مسیح فرزانه، کارشناس صنعت خودروسازی با اشاره به اینکه قیمت خودرو بهطور میانگین بین ۳۰ تا ۳۵ درصد از رشد واقعی نرخ ارز عقب مانده است، گفت: جهش قیمتی که در یک ماه گذشته رخ داد و با شتاب قابل توجهی همراه بود، تنها بخشی از این عقبماندگی را جبران کرد. با این حال، این افزایش هنوز هم متناسب با تورم واقعی اقتصاد نیست و به همین دلیل، ادامه روند افزایشی قیمتها چندان دور از انتظار نیست.
دیدارنیوز: بازار خودرو در ماههای اخیر تحت تاثیر تورم بالا، رشد نرخ ارز و سیاستهای دستوری با موج تازهای از افزایش قیمتها مواجه شده است. کارشناسان معتقدند ادامه این روند، نتیجه انباشت فشارهای اقتصادی و عقبماندگی مزمن قیمت خودرو از واقعیتهای اقتصاد کلان است.
در هفتههای اخیر، بازار خودرو تحت تاثیر رشد نرخ دلار وارد مسیر افزایشی شده است. این روند صعودی که پیشتر از سوی کارشناسان و با توجه به کاهش عرضه خودرو و همچنین متغیرهای اقتصاد سیاسی پیشبینی شده بود، در عمل طی هفتههای گذشته اثر محسوسی بر قیمتها در بازار خودرو بر جای گذاشته است. اما در چنین شرایطی، فعالان بازار عوامل کمتر دیدهشده و ابعاد پنهان اثرگذار بر قیمت خودرو را چگونه تحلیل و ارزیابی میکنند؟
انتظار انتقال تورم ۶۰ درصدی به بازار خودرو کاملا منطقی است
مسیح فرزانه، کارشناس صنعت خودروسازی، در گفتوگو با تجارتنیوز گفت: از ابتدای فصل پاییز، روندی در بازار خودرو شکل گرفته که متاسفانه همچنان ادامه دارد. مهمترین نمود این روند، افزایش قیمت خودرو در کنار کاهش مستمر قدرت خرید مصرفکننده است.
او ادامه داد: بر اساس آمار رسمی تورم اقلام روزانه که رقمی نزدیک به ۶۰ درصد را نشان میدهد، انتظار انتقال این تورم به بازار خودرو کاملا منطقی بوده است. این انتقال عملا اتفاق افتاده و شواهد نشان میدهد که این روند ادامه دارد.
قیمت خودرو بهطور میانگین بین ۳۰ تا ۳۵ درصد از رشد واقعی نرخ ارز عقب مانده است
فرزانه در تحلیل دلایل افزایش قیمت خودرو اظهار کرد: صرفا نمیتوان به عرضه و تقاضا اکتفا کرد؛ چرا که این دو عامل خود در شرایطی کاملا بههمریخته قرار دارند. در کنار آنها، یک عامل بسیار مهم وجود دارد که کمتر بهصورت شفاف به آن پرداخته شده است و آن مورد عقبماندگی تاریخی قیمت خودرو نسبت به نرخ ارز است.
او ادامه داد: افزایش نرخ ارز همواره بر تمامی کالاها حتی اقلام مصرفی ساده تاثیر گذاشته و بازار خودرو نیز از این قاعده مستثنی نبوده است. بررسیها نشان میدهد که در بازه تقریبی ۲ سال گذشته، قیمت خودرو بهطور میانگین بین ۳۰ تا ۳۵ درصد از رشد واقعی نرخ ارز عقب مانده است. گرچه در هفتههای گذشته این فاصله تا حدی جبران شده است، این فاصله هنوز بهطور کامل جبران نشده و قیمت حقیقی خودرو همچنان با تورم واقعی اقتصاد کلان فاصله دارد.
قیمت خودرو همچنان با نرخ ارز فاصله دارد / ادامه روند افزایشی قیمتها دور از انتظار نیست
فرزانه تصریح کرد: جهش قیمتی که در یک ماه گذشته رخ داد و با شتاب قابل توجهی همراه بود، تنها بخشی از این عقبماندگی را جبران کرد. با این حال، این افزایش هنوز هم متناسب با تورم واقعی اقتصاد نیست و به همین دلیل، ادامه روند افزایشی قیمتها چندان دور از انتظار نیست.
او افزود: حتی در هفتههای ابتدایی دیماه نیز میتوان تداوم این مسیر را محتمل دانست. با نزدیک شدن به بازهای که بهعنوان بازار شب عید شناخته میشود و عملا از هفتههای ابتدایی بهمنماه آغاز میشود، این رفتار قیمتی در بازار خودرو تشدید میشود.
با وجود ریسکهای ثبتنام خودرو در ایران حجم متقاضیان افزایش یافته است
فرزانه تشریح کرد: از سوی دیگر، حجم بالای ثبتنامها در حوزه خودروهای داخلی و وارداتی، بهویژه در بخش خودروهای داخلی، نکته قابل توجهی است. این استقبال گسترده در حالی رخ داده است که خودروسازان نسبت به تیراژ سال گذشته با عقبماندگی قابل ملاحظهای مواجه هستند.
او ادامه داد: این وضعیت دو واقعیت مهم را آشکار میکند. نخست آنکه حجم پول خرد در دست مصرفکنندگان افزایش یافته است و این منابع عمدتا به سمت خرید خودروهای داخلی هدایت میشود. دوم آنکه با وجود معوقات و ریسکهای موجود در حوزه واردات، بخشی از مصرفکنندگان که سهم کوچکتری از جامعه را تشکیل میدهند و از سرمایههای کلانتری برخوردارند، همچنان به سمت ثبتنام خودروهای وارداتی حرکت میکنند.
خودرو همچنان ماهیت سرمایهای خود را حفظ کرده است / سوددهی خودرو نسبت به طلا یا ارز پایینتر ارزیابی میشود
فرزانه خاطرنشان کرد: در این چارچوب، خودرو در اقتصاد ایران همچنان ماهیت سرمایهای خود را حفظ کرده و این موضوع با دادهها و شواهد آماری قابل اثبات است. گرچه این وضعیت در بسیاری از کشورهای دیگر وجود ندارد، اما تفاوتهای بنیادین ساختار اقتصادی ایران با سایر کشورها باعث شده است که خودرو در بلندمدت به ابزاری برای حفظ ارزش دارایی تبدیل شود.
او اضافه کرد: البته باید تاکید کرد که سوددهی خودرو نسبت به بازارهایی مانند طلا یا ارز پایینتر است، اما همچنان برای بخش قابل توجهی از جامعه جذابیت سرمایهای دارد.
قیمتگذاری دستوری یکی از آفتهای اصلی بازار خودرو است
فرزانه عنوان کرد: در کنار تمام این عوامل، مساله سیاستگذاری قیمتی در صنعت خودروسازی نقش تعیینکنندهای داشته است. فریز کردن دستوری قیمت خودرو یا اداره آزمایشگاهی قیمتها، یکی از آفتهای اصلی بازار خودرو به شمار میرود که آثار مخرب آن اکنون بهوضوح نمایان شده است.
او یادآور شد: این سیاستها نهتنها زیانهای سنگینی را به خودروسازان تحمیل کردهاند، بلکه تعادل طبیعی بازار را نیز بر هم زدهاند. در یک اقتصاد منطقی، این بازار است که قیمت را تعیین میکند و هرگونه مداخله دستوری در این فرآیند، پیامدهای قابل پیشبینی، اما پرهزینهای به همراه دارد.
سرکوب قیمتها منجر به رها شدن فنر قیمتها میشود
فرزانه در انتقاد از قیمتگذاری دستوری گفت: زمانی که قیمتها برای مدت طولانی بهصورت مصنوعی سرکوب میشوند، فشار انباشتهشدهای شکل میگیرد که در نهایت مانند یک فنر فشرده بهصورت ناگهانی رها میشود. جهشهای قیمتی فعلی از پدیدهای غیرمنتظره نشات نمیگیرند و دقیقا نتیجه همین فرآیند هستند.
او ادامه داد: اگر آزادسازی قیمت خودرو در یک مسیر شفاف، بلندمدت و تدریجی انجام میشد، افزایش قیمتها بهصورت آرام و خزنده رخ میداد و فشار تورمی آن هم برای بازار و هم برای مصرفکننده قابل تحملتر بود.
کف قیمت خودرو در بازار آزاد به ۷۰۰ میلیون تومان رسید
فرزانه اظهار کرد: در شرایط کنونی، خودروسازان، شرکتها و واردکنندگان در بازههای کوتاهمدت و بهصورت مقطعی، افزایش قیمتهای بزرگ و شوکآور اعمال میکنند. نتیجه این وضعیت آن است که بازار هر روز با اعداد جدید و بعضا غیرقابل تصور مواجه میشود.
این فعال بازار خودرو در پایان گفت: امروز قیمت پژو ۲۰۷ اتوماتیک پانوراما به محدوده نزدیک به یک میلیارد و پانصد میلیون تومان رسیده و کف قیمت خودرو در بازار نیز حدود ۷۰۰ میلیون تومان برآورد میشود.
