شاپ لیزر تیتانیوم

دیدارنیوز:

لیزر در زیبایی پوست

در دهه‌های اخیر، با پیشرفت‌های چشمگیر در علم پزشکی و فناوری، حوزه زیبایی و مراقبت از پوست نیز شاهد تحولات عظیمی بوده است. در میان ابزارها و روش‌های نوین، لیزر (Laser) به عنوان یکی از قدرتمندترین و مؤثرترین فناوری‌ها در جوانسازی، ترمیم و رفع انواع نواقص پوستی، جایگاه ویژه‌ای پیدا کرده است. لیزردرمانی با استفاده از نور متمرکز و تک‌رنگ، امکان درمان هدفمند و دقیق مشکلات پوستی را فراهم می‌آورد، بدون آنکه آسیبی به بافت‌های اطراف وارد کند. از بین بردن موهای زائد و لک‌های پوستی گرفته تا کاهش چین و چروک و درمان جای زخم، لیزر طیف وسیعی از کاربردها را در زیبایی‌شناسی مدرن پوشش می‌دهد.

 
۱. لیزر چیست و چگونه در پوست عمل می‌کند؟

لیزر مخفف عبارت Light Amplification by Stimulated Emission of Radiation به معنای "تقویت نور به وسیله گسیل تحریک شده تابش" است. نور لیزر برخلاف نور معمولی که شامل طول موج‌های مختلفی است، تک‌رنگ (Monochromatic)، هم‌فاز (Coherent) و هم‌جهت (Collimated) است. این ویژگی‌ها به لیزر امکان می‌دهند تا انرژی نوری را به صورت متمرکز و دقیق به یک ناحیه خاص بتاباند.

آموزش اپراتوری لیزر در شاپ لیزر

مکانیسم عمل در پوست (اصل فوتوترمولیز انتخابی):

عملکرد لیزر در پوست بر پایه اصل فوتوترمولیز انتخابی (Selective Photothermolysis) استوار است. این اصل بیان می‌کند که برای درمان هدفمند یک ساختار خاص در پوست (هدف یا کروموفور)، باید از لیزری با طول موج مناسب و مدت زمان پالس (Pulse Duration) مشخص استفاده شود. کروموفورها مولکول‌های خاصی در پوست هستند که نور لیزر را جذب می‌کنند. مهمترین کروموفورها در پوست عبارتند از:

⦁    ملانین (Melanin): رنگدانه مسئول رنگ پوست، مو و لک‌ها.

⦁    هموگلوبین (Hemoglobin): رنگدانه قرمز خون در رگ‌ها.

⦁    آب (Water): جزء اصلی تشکیل‌دهنده سلول‌ها و بافت‌ها.

هنگامی که نور لیزر با طول موج مناسب توسط کروموفور جذب می‌شود، انرژی نورانی به انرژی حرارتی تبدیل شده و باعث تخریب هدفمند کروموفور می‌شود، در حالی که حداقل آسیب به بافت‌های اطراف وارد می‌آید.

 
۲. انواع لیزرها و کاربردهای اصلی آن‌ها در زیبایی پوست

تنوع لیزرها بر اساس طول موج، مدت زمان پالس و نحوه انتقال انرژی، کاربردهای متفاوتی را در زیبایی پوست فراهم می‌آورد:

۲.۱. لیزرهای حذف موهای زائد (Hair Removal Lasers):

⦁    کروموفور هدف: ملانین موجود در فولیکول مو.

⦁    انواع رایج:

⦁    لیزر الکساندرایت (Alexandrite Laser): طول موج ۷۵۵ نانومتر، بسیار مؤثر برای پوست‌های روشن و موهای تیره و نازک. رایج‌ترین لیزر در ایران.

⦁    لیزر دایود (Diode Laser): طول موج ۸۰۸ نانومتر، مؤثر برای انواع پوست، به خصوص پوست‌های متوسط.

⦁    لیزر ان‌دی:یاگ (Nd:YAG Laser): طول موج ۱۰۶۴ نانومتر، ایمن‌ترین گزینه برای پوست‌های تیره (نوع ۴ تا ۶) به دلیل جذب کمتر توسط ملانین اپیدرم.

⦁  IPL (Intense Pulsed Light): اگرچه لیزر نیست، اما یک منبع نوری پهن باند است که اغلب در کنار لیزرها برای حذف موهای زائد استفاده می‌شود. مؤثر برای موهای تیره و پوست‌های روشن.

⦁    مکانیسم: انرژی لیزر توسط ملانین فولیکول مو جذب شده و به حرارت تبدیل می‌شود، که فولیکول را تخریب کرده و از رشد مجدد مو جلوگیری می‌کند.

⦁    نکات: نیاز به جلسات متعدد، تعداد جلسات بستگی به نوع پوست، مو، ناحیه و چرخه رشد مو دارد.

 
۲.۲. لیزرهای لک و ضایعات رنگدانه‌ای (Pigmented Lesion Lasers):

⦁    کروموفور هدف: ملانین.

⦁    انواع رایج:

⦁    لیزرهای کیو-سوییچ (Q-Switched Lasers): مانند Q-Switched Nd:YAG (۵۳۲ و ۱۰۶۴ نانومتر)، Q-Switched Alexandrite (۷۵۵ نانومتر) و Q-Switched Ruby (۶۹۴ نانومتر). این لیزرها پالس‌های نوری بسیار کوتاه و پرانرژی ایجاد می‌کنند.

⦁    لیزرهای پیکوثانیه (Picosecond Lasers): نسل جدیدتر لیزرهای کیو-سوییچ که پالس‌های حتی کوتاه‌تر (در حد پیکوثانیه) تولید می‌کنند و برای درمان لک‌های مقاوم و تتو بسیار مؤثرترند.

⦁    مکانیسم: لیزر انرژی را به ذرات ملانین منتقل می‌کند، که باعث شکستن آن‌ها به قطعات ریزتر می‌شود. این ذرات ریزتر سپس توسط سیستم ایمنی بدن دفع می‌شوند.

⦁    کاربردها: کک و مک (Freckles)، لکه‌های قهوه‌ای (Solar Lentigines)، خال‌های مادرزادی قهوه‌ای (Nevus of Ota)، ملاسما (Melasma) (با احتیاط فراوان)، و پاک کردن تتو.

۲.۳. لیزرهای ضایعات عروقی (Vascular Lesion Lasers):

⦁    کروموفور هدف: هموگلوبین در گلبول‌های قرمز خون.

⦁    انواع رایج:

⦁    لیزر PDL (Pulsed Dye Laser): طول موج ۵۸۵ یا ۵۹۵ نانومتر، استاندارد طلایی برای ضایعات عروقی.

⦁    لیزر KTP (Potassium Titanyl Phosphate Laser): طول موج ۵۳۲ نانومتر.

⦁    لیزر Nd:YAG (۱۰۶۴ نانومتر): برای رگ‌های عمیق‌تر.

⦁    مکانیسم: لیزر توسط هموگلوبین جذب شده و باعث انعقاد خون در رگ و تخریب دیواره رگ می‌شود. رگ‌های تخریب شده سپس توسط بدن جذب می‌شوند.

⦁    کاربردها: قرمزی پوست، روزاسه، تلانژکتازی (رگ‌های عنکبوتی)، خال‌های عروقی (Port-wine Stains)، آنژیوم‌ها (Cherry Angiomas).

 
۲.۴. لیزرهای جوانسازی و بازسازی پوست (Resurfacing & Rejuvenation Lasers):

⦁    کروموفور هدف: آب در سلول‌های پوستی.

⦁    انواع رایج:

⦁    لیزرهای ابلیتیو (Ablative Lasers):

⦁    CO2 Laser (۱۰۶۰۰ نانومتر): استاندارد طلایی برای بازسازی پوست. کل لایه‌های سطحی پوست را تبخیر می‌کند. بهترین برند این نوع لیزر، لیزر ⦁    titanium  است.

⦁    Erbium:YAG Laser (۲۹۴۰ نانومتر): نسبت به CO2 نفوذ کمتر و عوارض جانبی کمتری دارد.

⦁    مکانیسم: این لیزرها لایه‌های آسیب‌دیده بیرونی پوست را به صورت کنترل‌شده تبخیر می‌کنند، که منجر به تحریک تولید کلاژن جدید و جایگزینی پوست آسیب‌دیده با پوست تازه و سالم‌تر می‌شود.

⦁    کاربردها: چین و چروک‌های عمیق، جای آکنه شدید، جای زخم، بافت ناهموار پوست. نیاز به دوره نقاهت طولانی‌تر.

⦁    لیزرهای فرکشنال (Fractional Lasers):

⦁    فرکشنال CO2 و فرکشنال Erbium:YAG: این لیزرها به جای تبخیر کل سطح، ستون‌های میکروسکوپی از بافت را تبخیر می‌کنند و نواحی سالم بین ستون‌ها را دست‌نخورده باقی می‌گذارند.

⦁    مکانیسم: ایجاد هزاران ناحیه تخریب حرارتی میکروسکوپی در پوست، تحریک تولید کلاژن و بازسازی پوست از طریق نواحی سالم اطراف.

⦁    کاربردها: چین و چروک‌های متوسط، جای آکنه، اسکارها، بهبود بافت و رنگ پوست. دوره نقاهت کوتاه‌تر.

⦁    لیزرهای غیر ابلیتیو (Non-Ablative Lasers):

⦁    مانند Nd:YAG (۱۳۲۰ و ۱۴۴۰ نانومتر) و Erbium Glass (۱۵۵۰ نانومتر).

⦁    مکانیسم: انرژی را بدون تخریب سطح پوست به عمق درم می‌رسانند و کلاژن‌سازی را تحریک می‌کنند.

⦁    کاربردها: چین و چروک‌های خفیف، بهبود بافت و سفتی پوست. بدون دوره نقاهت قابل توجه.

۲.۵. لیزرهای درمانی آکنه (Acne Treatment Lasers):

⦁    انواع: لیزر PDL برای کاهش التهاب و قرمزی، لیزر فرکشنال CO2 برای جای آکنه، لیزر Nd:YAG برای کاهش باکتری‌ها و فعالیت غدد چربی.

⦁    کاربردها: آکنه فعال، جای جوش (اسکار آکنه).

۳. مزایا و معایب لیزردرمانی در زیبایی پوست

مزایا:

⦁    دقت بالا: توانایی درمان هدفمند ناحیه مورد نظر بدون آسیب جدی به بافت‌های اطراف.

⦁    نتایج مؤثر و ماندگار: به خصوص در درمان موهای زائد، لک‌ها و جوانسازی.

⦁    کاهش دوره نقاهت: به خصوص در لیزرهای فرکشنال و غیرابلیتیو.

⦁    غیرتهاجمی یا کم تهاجمی: بسیاری از روش‌های لیزردرمانی نیاز به جراحی ندارند.

⦁    تنوع کاربرد: پوشش طیف وسیعی از مشکلات پوستی.

 
معایب و عوارض جانبی احتمالی:

⦁    هزینه: معمولاً گران‌تر از روش‌های غیرلیزری.

⦁    نیاز به جلسات متعدد: برای دستیابی به نتایج مطلوب.

⦁    عوارض جانبی موقت: قرمزی، تورم، پوسته ریزی، تغییر رنگ پوست (هایپرپیگمانتاسیون یا هیپوپیگمانتاسیون) که معمولاً موقت هستند.

⦁    عوارض جانبی نادر اما جدی: سوختگی، عفونت، زخم، جای زخم دائمی (در صورت عدم رعایت اصول ایمنی یا توسط اپراتور بی‌تجربه).

⦁    عدم اثربخشی کامل: در برخی موارد، به خصوص برای لک‌های عمیق یا موهای بسیار روشن.

⦁    حساسیت به نور خورشید: پس از لیزردرمانی، پوست به نور خورشید حساس‌تر می‌شود و استفاده از ضد آفتاب ضروری است.

۴. ملاحظات ایمنی و نکات مهم قبل و بعد از لیزردرمانی

⦁    انتخاب متخصص و مرکز معتبر: مهمترین عامل در موفقیت و ایمنی لیزردرمانی، انجام آن توسط پزشک متخصص پوست، یا تکنسین آموزش‌دیده و مجرب در یک کلینیک مجهز و دارای مجوز است.

⦁    مشاوره کامل: قبل از هر درمانی، مشاوره جامع با پزشک برای بررسی نوع پوست، سابقه پزشکی، انتظارات و توضیح کامل فرآیند، عوارض احتمالی و مراقبت‌های پس از آن ضروری است.

⦁    عدم آفتاب‌گرفتگی: از برنزه کردن پوست (با آفتاب یا سولاریوم) حداقل ۴ تا ۶ هفته قبل و بعد از لیزردرمانی خودداری کنید.

⦁    مصرف دارو: برخی داروها (مانند راکوتان) می‌توانند تداخل داشته باشند. حتماً پزشک خود را در جریان تمام داروهای مصرفی قرار دهید.

⦁    مراقبت‌های پس از لیزر: استفاده منظم از کرم‌های ترمیم‌کننده، مرطوب‌کننده‌ها، و ضد آفتاب‌های قوی طبق توصیه پزشک. اجتناب از دستکاری پوست.

⦁    تست پچ (Patch Test): در برخی موارد، برای اطمینان از واکنش پوست به لیزر، یک تست کوچک روی ناحیه پنهان پوست انجام می‌شود.

۵. چشم‌انداز آینده لیزر در زیبایی پوست

فناوری لیزر در زیبایی پوست همچنان در حال پیشرفت است. نسل‌های جدید لیزرها با پالس‌های کوتاه‌تر (پیکوثانیه)، سیستم‌های خنک‌کننده پیشرفته‌تر، و قابلیت‌های هوشمندتر در حال توسعه هستند. آینده لیزردرمانی به سمت:

⦁    درمان‌های ترکیبی: استفاده همزمان از چند نوع لیزر یا لیزر در کنار سایر روش‌ها (مانند تزریق فیلر، بوتاکس) برای نتایج بهتر.

⦁    شخصی‌سازی درمان: طراحی پروتکل‌های درمانی کاملاً متناسب با ویژگی‌های منحصر به فرد پوست هر فرد.

⦁    لیزرهای خانگی: توسعه دستگاه‌های لیزر کم‌توان و ایمن برای استفاده خانگی (البته با تأکید بر احتیاط و مشورت با متخصص).

⦁    کاهش عوارض و دوره نقاهت: تلاش برای افزایش کارایی و در عین حال کاهش آسیب به بافت‌های اطراف و تسریع بهبودی.

سخن پایانی

لیزر در زیبایی پوست، انقلابی عظیم را در دهه‌های اخیر رقم زده است. این فناوری با قابلیت‌های بی‌نظیر خود در درمان موهای زائد، لک‌های رنگدانه‌ای و عروقی، جوانسازی و بهبود بافت پوست، به میلیون‌ها نفر کمک کرده است تا به پوستی سالم‌تر و زیباتر دست یابند. از قدرت هدفمند نور لیزر برای تخریب دقیق کروموفورها استفاده می‌شود، و با وجود عوارض جانبی احتمالی، ایمنی و اثربخشی آن در صورت استفاده توسط متخصصین مجرب و در مراکز معتبر، اثبات شده است.

با پیشرفت‌های مداوم در فناوری لیزر، انتظار می‌رود که در آینده نیز شاهد روش‌های درمانی مؤثرتر، ایمن‌تر و با دوره نقاهت کمتر باشیم. اما همواره باید به خاطر داشت که انتخاب یک پزشک یا تکنسین با تجربه و دارای مجوز، و رعایت دقیق توصیه‌های قبل و بعد از درمان، کلید دستیابی به نتایج مطلوب و جلوگیری از عوارض ناخواسته در این روش‌های نوین زیبایی است. لیزر، نه تنها یک ابزار درمانی، بلکه یک هنر در دست متخصصان زیبایی پوست است که می‌تواند اعتماد به نفس و کیفیت زندگی افراد را به طرز چشمگیری ارتقا بخشد.