پای درد دل معلم‌ها

دیدارنیوزـ رسول شکوهی: شاید دیگر مسخره باشد که بخواهیم در مدح و ستایش معلمان بگوییم. چرا مسخره؟ به این علت که فقط سالی یک بار مسئولین و اهالی رسانه و فعالین مدنی به سراغ این بخش از جامعه می‌روند و به تعبیر عامیانه، هندوانه زیر بغل آنها می‌گذراند که دیگر این کارها حتی در ظاهر هم فایده ندارد. بماند که در عمل هیچ فرقی با گذشته ایجاد نمی‌شود.

خوشبختانه دیدارنیوز در طول یک سال گذشته، بحث‌های مختلفی را در حوزه آموزش و پرورش و حقوق معلمان و فرهنگیان دنبال کرده و تلاش کرده که تا حد امکان، فرهنگیان کشور را تنها نگذارد. این موضوع از سر تعارف و تعریف از خود نیست. تلاش ما همواره بر این مهم استوار بوده که آموزش و پرورش را به عنوان یکی از اصلی‌ترین حوزه‌های کشور مورد بررسی قرار داده و مخاطبان ما نیز همواره از این مساله استقبال کرده‌اند.

در گذشته، هم از اعتراضات معلمان گفته ایم و هم از مشکلات و مسائلی که آن‌ها در زندگی با آن روبرو هستند. با چهره‌های مختلف حوزه آموزش و پرورش به گفتگو پرداخته‌ایم و تلاش کرده‌ایم که در کنار آموزش و پرورش باشیم تا مسائل و مشکلات کشور به سمت کاهش حرکت کنند.

 

 

 

 

 

اما بدون تعارف شاید این نکته که در ابتدای این نوشتار گفتم بی معنی نباشد. دیگر آنقدر از مشکلات و مسائل معلمان و آموزش و پرورش گفته‌ایم که باز هم تکرار آنها آن هم در روز گرامیداشت معلم از زبان ما شاید تاثیرگذاری لازم را نداشته باشد. به همین خاطر این بار نه به سراغ مسئولان آموزش و پرورش رفته‌ایم و نه از کارشناسان این حوزه کمک خواسته‌ایم. این روز مختص معلمان است و باید آنها را محور این گزارش قرار دهیم. به همین خاطر با چند معلم به گفتگو پرداخته‌ایم و مشکلات و مسائل آنها را مورد بررسی قرار داده‌ایم. شنیدن درد دل‌های آنها در این روز، کمترین کاری است که می‌توانیم انجام دهیم.

 

این معلم از تبعیض نیز گفت. مساله ای که همواره در طول سال‌های مختلف شنیده ایم. مزایای کار در دیگر ادارات دولتی در نسبت با آموزش و پرورش به مراتب بهتر است و معلمان و کارمندان شاغل در آموزش و پرورش شامل مزایای خاصی نمی شوند.

مشکلات معیشتی تا حدی است که معلم‌ها برای گذران زندگی خانواده، مشغول به انجام کارهای دیگری هستند چون این درآمدها کفاف زندگی یک فرد را نمی‌دهد و قاعدتا زندگی یک خانواده، شرایط سخت‌تری را خواهد داشت.

با این معلم با سابقه درباره محتوای کتب درسی نیز صحبت کردیم. او از نیاز به یک بازنگری جدی در کتب درسی صحبت کرد و روزآمد کردن آنها را بسیار ضروری دانست. علت این موضوع هم تغییر نسل‌ها و شرایط امروز جهان است. به عقیده او دانش‌آموز امروز با دانش‌آموز دیروز تفاوت‌های زیادی دارد و برای برقراری ارتباط و تاثیرگذاری باید با روش‌های جدید به سراغ آنها رفت.

او مشکل اصلی آموزش و پرورش را در اولویت دولت‌ها نبودن و عدم مدیریت در این حوزه دانست و این هشدار را داد که اگر این حوزه جدی گرفته نشود باقی مسائل کشور نیز تحت الشعاع این مساله قرار خواهد گرفت.

معلم دیگری که با او به صحبت نشستیم کارشناسی ارشد تاریخ داشت و در متوسطه دوم تدریس می‌کرد. او هم اصلی‌ترین مشکل معلمان را مسائل معیشتی عنوان کرد که دیگر بخش‌های کاری آنها را هم تحت تاثیر قرار داده است. این مشکلات معیشتی نه تنها در بحث حقوق بلکه در سنوات و پاداش بازنشستگی نیز خود را نشان می‌دهد.

عدم توالی و نظم در پرداخت اضافه کار و پایین بودن حقوق‌ها و عدم توازن در پاداش‌ها و سنوات آموزش و پرورش که همخوانی با باقی سازمان‌ها ندارد از جمله مواردی است که احتساب این اعداد و ارقام می‌تواند بخشی از مشکلات معلمان را حل کند. مثلا موضوع پاداش بازنشستگی که بعضا به صورت اقساطی پرداخت می‌شود عملا نمی‌تواند کمکی به معلمان بازنشسته در پایان خدمت شان کند.

با او نیز درباره محتوای کتب آموزشی صحبت کردیم. این معلم، کتب آموزشی را در راستای سیاستگذاری‌های کلان نظام تعریف کرد و گفت اگر مباحث علمی و تخصصی توسط افراد متخصص نوشته شود می‌تواند تاثیرات بسزایی داشته باشد. او بر نقش متخصصین واقعی هر رشته اشاره کرد که می‌توانند در این زمینه به کمک نظام آموزشی بیایند.

برخی این انتقاد را به معلمان وارد می‌کنند که به روز نیستند و با شرایط گذشته همچنان پیش می‌روند. در این زمینه از او پرسیدم. او به این نکته اشاره کرد که وقتی معلمان درگیر مشکلات معیشتی هستند و در طول روز بیشتر وقت و انرژی و تمرکز خود را بر مسائل مالی می‌گذارند دیگر فرصت و انگیزه ای برای روزآمد شدن و مطالعه نمی‌ماند و این انتقاد از این جهت وارد است اما برای حل این مساله باید راهکاری اندیشید. او به بهبود وضعیت معیشتی فرهنگیان اشاره کرد که می‌تواند این مشکل را حل کند و همچنین پیشنهاداتی نیز ارائه کرد.

استفاده از تجربیات کشورهای موفق در حوزه آموزش و پرورش و همچنین استفاده از فرصت‌های مطالعاتی مانند چیزی که در دانشگاه‌ها شاهد آن هستیم برای معلمان از جمله پیشنهادات این معلم بود. او به این نکته اشاره داشت که معلمان از این طریق می‌توانند با الگوهای موفق آشنا شوند و با انتقال این تجربیات به داخل، تاثیرات بسزایی بر عملکرد خود و نظام آموزشی داشته باشند.

توجه به علوم انسانی و داشتن نگاه بنیادین به آن از جمله مسائلی بود که او به آن اشاره داشت. علوم انسانی به عنوان زیربنای معرفت علمی می‌تواند باعث ایجاد زمینه‌های پیشرفت شود ولی متاسفانه در کشور ما نگاه به این حوزه این گونه است که این رشته‌ها کاربردی و پولساز نیست و به همین دلیل به آن توجه نمی‌شود. بر اساس گفته‌های این معلم، رشته‌ها مذکور می‌تواند زمینه ساز پیشرفت و توسعه در دیگر رشته‌ها باشد و توجه به علوم انسانی باعث کاهش مشکلات اجتماعی نیز خواهد شد.

از او نیز درباره اصلی‌ترین مشکل نظام آموزشی کشور پرسیدم. او به این نکته اشاره کرد که آموزش و پرورش، اولویت هدف گذاری آموزشی نیست. این مساله بدین معنا است که در سطوح کلان، میانی و خرد، هدف گذاری خاصی روی معلمان صورت نمی‌گیرد. او همچنین به این نکته تاکید داشت که اگر هدف گذاری کلان بر مشکلات معیشتی و تولید محتوای آموزشی استوار باشد بخش زیادی از مسائل آموزش و پرورش حل خواهد شد.

او در پایان به این مساله اشاره کرد که باید این نگاه در کشور ایجاد شود که آموزش و پرورش، زیرساخت توسعه کشور باشد. در این صورت است که می‌توان کارهای ویژه ای را ساماندهی کرد و در غیر این صورت، این وضعیت نابسامان ادامه پیدا خواهد کرد.