برای اردوغان فرصت تجدید قوا وجود دارد

دیدارنیوز ـ پس از شمارش آرای اخذ شده در انتخابات شهرداری‌ها در شهر استانبول، نام اکرم امام‌اغلو، نامزد حزب مخالف دولت ترکیه به عنوان پیشتاز اعلام شد. از آنجا که این انتخابات، اولین آزمون سیاسی ترکیه برای سنجش میزان حمایت از رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری این کشور پس از انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۱۸ میلادی محسوب می‌شود، تحلیلگران براین اعتقادند که می‌تواند بر رویکرد حوزه سیاست داخلی تاثیر گذارد. همچنین نمی‌توان تاثیر آن را بر سیاست خارجی این کشور از جهت مباحث مرتبط با کرد‌های سوریه و مواضع اردوغان در این رابطه نادیده گرفت.

علاوه براین موارد، رکود اقتصادی در ترکیه، موضوعی قابل توجه در آستانۀ برگزاری این انتخابات بود که موقعیت حزب حاکم را در شهر‌های کلیدی از جمله استانبول و آنکارا تغییر داد. تورم بالای ۲۰ درصد و نرخ بیکاری ۱۱ درصدی، دو نگرانی مهم رای دهندگان به حساب می‌آمد. همچنین در یک سال گذشته، قیمت مواد غذایی در ترکیه نزدیک به ۳۰ درصد افزایش یافت و ارزش سهام نیز در این کشور روند کاهشی به خود گرفت.

جعفرحق‌پناه استاد مدعو مطالعات منطقه ای در دانشگاه تهران و کارشناس ترکیه در گفتگو با دیدارنیوز درباره نحوه تغییر رویکرد در سیاست داخلی ترکیه با لحاظ نتیجه انتخابات شهرداری استانبول گفت: نتیجه انتخابات شهرداری استانبول منجر به تغییر در کوتاه‌مدت نخواهد شد و تحول مرتبط با این مسئله را باید در دراز مدت مشاهده کرد. بدون شک AKP (حزب عدالت و توسعه) اکنون یک پایگاه مهم قدرت را از دست داده و به لحاظ روحی و روانی، این حزب و شخص آقای اردوغان ضربه خورده است، اما این مسئله به معنای رخ دادن اتفاق ویژه‌ای نیست، زیرا قدرت در دست رئیس‌جمهور و شخص اردوغان متمرکز است که همراهی پارلمان را هم به دنبال دارد، بنابراین در کوتاه‎مدت نباید انتظار مسائل ویژه‌ای را داشت.

وی در ادامه اضافه کرد: در کنار مسئله مورد اشاره باید این نکته را هم مورد توجه قرار داد که به جهت اهمیت شهر استانبول و اینکه شکست فوق در کنار شکست‌های دیگر که AKP متحمل شده و کنترل خود را بر آنکارا، آدنا، ازمیر و مرسین از دست داده، می‌تواند در میان‌مدت زمینه‌ساز تحولات مهمی در حوزه سیاست داخلی ترکیه باشد.

این استاد مدعو مطالعات منطقه ای در دانشگاه تهران در خصوص تاثیر این انتخابات بر سیاست خارجی ترکیه نیز ابراز کرد: تاثیر این انتخابات بر سیاست خارجی ترکیه را به صورت مستقیم بعید می‌دانم، البته از جهتی احتمال روی دادن اتفاق ویژه‌ای وجود دارد، زیرا اردوغان و AKP مجبور است برای جبران ناکامی در سیاست داخلی، سیاست خارجی دیگری دنبال کنند که قاعدتا دستاورد‌های ملموس دیگری باید داشته باشد تا به نوعی بتوانند این شکست‌های داخلی را با دستاورد‌هایی در این حوزه ترمیم سازند و اینگونه با چالش‌های داخلی مقابله کنند.

حق پناه در ادامه یادآور شد: مسئله این است که حتی برخی از مشکلات داخلی ترکیه؛ چه به لحاظ اقتصادی و چه از حیث امنیتی، ریشه در خارج دارد. اقتصاد ترکیه دارای پدیده‌ای به نام پول‌های داغ است که به سرمایه‌هایی که نامتعین و بسیار سیال هستند، گفته می‌شود. پول‌های داغ به این صورت است که بازیگران خارجی می‌توانند با خروج آن‌ها به سرعت، بازار به خصوص بورس، سرمایه‌گذاری و ارزش پول ملی ترکیه را دستخوش التهاب کنند. علاوه براین، میزان سرمایه‌گذاری خارجی در ترکیه بسیار تعیین‌کننده است که به رونق اقتصادی این کشور کمک می‌کند.

این کارشناس ترکیه دراین‌باره تصریح کرد: موارد فوق را ترکیه باید در خارج از مرز خود دنبال کند تا بتواند نتایج مثبتی در داخل به دست آورد. در حوزه بخش‌های امنیتی هم به همین شکل است و بخشی از مشکلات اردوغان با کرد‌های شهروند خود که سبب از دست دادن آرای او شد به دلیل مشکلاتی است که این کشور در سوریه دارد. اردوغان باید در خصوص مسائل کردی سوریه تعیین تکلیف کند و نتایج آن را در داخل ببیند.

وی در همین رابطه اظهار داشت: ترکیه نیاز دارد تا در سیاست خارجی خود، یک تحرک ویژه‌ای را دنبال کند که به شکلی در داخل نتیجه آن را ببیند، اما در آن بخش هم کار مشکل است، به این جهت که مسئله کردی؛ هم در داخل و هم خارج این کشور یک موضوع قطبی شده‌ای محسوب می‌شود که به شکل پنجاه پنجاه، موافق و مخالف دارد. هر سیاستی که در این زمینه دنبال شود، نیمی از جمعیت را به عنوان مخالف خواهد داشت، البته به طور استثنایی ممکن است مانند روز‌های اول حکمرانی AKP که اردوغان نخست وزیر بود و ابر و باد و خورشید و فلک کمک کردند به اینکه به سمت حل وفصل مسئله کردی برود، شود اما اکنون آن شرایط قابل تجدید نیست و به راحتی نمی‌توان با برخی سیاست‌های توسعه‌ای در جنوب شرق کشور، یک حرکت ملی را آغاز کرد که در نتیجه آن، هم مردمان کرد راضی شوند و استقبال صورت گیرد و هم سبب شکوفایی اقتصادی ترکیه شود. وضعیت فعلی ترکیه پیچیده‌تر شده و خیلی نمی‌توان به تکرار آن روند امید بست.

این استاد مطالعات منطقه ای در دانشگاه تهران در ادامه تاکید کرد: ترکیه باید با آمریکا درباره سوریه به نتیجه برسد که کار دشواری به نظر می‌رسد، زیرا در صورتی که درصدد برآید تا نظر دولت آمریکا را جلب کند، مسئله کردی سوریه باز با مشکلات دیگری مواجه خواهد شد. به طور نمونه تحویل گرفتن هواپیما F۳۵ منوط به این است که ترکیه سیاست دیگری را در قبال روسیه دنبال کند و معلوم نیست اردوغان به این سرعت بتواند چنین چرخش‌هایی را داشته باشد.

حق‌پناه در این خصوص افزود: ترکیه مشکلات زیادی دارد و شرایط به گونه‌ای است که از شکست اردوغان، بسیاری رضایت دارند. عربستان و اسرائیل در منطقه از این اتفاق خشنود هستند، بخشی از آمریکایی‌ها هم نسبت به افت مرتبت آقای اردوغان رضایت دارند.

این کارشناس ترکیه دراین‌باره که پایان حکومت حزب حاکم بر ترکیه قابل پیش بینی است یا خیر، بیان کرد: در انتخابات ۲۰۱۵ بعد از اینکه اردوغان در دور اول انتخابات پارلمانی، ضربه سنگینی خورد و اکثریت خود را از دست داد، تقریبا تحلیل‌هایی مبنی بر پایان حکومت حزب حاکم ترکیه صورت می‌گرفت، زیرا در آن روز‌ها اردوغان مجبور به ائتلاف شد، اما به سرعت در انتخابات بعدی جبران کرد و رقبای خود را محکوم (به خصوص با رفتاری که با کرد‌ها انجام داد) ساخت. به طور کلی حوادث در خاورمیانه و مسائلی که ممکن است به ضرر اردوغان تمام شود را نمی‌توان دست کم گرفت، ولی در عین‎حال می‌توان ورق را برگرداند.

وی در ادامه ابراز داشت: انتخابات تازه‌ای فعلا در ترکیه نداریم و فرصت برای اردوغان جهت تجدید قوا وجود دارد، زیرا زمان لازم برای این کار در اختیار او و حزبش است، اما اینکه تا چه اندازه بتوانند از این زمان بهره ببرند، مسئله مهمی محسوب می‌شود، زیرا شاید بیشتر به ضرر آن‌ها تمام شود، با این حال، موارد مورد بحث به پویش‌های محیط داخلی ترکیه برنمی‌گردد، زیرا این کشور برعکس ایران، کشور بین‌المللی است، به این معنا که پویش‌های سیاسی، اقتصادی و حتی امنیتی داخلی آن به شدت از متغیر‌های بین‌المللی تاثیر می‌پذیرد.

این استاد مطالعات منطقه ای در دانشگاه تهران در این‌باره اضافه کرد: درباره پایان حکومت حزب حاکم بر ترکیه از جهاتی که توضیح دادم باید با احتیاط صحبت کرد، گرچه کشوری مانند ترکیه در دراز مدت، پذیرای اقتدارگرایی، پوپولیسم و شخصی کردن سیاست یعنی کاری که اردوغان در این چند سال درپیش گرفته نیست و چنین خط‌مشی‌هایی محکوم به شکست هستند، اما این معنا را هم نمی‌دهد که اتفاق فوق به سرعت رخ دهد، زیرا اپوزیسیون ترکیه نیز خیلی توانمند، شایسته و یکپارچه نیست.

حق‌پناه در این خصوص ادامه داد: اپوزیسیون ترکیه به دلیل در دست نداشتن قدرت اجرایی علیه اردوغان صحبت می‌کند، ولی مشخص نیست زمانی که از این وضعیت خارج شود، بتواند از عهده حل مشکلات برآید و اصلا معلوم نیست تا چه اندازه بتواند مسئله کردها را حل و فصل نماید. از این جهت نمی‌توان گفت که به راحتی این شکست به صورت اتومات و محتوم، مقدمه برچیده شدن بساط آن چیزی خواهد بود که مخالفان به عنوان اردوغانیسم ازآن یاد می‌کنند.