سردار رشید، متفکری استراتژیست

دیدارنیوزـ حسین علایی*: گرچه همه فرماندهان عزیزی که در حملات جنایتکارانه اسرائیل به شهادت رسیدند، بسیار ارزشمند بوده و شأن والایی داشتند، اما شاید بتوان گفت که پیشکسوت‌ترین و با تجربه‌ترین فرماندهی که در جریان جنگ ۱۲ روز توسط اسرائیل ترور شد و به شهادت رسید، سردار غلامعلی رشید فرمانده قرارگاه خاتم الانبیاء بوده است.

او را بیش از ۴۴ سال است که از نزدیک می‌شناسم. فرماندهی بود جدی، فهیم، استراتژیست، عملیاتی، تحلیل گر و با ادراکی درست از جنگ و الزامات و پیامد‌های آن.

در عین حال او فردی آزاداندیش، خوش فکر، مومن و پر تلاش بود که از جوانی تا پایان عمر ۷۲ ساله اش، لباس جهاد و دفاع از انقلاب اسلامی و ایران را از تن در نیاورد.

او که در جوانی به زندان شاه افتاده بود، از طرفداران و ارادتمندان امام خمینی بود و تنها خط مشی ایشان را در مبارزه علیه نظام استبدادی شاهنشاهی دنبال می‌کرد.

قبل از این که صدام به ایران حمله کند، او تلاش زیادی را برای سازماندهی پاسداران دزفول در دفاع از مرز‌های خوزستان انجام داد. اما وی که از دوستان صمیمی و همرزمان شهید حسن باقری بود و در اتاق جنگ مکمل یکدیگر بودند، از روز اول شروع جنگ صدام با ایران تا روز پایان جنگ تبدیل به یکی از فرماندهان اصلی طرح ریزی عملیات‌های مهم برای بیرون راندن ارتش متجاوز از خاک ایران شد.

در اتاق فرماندهی عملیات، او براحتی وضعیت آرایش و استعداد دشمن و خودی را ترسیم می‌کرد و دقت زیادی در نشان دادن واقعیت‌های میدانی و استراتژیک داشت.

روز شنبه هفتم تیر ماه که در مراسم تشییع حزن انگیز وی و پسر جوانش عباس و سایر شهدا شرکت کردم، یکی از دوستان می‌گفت که رشید در عنفوان جوانی دوست داشت تا یک نقاش شود. شاید به همین دلیل بود که نقشه‌ها را بر روی کالک‌های عملیاتی خیلی خوب می‌کشید و همیشه قلم و ماژیک به دست بود.

او از معدود فرماندهان باقیمانده از نسل فرماندهان ارشد دوره دفاع مقدس بود که همچون سرداران محمد باقری و غلامرضا محرابی و مهدی ربانی مسئولیت مهم نظامی داشت.

رشید درک واقع بینانه و درستی از وضعیت دشمن و از توان خودی داشت و فرماندهان قدیمی ارتش هم به فهم و درک و تسلط نظامی وی اذعان داشتند. سردار رشید که فردی متخصص در حوزه نظامی، اهل مطالعه و کتابخوان بود، همواره نظراتش را به صراحت بیان می‌کرد و به دنبال ایجاد توازن در معادلات قدرت در صحنه جنگ ایران با دشمنانش بود.

در فروردین ماه سال ۱۴۰۳ دیداری با وی و سردار محمد باقری به مناسبت ایام نوروز داشتم. به آنها گفتم که برداشت من این است که اسرائیل قصد دارد تا تمامی سران حزب الله لبنان و حماس و نیز تمامی فرماندهانی از سپاه را که در ارتباط با مسائل فلسطین هستند، ترور کند و نتانیاهو به دنبال گسترش جنگ در منطقه است.

رشید این مطلب را قبول داشت. به وی گفتم بهتر است که استراتژی جمهوری اسلامی ایران، نخوردن از اسرائیل، حفاظت فرماندهان در برابر شیوه‌های مدرن ترور‌های اسرائیل و اتخاذ سیاست‌ها و تدابیری باشد تا اسرائیل در ترور فرماندهان و تلاش برای آغاز جنگ با ایران ناموفق باشد. به هر حال اسرائیل جنایات خود را ادامه داد و حتی خود او و سایر فرماندهان عزیز را نیز ترور کرد و فاجعه آفرید.

در سال‌های اخیر سردار رشید برای ایجاد قدرت بازدارندگی در ایران تلاش زیادی کرد. او هیچگاه از بروز جنگ استقبال نمی‌کرد. ولی بر این باور بود که اگر دشمن، قدرت ایران را در حوزه‌های مختلف اجتماعی، اقتصادی و نظامی ضعیف ببیند به جنگ روی خواهد آورد.

رشید ذهن پرسشگری داشت و از معدود فرماندهانی بود که در تمام ایام جنگ تحمیلی صدام و پس از آن، تمام بحث‌های جلسات عملیاتی و نیز وقایع مهم را در دفاتر متعددش می‌نوشت و حافظه‌ای قوی داشت. الان باید صد‌ها دفتر یادداشت و نوشته از او به یادگار مانده باشد که از بهترین اسناد دفاعی ایران است و امیدوارم که از بین نرود و تدوین شده و منتشر شوند.

با آرزوی تداوم راهشان و تسلیت فقدان شهدای عزیز به خانواده‌های مقاوم و دوستان آنها.

* استاد دانشگاه و رئیس پیشین ستاد مشترک سپاه