باید درباره انتصابات فامیلی به مردم پاسخ داد

دیدارنیوز ـ مجلس شورای اسلامی که با امیدهای زیادی شکل گرفت، امروز به یکی از کانون‌های اصلی خبرسازی و ایجاد حاشیه تبدیل شده است. امید‌ها به مجلس دهم به خاطر چربش وزن اعتدال‌گرایان بر افراطیون بود. با این وجود به نظر می‌رسد عدم امکان حضور نخبگان به دلیل موانع نظارتی و همچنین عدم دقت کافی در انتخاب افراد برای قرار گرفتن در لیست‌های انتخاباتی مجلس شورای اسلامی را به سمتی سوق داده که کارآیی خود را از دست داده و اولویت‌هایی پیدا کرده که با مطالبات مردم همخوانی ندارد. هر چند در بین نمایندگان افرادی وجود دارند که همواره بر مدار حق حرکت می‌کنند و هیچ گاه اجازه ندادند مطالبات مردم به حاشیه کشیده شود. با این وجود به نظر می‌رسد کم تجر‌بگی و همچنین عدم سابقه روشن برخی نمایندگان شرایط مجلس دهم را نسبت به مجلس گذشته متفاوت کرده است. به همین دلیل و برای تحلیل و بررسی چالش‌های کنونی مجلس «آرمان» با مهندس غلامعلی جعفرزاده، نایب رئیس فراکسیون مستقلین مجلس گفت‌وگو کرده است. نماینده رشت در مجلس معتقد است: «در شرایط کنونی کسانی که فکر نمی‌کردند روزی نماینده مجلس شوند، در مجلس حضور دارند. این افراد در گذشته هیچ سابقه‌ای نداشته و امروز نیز دارای تجربه کافی نیستند. این در حالی است که نخبگان زیادی به دلیل موانع و فیلترهای نظارتی موفق نشدند در مجلس حضور داشته باشند». در ادامه متن گفت‌وگوی «آرمان» با مهندس جعفرزاده را از نظر می‌گذرانید.

‌چرا اولویت‌ها برای مجلس دهم متناسب با مشکلات مردم و کشور به نظر نمی‌رسد و نمایندگان به‌جای رسیدگی به مشکلات اساسی مردم بیشتر درگیر حاشیه‌ها و گروکشی سیاسی هستند؟

اولویت‌ها برای مجلس دهم تغییر نکرده است. اولویت‌ها برای نمایندگان مجلس مشخص است و هدف نیز حرکت رو به جلوی کشور و حل مشکلات مردم است. با این وجود ما باید این واقعیت را بپذیریم که بسیاری از افراد نخبه و موثر به دلیل نگاه‌های سیاسی اجازه پیدا نکردند در مجلس حضور داشته باشند. فیلترهایی که وجود دارد در مواردی موجب چنین مشکلاتی می‌شود. جالب اینکه این فیلترها حتی اخلاقی نیز نیست. در چنین مواردی نمی‌توان نگاه سیاسی داشت. شرایط به شکلی است که به نظر می‌رسد آنچه اهمیت دارد، نگاه سیاسی است و اگر از نظر سیاسی متناسب نباشد، امکان ورود فراهم نیست. مشکل هم با تفکر اصلاح‌طلبی است. به همین دلیل بسیاری از افراد اصلحی که توانایی حضور در مجلس را دارند و می‌توانند منشأ خدمات زیادی در مجلس باشند اجازه پیدا نکردند در مجلس حضور داشته باشند. از سوی دیگر برخی تلاش جدی انجام می‌دهند که مردم را از رأی دادن به نمایندگان مجلس پشیمان کنند. به نظر می‌رسد بسیاری از این بزرگنمایی‌ها و مسائل کوچک را در بوق و کرنا کردن برای این است که مردم از رأی دادن به نمایندگان مجلس پشیمان شوند. به همین دلیل بنده از رسانه‌های گروهی می‌خواهم که با آگاهی اجازه ندهند این افراد به اهداف خود دست پیدا کنند. این بزرگنمایی‌ها برای این است که عده‌ای به مردم این نکته را گوشزد کنند که مشاهده کردید نتیجه پای صندوق رأی رفتن چه اتفاقاتی است و کسانی که وارد مجلس شده اند چه رفتاری از خود بروز می‌دهند. البته بنده برخی اتفاقات را توجیه نمی‌کنم. دلیل این مسأله نیز این است که برخی اتفاقات توجیه پذیر نیست. یک نماینده مجلس هیچ گاه فحاشی نمی‌کند. با این وجود چنین مسأله‌ای نباید تا به این اندازه در بین افکار عمومی جامعه بزرگ می‌شد و ذهن مردم جامعه را به خود مشغول می‌کرد. به همین دلیل نیز باید مراقب بود که چنین مسائلی مانع از تحقق اهداف مجلس نشود.

‌ در گذشته استیضاح‌ها شکل جدی‌تر و قوی‌تری داشت اما چرا با هر اتفاقی موضوع استیضاح وزرا مطرح می‌شود؟ آیا این مسأله اصل استیضاح‌ را لوث نخواهد کرد؟

موضوع استیضاح در همه دوره‌های مجلس وجود داشته است. البته بنده قبول دارم در مجلس دهم رنگ لعاب دیگری گرفته و نسبت به گذشته افزایش داشته است. به همین دلیل نیز نمایندگان مجلس تصمیم گرفتند آیین‌نامه مجلس را تصحیح کنند تا زمانی که یک نماینده استیضاح یک وزیر را امضا کرد دیگر نتواند امضای خود را پس بگیرد. بنده هم این نکته را می‌پذیرم که موضوع استیضاح‌ها در مجلس دهم لوث شده و دیگر دارای آن ماهیت و قوام گذشته نیست. همه ما به خاطر داریم که در مجالس گذشته استیضاح‌ها به چه میزان استخوان‌دار بود و از دلیل یک استیضاح یک کتاب بیرون می‌آمد. بنده به عنوان نماینده مجلس از وضعیتی که مجلس دهم دارد رضایت ندارم. اگر وضعیت مجلس به این شکل است باید به دلایل آن نگاه کرد. باید به این نکته توجه کرد که این مجلس از چه فلیترها و کانال‌هایی عبور کرده تا به این نقطه رسیده است. در شرایط کنونی برخی‌ها که فکر نمی‌کردند روزی نماینده مجلس شوند، در مجلس حضور دارند. این افراد در گذشته هیچ سابقه‌ای نداشته و امروز نیز دارای تجربه کافی نیستند. این در حالی است که نخبگان زیادی به دلیل موانع و فیلترهای نظارتی موفق نشدند در مجلس حضور داشته باشند. در شرایط کنونی در جامعه رسانه‌ای کشور افراد نخبه و تأثیرگذاری وجود دارند که اگر در مجلس حضور داشتند می‌تواند کارآیی به مراتب بهتری نسبت به برخی از نمایندگان مجلس کنونی داشته باشند.

‌چرا به عنوان یک نماینده از وضعیت مجلس رضایت ندارید؟

به نظر من مجلس دهم دچار روزمرگی شده است. از سوی دیگر مجلس دچار شعارزدگی و عوام‌پسند شده است. ما باید به صورت صادقانه واقعیت‌های جامعه را برای آنها بازگو کنیم. اگر مردم از واقعیت‌های جامعه آگاهی پیدا کنند شرایط به شکل دیگری رقم خواهد خورد. این در حالی است که مسئولان و نمایندگان به جای سخن گفتن با مردم تلاش می‌کنند وجهه خود را در مقابل مردم بهتر جلوه دهند. بدون شک اگر روز نخستی که موضوع درگیری لفظی نماینده سراوان و کارمند گمرک در مجلس مطرح شد، کارمند گمرک در مجلس حضور می‌داشت، قطعا اعدام می‌شد اما به خاطر روشنگری‌هایی که در این زمینه شده و رسانه‌ها و افکار عمومی به این مسأله حساس شده‌اند، برخی عنوان می‌کنند وی را باید به عنوان رئیس گمرک انتخاب کرد و دیگرانی می‌گویند که از وی باید به عنوان کارمند نمونه تقدیر و تشکر کرد. این وضعیت نشان می‌دهد که رویکرد نمایندگان به چه میزان متغیر و براساس خوشایند مردم است. همین نمایندگانی که تا دیروز قصد داشتند کارمند گمرک را اعدام کنند، امروز که رسانه‌های گروهی ماهیت واقعی ماجرا را روشن کرده‌اند، متوجه ماجرا شده و برای خوشایند افکار عمومی عنوان می‌کنند که باید از این کارمند تقدیر و تشکر کرد. کسی که به عنوان نماینده وارد مجلس شورای اسلامی می‌شود باید به عنوان یک نخبه اجتماعی و سیاسی آن چیزی که علمی، منطقی و برای رضای خداست را عنوان کند و نباید تحت تأثیر سخن دیگران قرار بگیرد. اگر قرار است برای خوشایند و یا عدم خوشایند فلان گروه و فلان فرد سخن گفت که وضعیت کشور درست نخواهد شد. نباید با مردم به زبان عوام‌فریبی سخن گفت. صلاح کشور در این است که بدون توجه به خوشایند دیگران تصمیمات منطقی و صحیحی گرفته شود. متأسفانه باید عنوان کنم در شرایط کنونی عوام‌فریبی در ساحت سیاسی وجاهت پیدا کرده و در مقابل حق‌گویی مظلوم شده است. یعنی انسان پیش خود فکر می‌کند اگر حرف حق بزند به دردسر می‌افتد. به نظر من این رویکرد خوبی نیست که در کشور به وجود آمده است. نمایندگی مجلس نیازمند حریت و آزادگی است و اگر این حریت را از نماینده بگیریم شرایط برای تحقق مطالبات مردمی که از آنها حمایت کرده‌اند سخت خواهد شد.

‌در شرایط کنونی مردم از نمایندگان مجلس انتظار دارند که مشکلات آنها را حل کند. این در حالی است که مجلس دهم بیش از مجالس گذشته درگیر حاشیه‌ها بوده است. در چنین شرایطی شما به عنوان نماینده مجلس چه پاسخی برای افکار عمومی دارید؟

در مرحله نخست باید مشاهده کرد که توانایی و اختیارات مجلس به چه میزان است. برخی از نمایندگان مجلس در دوران انتخابات و برای اخذ رأی از مردم به اندازه‌ای مجلس را بزرگ و اختیارات آن را زیاد تفسیر می‌کنند که انتظارات از مجلس بالا رفته است. با این وجود واقعیت این است که مجلس دارای وزن و اندازه خاصی است و نباید بیش از ظرفیتش از آن انتظار داشت. وظیفه و رسالت اصلی مجلس این است که در مقابل لوایحی که دولت به مجلس ارائه می‌کند مجوز صادر کند. در نتیجه مجلس باید مجوز فعالیت‌های دولت را صادر کند و وظیفه دیگری برعهده آن نیست. نباید مجلس را با قوه مجریه و قوه قضائیه اشتباه گرفت. براساس قانون اساسی مجلس شورای اسلامی مرجع صدور مجوز قانونی برای فعالیت‌های دولت است. در نتیجه اگر مردم انتظار دارند مجلس نیز برای حل مشکلات آنها تصمیم‌گیری کند باید قانون تغییر کند. نکته دیگر اینکه تعداد لوایحی که دولت به مجلس می‌دهد بسیار زیاد است. این در حالی است که نیاز نیست دولت این همه به مجلس لایحه ارسال کند. فردی که در ایام انتخابات مجلس در حوزه انتخابیه خود که در حد یک شهرستان کوچک است به مردم وعده می‌دهد که در این شهر فرودگاه احداث می‌کند، امروز که انتظارات مردم از مجلس بالا رفته باید پاسخگو باشد. مگر یک نماینده مجلس به چه میزان اختیار دارد که بتواند در یک شهرستان کوچک فرودگاه احداث کند؟ در نتیجه باید به اختیارات مجلس به صورت واقع‌بینانه نگاه کرد و نه اینکه بدون حساب و کتاب انتظارات را از مجلس بالا برد. هنگامی که انتظارات از مجلس بالا می‌رود مردم انتظار دارند مجلس همه مشکلات را حل کند. این در حالی است که چنین رویکردی مبتنی بر واقعیت نیست و نباید چنین تصوری از مجلس در بین افکار عمومی جامعه ایجاد کرد. وظیفه مجلس تعیین حدود و ثغور برای لوایحی است که دولت به مجلس ارائه می‌کند. این وضعیت به خصوص برای لوایحی که بار مالی دارد وضعیت پیچیده‌تری خواهد داشت.

‌از نظر افکار عمومی انتصابات فامیلی در بین مسئولان افزایش پیدا کرده و به تازگی برخی برای عدم جلب توجه افکار عمومی نزدیکان وزرای دیگر را به عنوان مشاور و معاون خود انتخاب می‌کنند. چرا مجلس در مقابل این انتصابات واکنش جدی نشان نمی‌دهد؟

از نظر قانونی مجلس نمی‌تواند به انتصابات وزرا به صورت موردی ورود کند. با این وجود این مسائل در بین افکار عمومی به وجود آمده که چرا مسئولان کشور از نزدیکان خود در منصب‌های مختلف استفاده می‌کنند. به نظر می‌رسد کلید حل این ماجرا در دست دولت است. دولت باید انتصابات وزرا را ضابطه‌مند کند. اگر وزیری مدیری را انتخاب و یا مدیری را برکنار کرد باید براساس ضوابط مشخص شده دولت مشخص شود که چرا این مدیر برکنار و به جای وی فرد دیگری به کار گرفته شده است. این وضعیت مانند درجه‌های نظامیان است. به عنوان مثال کسی نمی‌تواند یک‌شبه سرهنگ شود، بلکه باید سلسله مراتب را به خوبی و به درستی طی کند. این در حالی است که برخی از نزدیکان وزرا به صورت یک‌شبه به عنوان معاون و مشاور وزیر انتخاب می‌شوند. نکته دیگر اینکه توانمندی‌های مدیران انتخابی باید برای مردم به صورت شفاف بازگو شود. مردم باید بدانند که یک مدیر به چه دلیل و چرا به عنوان مدیر انتخاب شده است. در شرایطی که مردم با مشکلات زیادی مواجه هستند انتظار دارند کسانی در مدیریت کشور حضور داشته باشد که بتوانند مشکلات آنها را حل کنند. ضمن اینکه مردم به دلیل مشاهده انتصابات فامیلی در گذشته و نتایج آن نسبت به این قضیه حساس شده اند. در نتیجه نباید با انتصابات فامیلی که هیچ توجیهی نیز برای آنها وجود ندارد مردم را حساس‌تر از گذشته کرد.

‌آیا هنوز هم برای نمایندگان مجلس پیامک‌های تهدیدآمیز ارسال می‌شود؟ مجلس چه اقدامی برای پیگیری پشت پرده پیامک‌های تهدیدآمیز انجام داده است؟

قرار بود این پیامک‌ها ردیابی و در نهایت قطع شود اما این اتفاق رخ نداده و با هر ماجرایی این پیامک‌ها برای نمایندگان مجلس ارسال می‌شود. آن چیزی که دارای اهمیت است این است که کسی که به عنوان نماینده مردم انتخاب می‌شود نه باید از این پیامک‌ها دلسرد شود و نه اینکه مواضع خود را تغییر دهد. نمایندگان مجلس نباید به این پیامک‌ها بهای خاصی بدهند، بلکه باید رویکرد مطالبه‌گری خود را به هر شکل ممکن ادامه دهند. نکته مهم در این زمینه این است که یک متن واحد توسط صدها شماره به نمایندگان ارسال می‌شود. در نتیجه به نظر می‌رسد این مسأله دارای پشت پرده و اتاق فکر واحد است و نمی‌تواند کار چند نفر باشد. به عنوان مثال در قضیه تصویب FATF چهار و یا پنج متن پیامک توسط چهارصد شماره مجزا برای نمایندگان ارسال شد. این مسأله نشان می‌دهد که پشت پرده این ماجرا یک فرماندهی واحد قرار دارد و این پیامک‌ها دیدگاه80 میلیون ایرانی نیست. در برخی اتفاقات ممکن است 100 پیامک برای ما ارسال شود که با 100 شماره مختلف ارسال شده است. این مسأله نشان می‌دهد که 100 نفر دیدگاه‌های مختلف خود را با 100 شماره به نمایندگان مجلس ارسال کرده‌اند. به همین دلیل هنگامی که یک پیامک با یک متن و انشای واحد با 400 و یا 500 شماره به نمایندگان ارسال می‌شود ارزش خود را از دست می‌دهد و نشان دهنده این است که برخی از بیرون تلاش می‌کنند مجلس را تحت فشار قرار دهند. بنده به شخصه هیچ توجهی به تهدید و ارعابی که علیه نمایندگان صورت می‌گیرد ندارم و همواره تلاش کرده‌ام بدون جانب‌داری از فرد یا گروهی مطالبات مردم را در مجلس نمایندگی کنم. بدون شک وظیفه یک نماینده در مرحله نخست پیگیری مطالبات مردم و تلاش برای حل مشکلات آنهاست. بنده امیدوارم این رویکرد در بین همه نمایندگان مجلس وجود داشته باشد.

منبع: آرمان/ احسان انصاری/۵ دی ۹۷