جواد نیکبخت کارشناس مسائل سیاسی در یادداشتی به لزوم تغییر نگرش و تحول در روابط خارجی ایران پرداخته است.
دیدارنیوز ـ جواد نیکبخت: در دنیای سیاست و حکمرانی آنچه بواقع اتفاق می‌افتد گزینش و انتخاب فرد، حزب یا جناحی برای اداره بخشی یا عموم مسائل و موضوعات در راستای میثاق عمومی موجود بنام قانون اساسی و در قالب روشهائی است که به مردم در هنگام انتخاب، طرح و تبیین و بر آن اساس مورد اقبال موکلین واقع و گزینش شده است، اما آنچه ثابت و یکسان هست همانا وظیفه و هدف مسئول بعنوان وکیل در حفظ منافع موکلین درقالب میثاق ملی و وعده‌های انتخابی با بهینه‌ترین روش‌ها و بکارگیری تمام توان و ظرفیت روحی و فکری و ذهنی و رفتاری است بطوریکه لازم است فرد بعد انتخاب در روحش، در فکرش و در رفتار و مناسباتش از قالب فرد با هویت خواسته‌ها و احساسات، تمایلات و رفتار‌های شخصی فرد حقیقی خارج گردیده و تمام کمال در قالب هدف و مدافع موضوع وکالت موکل خویش درآید.
اگر این منطق نظری را بپذیریم دیگر افکار و اعمال و رفتار تمام کشور‌های دنیا بلا استثناء هر چند غلط، ظالمانه، متناقض و...، اما طبیعی و عادی قلمداد میشود همانطور که اغلب قریب به اتفاق کشور‌ها و سیاستمداران دنیا این را درک و پذیرش نموده اند و جدای از موارد سرسپردگی و یا ناشی از زد و بند‌های برخی سیاستمداران، روابطشان را بر همان اساس تنظیم میکنند.
با این استدلال بنظر میرسد در کشور ما تمام ضیق و بسط ارتباطی چه بشکل دلبستگی‌ها و باور نسبی یا مطلق با برخی دولت‌ها و چه عصبانیت و قطع ارتباط با دولت‌های دیگر همگی ناشی از اشتباه در همین پایه منطق نظری مان و باور درونی و توقع خیر از استکبار خصوصا در حالت نئولیبرالیسمی فعلی هست باید بپذیریم دنیا دنیای رقابتهاست و هیچ فروشنده‌ای بصورت حقیقی در جهت افزایش فروش رقیب تلاش نمیکند. مگر نقشه‌ای برای آتی در جهت حذف رقیب و تصاحب مشتری هایش داشته باشد.
اوباما، ترامپ یا بایدن، ماکرون، پوتین، بوریس جانسون، بن سلمان، بن راشد و محمد بن آل ثانی، امامعلی رحمانف و یا اردوغان، شی جین پینگ یا نفتالی بنت رئیس جمهور، پادشاه، برادریا دوست دائمی ما نیستند و نمی‌توانند باشند آن‌ها رئیس جمهور، پادشاه، نخست وزیر کشورشان هستند وظیفه و مسئولیتشان حفظ حداکثری بقاء ومنافع مردمی هست که به آن‌ها اعتماد کرده اند آن‌ها ارتباطات منفی و مثبت احتمالی خویش را با ما بر اساس مسئولیت و یا منافع فردی و گروهی و ملی خود تنظیم میکنند و لذا در سیاست نمی‌شود و نباید دوست یا دشمن را دائمی دانست. چنانچه توجه به مناسبات جهانی نیز همین را نشان میدهد هنراصلی گردانندگان کشور‌ها اینست که حتی تهدیدات را به فرصت‌های بزرگتر تبدیل کنند نه اینکه فرصت‌ها را نیز سوزانده و به تهدید تبدیل مبدل سازند سیاستمدار باید بعنوان پدری متعهد و دلسوز و فداکار در جهت بقاء و کسب منافع حداکثری برای ملتش حتی با قورت دادن خون دل تلاش نماید.
چند مثال از حرکت‌های معاصر سیاستمداران را به جهت تبیین بیشتر ذکر میکنم
در ماه‌های اولیه ۲۰۲۱ فرانسه قراردادی را برای فروش سلاح‌های زیر دریائی به استرالیا امضاء کرد در همین چند روز پیش انگلیس و آمریکا در یک توافق سه جانبه استرالیا را از توافق با فرانسه منصرف و قرارداد جدیدی به امضاء رساندند
ترکیه وآمریکا بصورت مشارکتی اقدام به تولید هواپیمای پیشرفته اف ۳۵ نمودندترکیه تصمیم به خرید سامانه پدافند اس ۴۰۰ گرفت و آمریکا یکجانبه ادامه همکاری با ترکیه را بدون عودت سرمایه ترکیه به تعلیق درآورد در حالیکه قدرت اول و دوم پیمان مشترک در ناتو هستند و هنوز بدون قهر مشغول چونه‌های دیپلماتیک برای حل مشگل و کسب حداکثر منافع هستند
در چند سال قبل ترامپ با الفاظ کوچه بازاری به شخص اردوغان توهین کرد بصورتی که احزاب مخالف در ترکیه برای جوابگوئی و اخراج سفیر آمریکا اردوغان را تحت فشارقرار دادند اردوغان بدون جواب با صبر سیاسی دو هفته بعد در سفری به آمریکا ضمن دیداری با ترامپ او را وادار کرد ضمن عذرخواهی روابط را با صمیمیت شخصی دیپلماتیک به نفع ترکیه ترمیم کند
بایدن در هنگام برنامه‌های کاندیداتوری اعلام کرد قطعا با کمک به احزاب مخالف اردوغان وی را از اریکه قدرت خواهد انداخت هنوز هم که هنوز است اردوغان جواب تند و خصمانه‌ای به وی نداده است و حتی قرار است در هفته‌های آخر مهرماه برنامه دیداری در جهت مشگل اس ۴۰۰ و جنگنده اف ۳۵ و اف ۱۶های مدرن داشته باشد
خلاصه دنیای سیاست کاملا امرپیچیده تخصصی است که هرکسی نباید به خود اجازه ورود و اظهار نظر دهد چه بسی ناخواسته در دام جهت دهی اپوزسیون معاند و یا دوستان کم تجربه احساساتی یا فرصت طلب و یا متوهمین باستانگرا، حتی دشمنان گرفتار و کشور در مسیری غیر قابل بازگشت و شاید غیر قابل جبران قرار داده شود
دنیای سیاست موفق و نتیجه گرااست و اصلا و اصلا دنیای کنش‌های آنی و احساسی هم نیست. دنیائی است که بایستی بر اساس برنامه‌های استراتژیک و پلان‌های لایه به لایه پیش بینی شده، حتی شاید متناقض طراحی و عین شکارچی در موقعیت مناسب اجراء میگردد. همان چیزی که مسئولان و دیپلمات‌های ما در دولت‌های پیشین از آن بهره زیادی نبرده بودند امید است منبعد چنین نباید که برای ما نشاید.
