یکی از آفت‌های بزرگ پدیده امامزاده سازی، وجود منافع عظیم اقتصادی در این کار است. تصورش را بکنید ناگهان در منطقه ای، امام‌زاده‌ای کشف می‌شود. مسلما قیمت زمین‌های اطرف امامزاده به شدت افزایش می‌یابد و ساخت و ساز در آن منطقه رونق می‌گیرد.
دیدارنیوزـ وجود بیش از ۱۱.۰۰۰ امامزاده در گوشه و کنار ایران و رشد فراینده آنها در سالهای اخیر، مدت ها است که سوژه رسانه‌ها و دغدغه مسئولان فرهنگی و دینی کشور شده است. بخشی از این کلاف سردرگم، ریشه در اعتقادات مردم این مناطق دارد و دست حاکمیت را در برخورد و کنترل، کوتاه کرده است.
هر از چندی نیز یکی از مسئولان امر، در این باره حرفی می‌زند و مردم را آشفته می‌سازد، بطوریکه فقط اعتقادات مردم به تقدس اماکن مذهبی واقعی و مسایل دینی را کمرنگ می‌کند. به طور مثال اخیرا مدیرکل اوقاف و امور خیریه استان اصفهان اعلام کرد: «دنبال شجره نامه امامزاده ها نباشید» که بیان این جمله، موجب سوءاستفاده بسیاری از افراد و به سخره گرفتن اساس اعتقادات دیگر شده است.
جعفرزاده ایمن‌آبادی نماینده رشت در مجلس شورای اسلامی اعلام کرد که تعداد امام‌زاده‌های رسمی طی ٣٧ سال گذشته، ده برابر شده است. وی با اشاره به اینکه "دنبال شجره‌نامه امامزاده‌ها نبودن" به معنای افزایش تولید امامزاده در کشور است گفت: "پرونده کشف امامزاده را یک جایی باید بست." وی درخصوص اظهارات مدیرکل اوقاف و امور خیریه استان اصفهان مبنی بر اینکه دنبال شجره‌نامه امامزاده‌ها نباشید، گفت: اگر چنین رویه‌ای در پیش گرفته شود، من قول می‌دهم امسال چند هزار امامزاده دیگر تولید می‌شود و این نگاه که مسئول محترم در مصاحبه خود به آن اشاره کرده کاملا اشتباه است و چنین رویه‌ای به دین خسارت وارد می‌کند. حتما شجره‌نامه‌های دقیقی را مراجع عالیقدری باید تایید کنند و حکم بخورد؛ در غیر این صورت هر کسی یک شجره‌نامه می‌سازد، آن را هفت نسل عقب‌تر می‌برد و به امامی وصل می‌کند. جعفرزاده با انتقاد از این گفته که "برخی از امامزاده‌ها بیشتر سیاحتی است" گفت: برخی سخنان وهن دین است؛ اینکه یک امامزاده را سیاحتی بنامیم و یکی را زیارتی، اصلا معنا ندارد؛ از رییس سازمان اوقاف می خواهیم ورود کند و تذکر دهد.
تا پیش از این، رسانه‌ها برای تهیه گزارش درباره امامزاده های جدیدالتاسیس، به سراغ مردمِ مناطقی که یک شبه دارای امام‌زاده‌های نوظهور می‌شدند و همچنین متولیان‌شان می‌رفتند. اما در موردی نادر و جدید، این بار قضیه کاملا فرق کرده است و با فرزند امامزاده، مصاحبه شده است.
این اتفاق، اولین باری نیست که بر آتش مبارزه با امامزاده سازی می‌دمد. پیش از این نیز با انتشار تصاویری همچون تصویر «امامزاده بیژن» مازندران در فضای مجازی، این موضوع به مبحثی داغ در رسانه‌ها تبدیل شد و مسئولان اوقاف و نماینده‌های مجلس را وادار به موضع گیری کرد.
امام‌زاده‌ای به قدمت ۳۰ سال
این بار اما امامزاده ای نوظهور، توجهات را به خود جلب کرده است که درکمتر از ۳۰ سال پیش فوت کرده است و پسرش نماینده مجلس شورای اسلامی است. مقبره این امامزاده در دشت مغان قرار دارد و قدمت آن، در حدود سی سال است و برای آن مکان، توسط مردم محلی گنبد، بارگاه، هیات امنا، متولی و اذن دخول ویژه ایجاد شده است.
این امامزاده دارای پسری به نام میرحمایت میرزاده است که نماینده مردم گرمی استان اردبیل در مجلس است. ماجرا از آنجا شروع شد که با پخش شدن خبری مبنی بر جعلی بودن این امامزاده در شبکه‌های مجازی و اعلام انتساب فامیلی آن با این نماینده مجلس، رسانه‌های مختلف تلاش کردند تا در این‌باره با میرزاده مصاحبه کنند ولی وی از این کار طفره رفته و خبرنگاران را به مردم منطقه و سایر نمایندگان استان اردبیل ارجاع می‌داد.
پسر امامزاده چه می‌گوید ؟
اما در تاریخ هفدهم دی ماه، میرحمایت میرزاده در گفتگو با روزنامه شهروند به موضوع امامزاده بودن پدرش واکنش نشان داد و ساخت گنبد و بارگاه برای پدرش را کار مردم منطقه و علاقه مندان به او اعلام کرد. او در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه «آیا درست است که پدر شما امامزاده است» گفت: «من به‌عنوان پسر آن مرحوم بهتر است درباره‌اش حرف نزنم؛ بروید از مردم منطقه که به ایشان ارادت دارند، بپرسید که ایشان چه کسی بوده و برای چه مردم از جیب خودشان برای مقبره ایشان، هزینه و نذر میکنند. پدر مرحوم من یک سیدی بوده که مردم او را صاحب کرامت می‌شناختند و برای ایشان احترام زیادی قایل بوده‌اند. پدر مرحومم در همان زمانی که زنده بودند، بسیار مورد احترام بودند و زمانی هم که به رحمت خدا رفتند، این احترام و ارادت باقی ماند و مردم خودشان تصمیم گرفتند که برای ایشان مقبره‌ای بسازند که محل مراجعه خودشان باشد.»
میرزاده در پاسخ به این سوال که «یعنی شما در ساخته‌شدن گنبد و بارگاه برای «آستان مقدس امامزاده سید عزیز» هیچ نقشی نداشته‌اید؟» گفت: «من اصلا آنجا بزرگ نشدم؛ این‌ها سالها پیش ساخته شده است. من فرزند کوچک خانواده بودم و از زمانی که پنجم ابتدایی بودم، به تبریز رفتم و کلا در تعطیلاتی مثل تابستان و عید به خانه می‌رفتم. کلا در تبریز بزرگ شدم و تحصیلات و مشاغل مختلفی که داشتم در همان‌جا بوده است؛ نه در زادگاهم.»
فرزند امامزاده در پاسخ به این پرسش که «الان مقبره پدر شما متولی و هیأت امنا دارد؛ شما عضو آنها نیستید؟» گفت: «نه اصلا؛ این‌ها قبل از اینکه من نماینده بشوم، ساخته شده بود. ایشان سی‌سال پیش فوت کردند و همان موقع هم مردم خودشان تصمیم گرفتند همان‌طور که زمان حیات او نزدشان می‌رفتند و درخواست‌هایی داشتند و کمک‌هایی می‌خواستند، بعد از فوتشان هم جایی باشد که مراجعه کنند. تمام این‌ها با پول خود مردم ساخته شده است و خیلی از مردم آن دهات، اصلا نمی‌دانند که پسر ایشان نماینده است، خیلی‌ها هم نمی‌دانند که پدر بنده ایشان است. من هیچ اقدامی برای این مسأله نکرده‌ام، حالا ممکن است عده‌ای بگویند پسر چنین سید بزرگواری نباید نماینده مجلس می‌شد، نباید وارد سیاست می‌شد، این‌ها را می‌پذیرم، اگر این‌ها جرم است و من به عنوان پسر کوچک آن سید بزرگوار نباید دست به چنین جرمی می‌زدم، می‌پذیرم. بیشتر از این نه کاری از دست من برمی‌آید و نه نقش و تقصیری دارم.»
حجت الاسلام زائری به سخنان میرحمایت میرزاده درمورد پدر امامزاده اش، واکنش نشان داد و گفت : «یك نماينده مجلس كه پدرش امامزاده شده و براي او مرقد و مزار ساخته اند! باورش هنوز برايم سخت است! آقاي نماينده اگر غيرت ديني امثال طالقاني و بهشتي و مطهري را داشت امشب با بيل و كلنگ به سراغ اين امامزاده مي رفت! مرحوم طالقاني وقتي فهميد طالقان براي جدش بنا ساخته اند رفت و خرابش كرد! گيرم سازمان اوقاف در خواب است، دوستان خيلي انقلابي و حزب اللهي كه براي حفظ حرمت آيت الله يزدي و آقاي علم الهدي يقه مي درانند وقتي حيثيت دين و باور مذهبي مردم اين گونه لكه دار مي شود و بنيان هاي اعتقادي مردم اين طور درهم مي شكند كجا هستند؟»
چرا امامزاده سازی؟
اگر بخواهیم صادقانه و بی‌پرده به موضوع امامزاده سازی در کشور بپردازیم باید بیان کنیم که این روند امامزاده سازی ریشه در تفکرات و نیات اشتباه و خطرناکی دارد که برخی از آنها به قرار زیر است:
۱ – عوام‌زدگی دینی
یکی از دردناک‌ترین اتفاقاتی که در حال رخ دادن است, عوام‌زدگی دینی است، بدین معنا که معنابخشی و سیاست گذاری دین از دست علمای دین خارج شده و بدست عده‌ای که فاقد صلاحیت هستند افتاده است. یکی از آفت های عوام‌زدگی این است که دین، با همه عظمت و معنا در ظاهر اشیا و اماکن مقدس خلاصه شود و حتی اگر عالِمی با یک امامزاده جعلی در منطقه‌ای برخورد کند، مردم آن منطقه با او مخالفت می کنند.
بدتر آنکه این روند از چشم رسانه‌های معاند دین و وهابیت نیز پنهان نمانده است و چندی است که به ابزار تحقیر و تضعیف اعتقادات والای تشیع در جهان اسلام تبدیل شده است. همین امر کافی است تا علما و دلسوزان تشیع، آستین‌ها را بالا زده و با این پدیده مخرب برخورد کنند.
۲ – عدم اراده سیستماتیک در برخورد
عده‌ای از مسئولین امر از این جهت که این امامزاده‌ها فی الذاته در مسیر دیانت و محل اجماعی برای عبادت مردم است، با این روند امامزاده سازی برخورد نمی‌کنند. آنان به واسطه اینکه در ظاهر آن فساد و مشکلی نمی‌بینند، غافل از این هستند که عدم برخورد با این پدیده و انتشار اخبار این چنینی، ایمان و اعتقاد مردم را به اصل دین و اماکن مقدس زیر سوال می‌برد. آنها دقت نمی‌کنند وقتی جوانی متوجه می‌شود امام‌زاده‌ای که سالها مردم منطقه اش به آن متوسل می‌شدند جعلی و دروغین است، مسلما در سایر مباحث اعتقادی دینی نیز شک می‌کند.
۳ – سوء استفاده باند‌های قدرت و ثروت
یکی از آفت‌های بزرگ پدیده امامزاده سازی، وجود منافع عظیم اقتصادی در این کار است. تصورش را بکنید ناگهان در منطقه ای، امامزاده ای کشف می‌شود. مسلما قیمت زمین های اطرف امامزاده به شدت افزایش می یابد و ساخت و ساز در آن منطقه رونق می‌گیرد، آن منطقه در میان سایر مناطق اطراف، شاخص می‌شود و به یک پایگاه توریستی-سیاحتی تبدیل می‌شود. عده‌ای هم بعنوان هیئت امنا و متولی، انتخاب می شوند و سیلی از هدایا و نذورات به آنجا سرازیر می‌شود.
به دلیل آنکه بستر صحیح دینی، از پیش فراهم نشده و کار از مسیر صحیح خارج گردیده است، روند امامزاده سازی در بسیاری از مناطق، باعث چشم و هم‌چشمی و رقابت شده است؛ بطوریکه استان اصفهان بعد از استان مازندران به استانی با بیش‌ترین امامزاده و بقاع متبرکه مبدل گردیده است.
به نظر می رسد مسئولان امر و دلسوزان عرصه دین باید با اراده‌ای راسخ با این مسئله برخورد کنند و علاوه بر اینکه مجوز هیج امامزاده جدیدی را صادر نکنند، با امام‌زاده‌های دروغین و جعلی نیز برخورد نمایند و در جهت آگاه‌سازی مردم تلاش کنند.
ژاپنی الگوی سادات نیست
که بخواهد برای ما تکلیف روشن کند
مردم به احترام قل لا اسلام علیه اجری الا مودت قی قربی به مرده و زنده سادات احترام میزارن حتی خوانین و جوابیه حالا حکومت اسلامی باشد یا پادشاهی باشد واما
آقای زاری مردم ده با آنچه دور شما هستن فرق میکنند تو ده بایس یک سید 60 سال ازش تخلفی نبیند تا قبولش کنند و الا هیچ حافظه مردم ده درگیر بازی ها نمیشه