هشدار یونسکو؛ عبور مترو می‌تواند برای مسجد جامع اصفهان آسیب‌زا باشد

دیدارنیوز: مدیر کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اصفهان گفت: یونسکو هشدار داده که عبور مترو ممکن است برای مسجد جامع اصفهان آسیب‌زا باشد و خواستار بررسی دقیق‌تر موضوع شده است.

امیر کرم‌زاده افزود: بر همین اساس با هماهنگی وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، در پی دعوت از ارزیابان و کارشناسان یونسکو برای حضور در شورای عالی میراث فرهنگی هستیم.

وی گفت: در حال حاضر، مشاور شرکت مترو طرح‌های خود را آماده کرده و قرار است با نظارت معاونت میراث فرهنگی کشور، این طرح‌ها در سطح یک شورای ملی بررسی شود.

کرم‌زاده افزود: جلسه شورای عالی فنی میراث فرهنگی برای بررسی این موضوع طی دو هفته آینده برگزار و نماینده یونسکو نیز برای حضور در این نشست دعوت خواهد شد.

مدیر کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی تاکید کرد: در صورت عدم تایید طرح فعلی برای عبور مترو از سوی شورای عالی فنی، باید مسیر مترو با رعایت فاصله‌ای بیش از ۱۵۰ متر از مسجد جامع تغییر یابد؛ این در حالی است که فاصله فعلی در نظر گرفته شده از سوی شرکت مترو، حدود ۲۰ متر است.

کرم‌زاده افزود: هیچ توافق رسمی و کتبی میان اداره کل میراث فرهنگی استان یا وزارتخانه با شرکت مترو برای عبور پروژه از این فاصله نزدیک وجود ندارد و تنها یک توافق شفاهی در گذشته مبنی بر ارائه طرح نهایی از سوی شرکت مترو بوده که شرط اصلی آن نیز تضمین عدم آسیب به این بنای تاریخی بوده است.

وی گفت: شرکت مترو بدون رعایت کامل ضوابط میراث فرهنگی اقدام به برخی عملیات اجرایی کرده و به همین دلیل پیشتر به صورت رسمی به این شرکت هشدار داده و نامه‌نگاری کرده‌ایم.

کرم‌زاده افزود: اداره کل میراث فرهنگی استان برای حفاظت از مسجد جامع عتیق، محدوده‌ای مشخص با فاصله ایمن تعیین کرده است که باید مسیر مترو خارج از آن طراحی و اجرا شود.

وی با اشاره به تمهیدات مشاور شرکت مترو مبنی بر استفاده از بالشتک‌هایی برای کاهش لرزش گفت: مشاوران شرکت مترو اصفهان اعلام کرده‌اند که این تجهیزات قادرند لرزش ناشی از عبور مترو را کاهش دهند و مانع آسیب به بنا‌های تاریخی شوند، اما ما تاکید داریم تا زمانی که این موضوع به صورت علمی و دقیق اثبات نشود، پروژه نباید از حریم مسجد عبور کند.

کرم‌زاده ادامه داد: در همین راستا، مکاتباتی با دادستانی نیز صورت گرفته و خواستار توقف عملیات اجرایی تا تعیین تکلیف نهایی شده‌ایم.

مدیر کل میراث فرهنگی استان اصفهان تاکید کرد: اجازه نخواهیم داد مترو با شرایط فعلی از کنار مسجد جامع عتیق عبور کند، مگر اینکه تاییدیه‌های لازم مبنی بر نبود آسیب به بنا ارائه شود.

کرم‌زاده اظهار داشت: در حال حاضر، مشاور طرح‌های خود را آماده کرده و قرار است با نظارت معاونت میراث فرهنگی کشور، این طرح‌ها در سطح ملی بررسی شود.

مسجد جامع عتیق اصفهان یکی از مهم‌ترین و قدیمی‌ترین مساجد ایران با قدمتی بیش از هزار سال است که در فهرست میراث جهانی یونسکو نیز ثبت شده است.

عبور پروژه‌های عمرانی و زیرساختی از حریم آثار ثبت شده جهانی همواره با حساسیت‌هایی از سوی یونسکو و نهاد‌های مرتبط با حوزه میراث فرهنگی همراه بوده است.

به گفته مسوولان میراث فرهنگی اصفهان مسیر در نظر گرفته شده برای عبور خط ۲ متروی اصفهان از فاصله‌ای حدود ۲۰ متری این مسجد عبور می‌کند.

نگرانی اصلی کارشناسان و کنشگران میراث فرهنگی نه‌تنها از بابت عبور فیزیکی، بلکه لرزش‌هایی است که ممکن است در طول زمان به این اثر تاریخی آسیب وارد کند؛ اتفاقی که با تهدید این اثر جهانی ممکن است حضور آن را در فهرست میراث جهانی در معرض خطر قرار دهد.

پیشتر شرکت مترو گفته بود که دانشگاه علم و صنعت مطالعات گسترده‌ای درباره تاثیرات لرزه‌ای و فنی عبور مترو بر مسجد جامع و محدوده اطراف آن انجام داده است، با این وجود کارشناسان میراث فرهنگی بر این باورند مطالعات و واقعیت‌های اجرایی همیشه یکسان نیستند.

در حال حاضر، گزینه عبور خط مترو از زیر میدان امام علی (ع) و خیابان علامه مجلسی مطرح است؛ مسیری که در عمق ۲۵ متری اجرا می‌شود و به گفته برخی کارشناسان در این عمق لایه‌های باستانی وجود ندارد و احتمال آسیب به میراث تاریخی حداقل است.

با وجود عمق مسیر، چون مترو از حریم اثر عبور می‌کند، همچنان نگرانی‌هایی درباره تاثیرات لرزش‌های بلندمدت بر پایداری سازه وجود دارد.

مسجد جامع عتیق اصفهان در سال ۲۰۱۲ میلادی در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده و به‌عنوان یکی از کهن‌ترین و جامع‌ترین نمونه‌های معماری اسلامی در جهان شناخته می‌شود.