آمار و واقعیت‌ های موجود درباره انواع عقب ماندگی ذهنی در کشور

دیدارنیوز: عقب ‌ماندگی ذهنی در ایران اغلب با اختلال در رشد زبان و گفتار همراه است. اگر شما از افراد مبتلا به این مشکل بویژه در درجات متوسط تا شدید هستید، احتمالاً مشکلاتی مثل تأخیر در شروع تکلم، ضعف در درک زبان، ساختن جملات ناقص یا ناتوانی در بیان نیاز های ساده خواهید داشت. گفتاردرمانی در این شرایط یک روش هوشمندانه است. دکتر دشتله گفتار درمانگر و متخصص حنجره با روش ‌های ویژه تلاش می ‌کند توانایی درک و بیان کلامی یا غیرکلامی شما را تقویت کند.

واقعیت‌ های پنهان درباره عقب‌ ماندگی ذهنی خفیف در کودکان ایرانی

عقب ‌ماندگی ذهنی خفیف در کودکان ایرانی، بویژه وقتی با اختلالات گفتاری همراه می ‌شود، معمولاً جزو اختلالاتی است که تا مدت‌ها تشخیص داده نمی‌شود یا نادیده گرفته خواهد شد. طبق آمارهای MedlinePlus این وضعیت بدلیل شدت پایین علائم و نیز کم‌ توجهی خانواده یا نظام آموزشی به تفاوت‌های رشدی در سال‌های نخست زندگی رخ می‌ دهد. 
تحقیقات 2024 در سایت medlineplus نشان داده است، در عقب ‌ماندگی ذهنی خفیف، ضریب هوشی (IQ) کودک معمولاً بین ۵۰ تا ۷۰ می‌باشد. این کودکان معمولاً می‌توانند مهارت‌های روزمره را یاد بگیرند، اما در زمینه‌های پیچیده‌تر مانند زبان، حل مسئله، درک اجتماعی، و یادگیری تحصیلی عادی دچار کندی هستند.
از سوی دیگر طبق بررسی‌های گفتاردرمانگر متخصص یکی از نخستین نشانه‌هایی که ممکن است در کودکان ظاهر شود، تاخیر در رشد گفتار و زبان است. بسیاری از این کودکان تا ۳ حتی ۴ سالگی هنوز قادر به بیان جملات کامل نیستند یا دایره واژگان بسیار محدودی دارند. گفتار آنها ممکن است از لحاظ وضوح، ساختار جمله یا حتی ریتم و آهنگ، غیرعادی بنظر برسد.

منبع: www.medlineplus.gov
اختلال گفتار نیز در این کودکان می‌ تواند چند‌لایه باشد:

•     اختلال در تلفظ صداها (مانند جایگزینی "ر" با "ل")
•     ضعف در درک و استفاده از دستور زبان
•     فقر واژگان و تکرار کلمات
•     گاهی لکنت یا مکث‌های طولانی در بیان جمله
  
  از لحاظ اجتماعی، این کودکان در معرض طرد یا تمسخر هم سالان هستند، که بر اعتماد ‌بنفس آنها تأثیر جدی می ‌گذارد. در غیاب مداخلات حمایتی، این آسیب‌ها در دوران نوجوانی به شکل انزوای اجتماعی، افت تحصیلی، و مشکلات روانی ثانویه بروز می ‌کنند.
  نکته مهم دیگر، تفاوت در دسترسی به خدمات گفتار درمانی و توانبخشی است. در بسیاری از شهرها و روستاهای ایران، متخصص گفتار درمان به اندازه کافی وجود ندارد یا هزینه آن برای خانواده‌ها سنگین است و این موانع باعث مزمن شدن اختلال در این کودکان می ‌شود.
  در مجموع، اگرچه عقب ‌ماندگی ذهنی خفیف با اختلال گفتار می ‌تواند با درمان زود هنگام، آموزش اختصاصی و حمایت خانواده تا حد زیادی مدیریت شود، اما واقعیت امروز ایران آن است که این گروه از کودکان اغلب دیر تشخیص داده می ‌شوند، با تأخیر وارد برنامه‌ های توانبخشی می‌گردند، و در نتیجه، فرصت طلایی درمان در سال ‌های حساس رشد را از دست می ‌دهند.

 شناخت عقب ‌ماندگی ذهنی متوسط تا شدید، چالش‌ های روزمره در سال 1404

طبق ارزیابی های مقالات موجود در WebMD ، عقب‌ ماندگی ذهنی متوسط تا شدید، هر دو با درجات مختلفی از ناتوانی در رشد شناختی، یادگیری، مهارت ‌های زندگی و ارتباط کلامی همراه هستند. اما نیاز به گفتاردرمانی در هر دو گروه با شدت و اهداف متفاوتی مطرح است.
در عقب‌ماندگی ذهنی متوسط (IQ در حدود ۳۵ تا ۵۰)، کودکان معمولاً تا حدودی می ‌توانند صحبت کردن را یاد بگیرند، اما با تأخیر مشخص در رشد زبان همراه‌ اند. این کودکان ممکن است:

•     واژگان محدود داشته باشند 
•     جملات کوتاه و ساده بسازند
•     در درک مفاهیم پیچیده یا جهت‌ها مشکل داشته باشند
•     مهارت‌های مکالمه مثل نوبت‌گیری یا شروع مکالمه را بلد نباشند

در این گروه، گفتاردرمانی نقش مهمی دارد؛ یعنی سبب بهبود بیان (تلفظ، جمله‌سازی) و آموزش درک زبان و استفاده کاربردی از آن برای برقراری ارتباط خواهد شد. دکتر دشتله به عنوان گفتاردرمانگر روی مهارت ‌های ارتباطی غیرکلامی مثل اشاره، استفاده از عکس، یا وسایل کمک‌ارتباطی (AAC) هم کار می‌ کند، به‌ویژه اگر گفتار کلامی محدود باقی بماند.

درمان عقب ماندگی های شدید با سبک جدیدی از گفتار درمانی 

WebMD به عنوان یکی از بزرگترین منابع آنلاین اطلاعات پزشکی در جدیدترین مقالات حوزه سلامت اعلام کرده است، در عقب‌ ماندگی ذهنی شدید (IQ پایین‌تر از ۳۵)، اختلالات زبانی و گفتاری معمولاً بسیار شدید هستند. بیشتر افراد یا اصلاً توانایی صحبت کردن ندارند، یا ارتباط کلامی آن ‌ها بسیار ابتدایی و محدود به چند کلمه است. بسیاری حتی در درک زبان نیز دچار مشکل اساسی هستند.

 در این موارد، گفتاردرمانی ضرورت دارد، اما تمرکز آن کمتر بر تقویت گفتار کلامی و بیشتر بر افزایش توانایی ارتباطی از هر نوع خواهد بود. مثلاً:

•     استفاده از علائم، تصاویر یا دستگاه‌های کمک‌ارتباطی
•     آموزش حرکات ساده دست یا اشاره
•     تشویق به درک دستورات ساده
•     کار روی مهارت‌های دهانی–حرکتی برای بلع و تغذیه نیز گاهی اولویت دارد

پزشک متخصص معتقد است در برخی از این کودکان، گفتار درمانی تنها راه ارتباطی مستقل ممکن است، حتی اگر به جای زبان گفتاری، از ابزار های جایگزین استفاده کنند.در نتیجه، هر دو گروه عقب ماندگی متوسط و شدید به گفتاردرمانی نیاز دارند، اما نوع نیاز آن‌ ها متفاوت است. پزشک در عقب‌ ماندگی متوسط تمرکز بر توسعه گفتار کلامی، جمله‌ سازی و تعامل اجتماعی دارد ودر عقب‌ماندگی شدید تمرکز بر ایجاد راه‌ های ارتباطی پایه حتی غیرکلامی برای نیازهای اولیه شخص خواهد بود.
درمان زودهنگام، پیوسته و چندساله توسط تیم چندرشته‌ای (پزشک، گفتاردرمانگر، کاردرمانگر و مربی آموزشی) بیشترین تأثیر را در بهبود کیفیت زندگی این کودکان دارد.

منبع: www.webmd.com

 بررسی عقب‌ ماندگی ذهنی عمیق توسط پزشک

در بررسی عقب ‌ماندگی ذهنی عمیق، پزشک متخصص و گفتاردرمانگر نقش کلیدی در تشخیص، ارزیابی، برنامه‌ ریزی مراقبتی دارد. در ادامه، مهم ‌ترین مهارت ‌های دکتر دشتله به عنوان متخصص گفتاردرمانی برای رسیدگی به این بیماران و وضعیت نگهداری آن‌ ها اعلام می کنیم: 

دکتر دشتله به دلیل نظریه ‌های نوآورانه ‌اش درباره رشد زبان و نقش گفتار در تحول شناختی کودک، در گفتار درمانی محبوب است. روش ‌ها و سطح تخصص بی نظیری که دارد به شما کمک می ‌کند تا با رویکردی علمی و مؤثر به تقویت مهارت‌ های زبانی خود بپردازید. تخصص و تجربه بالایی در تشخیص و درمان مشکلات گفتاری دارد. مهارتهای ارتباطی قوی و برخورد صمیمانه او باعث ایجاد اعتماد و آرامش در بیماران می‌ شود. استفاده از روش ‌های علمی و به‌روز درمان، نتایج مثبت و پایداری برای مراجعان به ارمغان می ‌آورد.