برای خود تصور می‌کنند. آنها چنین سیاستی را در قبال عراق و در تنش صدام حسین و جورج دبلیوبوش دنبال می کردند. کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس مثل عربستان سعودی، امارات، بحرین و دیگر کشورها تلاش می‌کنند که آمریکا را در مقابل ایران قرار بدهند و از این طریق، امنیت خود را تضمین کنند، پشت آنها قرار بگیرند و از مقابله مستقیم با ایران پرهیز کنند. سعودی ها هیچ وقت دنبال تنش سطح بالا با ایران نبودند و نیستند، چون می دانند ایران دست برتر را دارد، به همین دلیل همانگونه که ایران به دنبال سیاست چند جانبه گرایی است، عربستان هم به دنبال سیاست‌هایی است که منافعش تامین شود، بنابراین اگر طی روزهای اخیر گفتگوهایی بین ایران و عربستان صورت گرفته باشد دور از ذهن و غافلگیر کننده نیست. از طرفی پس از کوتاه آمدن ترامپ از حالت تهاجمی، عربستان متوجه شد که نمی تواند همه تخم مرغ های خود را در سبد آمریکا و اسرائیل بگذارد، بر همین اساس با روسیه، چین و دیگر کشورها موازی با آمریکا همکاری می کند.
وی خاطر نشان کرد: عربستانی‌ها شاید منتظر بودند که آمریکا به ایران حمله کند و حالا که نسبت به ایران نرم و آرام تر شده شاید تا حدی از آمریکا نا امید شده باشند. البته این یک گمانه و تحلیل خوشبینانه است، آمریکا یک سیاست گام به گام را دنبال می‌کند و چیدمانی را انجام می دهد که برنامه های بلند مدتی در آن وجود دارد و به نظرم قصد دارند کنترل عملی بر منطقه داشته باشند. اخیراً پایگاه خود را در عربستان تقویت کرده، نیروهای بیشتری را اعزام و تعداد قوای نظامی آنها به تدریج در حال افزایش است. باید توجه کنیم وقتی جنگ لفظی شروع می شود نشانگر جنگ نیست، وقتی اوضاع آرام و مشکلات حل نشده اند باید نگران و بیمناک بود.
