ابراهیم رئیسی برای تامین حقآبه هیرمند هشدار می‌دهد، وزیرکشور می‌گوید از راه دیپلماسی حلش می‌کنیم، اما طالبان با انتشار فیلم هشدار رئیسی را به تمسخر می‌گیرد و می‌گوید: دعا کنید باران ببارد!
دیدارنیوز ـ نسرین نیکنام: حضور طالبان در افغانستان تنها وضعیت این کشور را دستخوش تغییر نکرده و هم مرز بودن ایران با افغانستان هم سبب شده که ترکش برخی از اقدامات مسئولان طالبان آسیب‌هایی را هم متوجه کشورمان کند که نمونه بارز آن عدم تامین حقآبه هیرمند است، با اینکه کشور افغانستان از سال ۱۳۵۱ طبق امضای قراردادی متعهد به انجام این کار شده، اما حداقل در سال‌های اخیر از این کار سر باز زده و حالا هم با استقرار طالبان به نظر می‌رسد این حق اعطا نخواهد شد و صدور بیانیه و واکنش یکی از مسئولان آن‌ها به صحبت‌های ابراهیم رئیسی، دلیلی بر این ادعا است.
اردیبهشت سال ۱۳۹۷، محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه وقت دو یادداشت اعتراضی برای مسئولان کشور افغانستان درباره حقآبه هیرمند در ماه‌های اسفند و فروردین فرستاد، اما پاسخی دریافت نکرد تا بهمن ۹۹ که محمد جواد ظریف وزیر خارجه وقت ایران این بار از هیات طالبان در تهران استقبال کرد تا هم گزارش آن‌ها از روند صلح و گفتگو‌های بین‌الافغانی را بشنود، هم پیام آشتی ایران با طالبان را مخابره کند، اما این صلح و دوستی دوام چندانی نداشت و اولین رویارویی جمهوری اسلامی ایران و دولت طالبان، آذرماه ۱۴۰۰ در ولسوالی کنگ ولایت نیمروز در مرز ایران و افغانستان رخ داد و نیرو‌های مرزبانی ایران با نیرو‌های طالبان درگیر شدند.
فارغ از این ماجرا‌ها و درگیری‌های سیاسی حالا پای حقی در میان است که طالبان و افغانستان بر اساس قرارداد ۵۱ ساله باید آن را به مردم ایران بپردازند و نکته قابل تامل این است که هیچ کدام از اختلافات سیاسی بین این دو کشور که -البته به ظاهر دوستی است- ربطی به مردم ایران به ویژه مردم سیستان و بلوچستان ندارد و تا به امروز بار‌ها شاهد اعتراض مردم به صورت برگزاری تجمع‌های میدانی و صدور کارزار‌های حمایتی بوده‌ایم.
در یکی از اعتراض‌هایی که چندی پیش برگزار شد، مشارکت‌کنندگان خواستار پیگیری کمیساریای آب ایران، وزارتخانه‌های نیرو و امور خارجه نسبت به حقآبه رودخانه هیرمند طبق معاهده ۱۳۵۱، حقآبه زیست محیطی تالاب بین‌المللی هامون، اصلاح سامانه انحرافی بند کمال‌خان و جلوگیری از تکمیل سد بخش‌آباد روی فراه‌رود شدند، اما نه تنها این دو وزارتخانه اقدام جدی نکردند بلکه افغانستان طی سال‌های گذشته علاوه بر عدم پرداخت حق آبه ایران با ساخت سد کجکی و بعد از آن ساخت سد کمال‌خان به‌نحوی مسیر رودخانه هیرمند را تغییر داده که حتی در صورت بروز سیلاب نیز آب به جای ایران وارد گودزره شود.
پس از اعتراض ابراهیم رئیسی به عدم تحقق این حق، عکس‌هایی از وضعیت سد کجکی و کمال خان منتشر شد. علیرغم اینکه طالبان مدعی بودند وضعیت این سد‌ها در تامین آب برای خود افغانستان هم مناسب نیست، اما عکس‌ها نشان دهنده این بود که وضعیت این سد‌ها حتی نسبت به سال گذشته در همین زمان وضعیت خیلی بهتری دارند.
کاوه مدنی، دانشمند، پژوهشگر و فعال محیط زیستی ایرانی با انتشار این عکس در توییتر خود نوشت: در حال حاضر حجم آب ذخیره شده در هر دو سد کمال خان و کجکی از پارسال بیشتر است. دلسوزان بار‌ها درباره رسیدن این روز‌ها و کور شدن گره اختلاف هیرمند هشدار دادند، اما آقایان به جای برنام‌ریزی و سرمایه‌گذاری‌های راهبردی برای افزایش ظرفیت چانه‌زنی و تعامل مقتدرانه با کشور همسایه، به دنبال دسترسی به منابع لایتناهی آب در عمق چند هزار متری و اشتغال زایی ازطریق توسعه کشاوری در یک منطقه کم آب بودند!
این استاد دانشگاه کالیفرنیا در یک ویدئو نقد خود را نسبت به رفتار هر دو کشور مطرح کرد و گفت: هر کدام از این کشور‌ها بخشی را روایت می‌کنند که به نفعشان است اگر بازی را ببرند به سمت ملی گرایی یا بازی رقابتی، شرایط باخت ـ باخت را دامن می‌زنند.
رفتار ژنرال مبین، از فرماندهان طالبان که با انتشار ویدئویی ابراهیم رئیسی را به تمسخر گرفته بود از یک سو و صدور بیانیه دفتر سخنگوی ریاست الوزراء امارت اسلامی افغانستان همان روز یعنی پنجشنبه در واکنش به اظهارات رئیس جمهور ایران با این عنوان که خواست مکرر ایران برای آب و اظهارات نامناسب در رسانه‌ها را زیان‌آور می‌دانیم، تائید همان حرفی است که کاوه مدنی به آن اشاره می‌کند.
اما واکنش دولت ابراهیم رئیسی به اهانت فرمانده طالبان و انتشار بیانیه تنها به یک توییت از سوی حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران منجر شد که در در این توییت نوشته بود: در ماه‌های اخیر مکررا از ملامتقی سرپرست وزارت خارجه افغانستان خواستم طبق عهدنامه هیرمند، به تعهدات خودشان عمل کنند و امکان بازدید هیات‌های فنی و سنجش میزان آب را فراهم کنند، که نکردند. سال گذشته نیز معاون اول رئیس‌جمهور بر ضرورت پایبندی افغانستان نسبت به تامین حق آبه هیرمند تاکید کرده و گفته بود: افغانستان باید به حقآبه هیرمند متعهد باشد.
این رفتار افغانستان در نظر کارشناسان نوعی ابزار سیاسی افغانستان علیه ایران تلقی می‌شود. تا جایی که برخی متخصصان معتقدند دولت قبلی افغانستان با ساخت این دو سد سعی داشته است که به نوعی از ایران باج‌خواهی کند و مابه‌ازای آب، سوخت از ایران بگیرد. چنان‌که اشرف غنی در سال‌های گذشته و در مراسم افتتاح سد کمال‌خان به صراحت این موضوع را اعلام کرده بود. راهی که به نظر می‌رسد امروز طالبان نیز میراث‌دار آن بوده و به‌خوبی از این ابزار حیاتی علیه ایران استفاده می‌کند.
