چرا بانک‌ها وام نمی‌دهند؟

دیدارنیوز: یک کارشناس اقتصادی می‌گوید: در فضایی که برخی سودجویان به راحتی می‌توانند از فرصت‌های پیش آمده در نظام بانکی به نفع خود سوء استفاده کنند دیگر جایی برای روند حرکت صحیح و سالم در عرصه وام دهی به مردم باقی نمی‌ماند. 

این روز‌ها از کف خیابان تا فضای مجازی، شاهد تراکت‌ها و پیام‌های خوشایند مبنی بر پرداخت وام فوری و ضروری هستیم. قطعا هر کدام از ما این تبلیغ‌ها را دیده‌ایم و برای یکبار هم که شده به دنبال شرایط آن بوده‌ایم، اما به راستی چرا وامی که بانک‌ها برای پرداخت آن هزار، اما و اگر می‌گذارند به این راحتی از سوی عده‌ای در سطح شهر تبلیغ می‌شود!

همانطور که می‌دانید وام فوری به وامی گفته می‌شود که با سرعت بالا و با شرایط خاص در مقایسه با وام‌های معمولی پرداخت می‌شود. اما مهم است که بدانید فوری در این مورد به معنای بدون بررسی دقیق نیست. در واقع، حتی وام‌های فوری هم نیاز به بررسی اولیه دارند.

یکی از مهم‌ترین مزایای وام فوری، سرعت دریافت آن است. در شرایط خاص، ممکن است در مدت زمان کوتاهی وام را دریافت کنید. یعنی دقیقا در مواقعی که نیاز فوری به پول دارید، وام فوری می‌تواند گزینه مناسبی باشد. از این رو به دلیل سرعت و شرایط خاص، وام‌های فوری معمولاً دارای نرخ بهره و هزینه‌های بالاتر نسبت به وام‌های معمولی هستند. برای دریافت این وام‌ها، ممکن است نیاز به ارائه ضمانت‌ها و مدارک بیشتری داشته باشید. در صورت عدم توانایی در بازپرداخت، ممکن است با مشکلات جدی مواجه شوید.

با این اوصاف و با توجه به افزایش تقاضا برای وام ضروری و فوری، بانک‌ها همچنان برای پرداخت این وام به متقاضیان طفره می‌روند و مردم کمتری به این وام‌ها دست یافته‌اند. همانطور که می‌دانید هر چه مبلغ وام بالاتر باشد، شرایط سخت‌تر و احتمالاً هزینه‌های بیشتری وجود دارد. وام‌هایی با مدت بازپرداخت کوتاه‌تر، معمولاً هزینه‌های بالاتری دارند.

چرا مردم به دنبال وام هستند؟

در همین رابطه سهراب هاشمی، کارشناس اقتصادی در گفت‌و‌گو با اقتصاد ۲۴ گفت: مشکلات مردم برای دریافت وام، موضوعی پیچیده است که ریشه در عوامل مختلفی دارد. افزایش نرخ تورم و نوسانات اقتصادی، قدرت خرید مردم را کاهش می‌دهد و در نتیجه، توانایی آنها برای بازپرداخت وام را تحت تأثیر قرار می‌دهد. بیکاری و عدم ثبات شغلی، یکی از مهمترین موانع دریافت وام است. عدم وجود درآمد ثابت، بانک‌ها را نسبت به بازپرداخت وام نگران می‌کند. ناگفته نماند درآمد کم و فقر، محدودیت‌های زیادی برای دریافت وام ایجاد می‌کند به طوری که می‌توان گفت بیش از ۷۰ درصد متقاضیان وام نمی‌توانند به درخواست خود برسند.

هاشمی با اشاره به وضعیت سختگیرانه بانک‌ها بدون هیچ ضابطه‌ای، گفت: برخی بانک‌ها و موسسات اعتباری، سیاست‌های سختگیرانه‌ای در اعطای وام دارند که می‌تواند منجر به رد درخواست وام شود. عدم وجود وثیقه مناسب، مثل ملک یا سهام، یکی از موانع اصلی دریافت وام است. سابقه بدهی و اعتبار ضعیف می‌تواند در رد درخواست وام تأثیرگذار باشد. در برخی موارد، محدودیت‌های دسترسی به اطلاعات مالی دقیق و قابل اعتماد، مشکلاتی در ارزیابی ریسک وام توسط بانک‌ها ایجاد می‌کند. البته قوانین و مقررات مرتبط با وام، گاهی اوقات مانع دریافت وام می‌شود که این در بیشتر موارد قابل مشاهده است و از سوی دیگر انتقاد برانگیز شده است.

این کارشناس اقتصادی با تاکید بر اینکه برخی از موارد می‌تواند برای بانک‌ها به عنوان تعیین تکلیف مطرح باشد، گفت: رشد جمعیت و تقاضای بالا برای وام، می‌تواند منجر به رقابت و سخت‌تر شدن دریافت وام شود. عدم آگاهی از شرایط وام، می‌تواند منجر به تصمیم‌گیری‌های نادرست و رد درخواست وام شود. موانع اداری و بروکراسی پیچیده نیز فرآیند دریافت وام را طولانی و دشوار می‌کند.

بانک‌ها می‌توانند فرآیند دریافت وام را برای مردم روان‌تر کنند، اما انجام نمی‌دهند

هاشمی در پاسخ به این سوال که چه راهکار‌هایی می‌توان برای افزایش دسترسی به وام برای این اقشار ارائه کرد؟ گفت: بانک‌ها می‌توانند فرآیند دریافت وام را برای مردم روان‌تر کنند، اما به دلیل عدم هماهنگی بین نظام بانکی و بانک مرکزی از اجرای این اقدام طفره می‌روند. البته بانک‌ها باید اطلاعات مربوط به انواع وام‌ها، شرایط، نرخ سود، هزینه‌ها و مراحل دریافت وام را به زبان ساده و قابل فهم برای همه ارائه دهند؛ اما متاسفانه از این مسیر برای تسهیل در پرداخت وام به متقاضیان در داخل صف استفاده نمی‌شود و در اقتصاد کشور بحث برانگیز شده است. 

وی گفت: بانک‌ها می‌توانند با ارائه مشاوره رایگان و تخصصی، به متقاضیان کمک کنند تا بهترین نوع وام را برای نیاز خود انتخاب کنند، اما موانع زیادی برای این خدمت‌رسانی از سوی همین بانک‌ها چیده شده است، به طوری که بانک‌ها باید نرخ سود و سایر هزینه‌های مربوط به وام را به صورت شفاف و قابل درک برای مشتریان ارائه کنند. مشتریان نیز باید درک روشنی از هزینه‌های پنهان داشته باشند. بانک‌ها باید فرآیند بررسی درخواست وام را شفاف و قابل پیش‌بینی کنند. متقاضیان هم باید بدانند که چه معیار‌هایی در نظر گرفته می‌شود و چرا در مورد درخواست آنها تصمیم خاصی اتخاذ شده است.

به گفته این کارشناس اقتصادی، بانک‌ها باید با ارائه خدمات با کیفیت و به موقع، اعتماد مشتریان را جلب کنند. ایجاد ارتباطات قوی و بلندمدت با مشتریان می‌تواند به این هدف کمک کند؛ اما به دلیل نبود اعتبار‌های لازم در نظام بانکی و نشت اعتباری در این نظام، هیچ گاه بانکداری بر روی مسیر خود حرکت نکرده و موجبات سختی مردم برای دسترسی به وام را فراهم کرده‌اند. 

هاشمی تاکید کرد: در فضایی که برخی سودجویان به راحتی می‌توانند از فرصت‌های پیش آمده در نظام بانکی به نفع خود سوء استفاده کنند دیگر جایی برای روند حرکت صحیح و سالم در عرصه وام دهی به مردم باقی نمی‌ماند.