نوروز؛ نماد فرهنگ ایرانی

دیدارنیوز ـ امید جهانشاهی: نوروز نماد نو شدن است؛ در ستایش شکوفایی و سرسبزی، طراوت و امید به دوباره شکفتن است، از تاریکی و سرما به نور دل بستن، از زیر خاکستر خرابی دوباره سربر کشیدن. این امید در جان ایرانی ریشه دارد و در جهان ایرانیان همیشه جای و جایگاه داشته است.

معمولاً از منشور کوروش به عنوان امری بشردوستانه یاد می شود اما کمتر به این توجه می کنیم که نوروز خود امری و آیینی بشردوستانه است. نه متعلق به مذهب خاصی است و نه اختصاص به قومی خاص دارد. با هر مذهب و قومی می توان در ستایش روشنایی و نور و زندگی سرود. نوروز جشنی برای انسان است، انسان فارغ از هر رنگ و نژاد و مذهب، انسان به مثابه انسان. از این رو نوروز به معنای دقیق کلمه، پرچم جاوید زنده باد زندگی است.

خوان آیینی نوروز، هفت سین است. هفت عدد برگزیده و مقدس است. هفت روز هفته، هفت شهر عشق، هفت خوان رستم، هفت طبقه آسمان و زمین، هفت گفتار مسیح، هفت سبع بودن کتاب مقدس ما، قرآن کریم، و داستان هفت سال قحطی و هفت سال فراوانی و ... همه اینها نشان می دهد که این عدد مقدس در باورها ریشه و جایگاه دارد. در سفره نوروزی انتخاب این عدد بسیار قابل توجه است. ایرانیان باستان این عدد را از هفت امشاسپندان یا هفت فرشته جاودان ارتباط می دادند.

نماد و ادبیات نوروزی، زبان مهر و مهربانی و محبت با انسان و پاسداشت طبیعت است. نوروز در ادبیات فارسی جایگاهی ویژه دارد و از فردوسی تا خیام و عطار و تا شعرای بزرگ معاصر همه در ستایش این نماد پیروزی زندگی سروده اند:

که خسرو به هر کار پیروز باد / همه روزگارش چو نوروز باد (فردوسی)

نفس باد صبا مشک فشان خواهد شد / عالم پیر دگرباره جوان خواهد شد (حافظ)

برآمد باد صبح و بوی نوروز / به کام دوستان و بخت پیروز (سعدی)

برچهره گل نسیم نوروز خوش است / در صحن چمن روی دل افروز خوش است (خیام)

جهان از باد نوروزی جوان شد / زهی زیبا که این ساعت جهان شد (عطار نیشابوری)

نوروز هم جهانی ترین آیین ایرانی و هم ایرانی‌ترین آیین جهان است. و از همین رو بهترین پنجره رو به جهان است، پنجره‌ای برای آشتی و آشنایی؛ و فرصتی ناب برای شناساندن فرهنگ ایرانی به جهان است. استاد میرجلال الدین کزازی می‌فرمایند: «نوروز برترین نماد و نشانه فرهنگ ایرانی ‌است، نوروز درفش این فرهنگ است. اگر بخواهیم در میانه‌ نشانه‌ها و هنجار‌های گونه‌گون فرهنگ ایران که در شمار نمی‌گنجند یکی را برگزینیم که این فرهنگ را به‌یاری آن بیش‌تر و بهتر بتوانیم شناخت، آن نشانه از دید من نوروز است.»

هر روزتان نوروز، نوروزتان پیروز.