صخره‌های عجیب در کره مریخ؛ شاهدانی از فوران‌های آتشفشانی شدید

دیدارنیوز: دانشمندان می‌گویند بررسی یک نوع صخره غیر‌معمول که پیشتر توسط کاوشگر‌های ناسا ثبت و مشاهده شده بود نشان می‌دهد که محیط مریخ احتمالا توسط فوران‌های آتشفشانی بسیار شدید شکل گرفته است.

منطقه‌ای که این صخره‌ها در آن یافت شده‌اند معروف به «نیلی فوسا» است که دهانه «جزرو» در آن قرار دارد. سنگ‌های بستر این دهانه مملو از ماده معدنی آتشفشانی «الیوین» هستند. همین سنگ بستر‌ها پیشتر در دهانه «گوسف» نیز یافت شده بودند.

اکنون تیمی از پژوهشگران در دانشگاه ایالتی آریزونا در آمریکا با بررسی داده‌های به دست آمده از دو مریخ‌نورد پیشین ناسا نشان دادند که فرآیند شکل‌گیری صخره‌ها در زمین و مریخ می‌تواند مشابه باشد و هر دو صخره‌های طی مکانیزمی یکسان پدید آمده باشند.

در این تحقیق محققان تصاویر مریخ‌نورد روح از صخره‌های مریخ در دهانه گوسف را با سنگ‌های مشابه زمینی مقایسه کردند. استیو راف، زمین‌شناس سیاره‌ای در دانشگاه ایالتی آریزونا، در این‌باره می‌گوید: «من در بافت سنگ‌های دهانه گوسف، همان بافت سنگ‌هایی را دیدم که در نوع خاصی از سنگ‌های آتشفشانی روی زمین یافت می‌شوند.»

دانشمندان با بررسی بافت تشکیل‌دهنده این صخره‌ها گفته‌اند که آن‌ها از جنس «ایگنیمبریت» (ignimbrite) هستند؛ یک سنگ معدنی که از خاکستر، پوکه معدنی و جریان گدازه فوران‌های آتشفشانی قدرتمند ایجاد می‌شود.

آقای راف گفت: «تا پیش از این کسی برای توضیح سنگ بستر غنی از الیوین در مریخ، سنگ‌های ایگنیمبریت را در نظر نگرفته بود.»

مریخ‌نورد «روح» ناسا تا پیش از آن‌که در سال ۲۰۱۰ از کار بیافتد و ارتباط خود را با زمین از دست بدهد مشغول به کاوش بر روی همین صخره‌ها بود.

از آن‌جا که الیوین یک کانی آتشفشانی است، پژوهشگران مدت‌ها است این نظریه را مطرح کرده‌اند که آتشفشان‌ها باعث ایجاد ناحیه صخره‌ای نیلی‌فوسا بوده‌اند. با این حال اگر وجود ایگنیمبریت‌ها تایید شود نشان می‌دهد که در مریخ فوران‌هایی وحشتناک‌تر و قدرتمند‌تر از آن‌چه پیشتر تصور می‌شد وجود داشته است؛ ابر‌هایی از گاز‌های داغ و خاکستر به طول ده‌ها کیلومتر در آسمان و جریان گدازه‌ای که صد‌ها متر روی زمین امتداد داشت. انباشته شدن ترکیب آن‌ها می‌تواند سنگ‌های ایگنیمبریت را به وجود آورد.

دانشمندان می‌گویند برای تایید وجود ایگنیمبریت در مریخ باید سنگ‌ها در یک آزمایشگاه زمینی مورد تجزیه و تحلیل قرار بگیرند. ناسا برنامه‌ریزی کرده است که تا سال ۲۰۳۰ بتواند نمونه‌های جمع‌آوری‌شده توسط کاوشگر پشتکار را به زمین بازگرداند.

نتایج تحقیقات تازه در شماره ماه ژوئیه نشریه علمی «ایکاروس» منتشر خواهد شد.