اعتمادبهنفس یکی از اجزاء اصلی تشکیلدهنده تابآوری است و دو بعد دارد: اعتماد و شایستگی. اعتماد یعنی با خوشبینی انتظار وظایف و چالشهای آینده را داشته باشید و باور داشته باشید که میتوانید از عهده چالشها بربیایید.
دیدارنیوز ـ شما هم احتمالاً به عنوان یک والد نگران اثرات منفی کووید ۱۹ بر اعتمادبهنفس فرزندتان هستید. پیشبینیناپذیر بودن همهگیری که با دوری از اعضای خانواده، دوستان و محیط مدرسه همراه شده، بر توانایی خوشبینی کودکان نسبت به آینده سایه انداخته است.
لی رندال یک روانشناس آموزشی مقیم لندن، ۵روش برای بهبود اعتمادبهنفس فرزندمان در همین تابستان معرفی کرده است:
لی میگوید اعتمادبهنفس یکی از اجزاء اصلی تشکیلدهنده تابآوری است و دو بعد دارد:
او توضیح میدهد: «اعتماد یعنی با خوشبینی انتظار وظایف و چالشهای آینده را داشته باشید و باور داشته باشید که میتوانید از عهده چالشها بربیایید، به موفقیت برسید و پیشرفت کنید. شایستگی یعنی به گذشته و کارهایی که تاکنون انجام دادهاید نگاه کنید و از روی تجربه بدانید که حتی اگر چالشهایی سر راه شما وجود داشته باشد، میتوانید به موفقیت دست پیدا کنید.»
لی میگوید بسیاری از بچهها به دلیل دور بودن از محیط مدرسه ممکن است بخشهایی از محتواهای آموزشی را فراموش کرده باشند. این بر اعتمادبهنفسِ آنها اثر میگذارد. این مورد بهاضافۀ زخمهای روانیای که برخی از کودکان در اثر از دست دادنِ عزیزانی تجربه کردهاند و محدودیتهایی که ممکن است در آینده دوباره برگردد، میتواند باورهای آنها را درباره اینکه جهان جای امن و مثبتی است، متزلزل کند؛ بنابراین شما میتوانید با یادآوری شایستگیهای کودکانتان در این تابستان به آنها کمک کنید تا اعتمادشان را تقویت کنند.
به آنها «شواهدی» از موفقیتهای گذشتهشان و اینکه توانسته بودند به خوبی از عهده یک وظیفه بربیایند نشان دهید. مواردی مثل اینکه توانسته بودند از خواهر و برادرشان بعد از یک آسیبدیدگی مراقبت کنند، سخت کار کنند و از عهده یک امتحان سخت بربیایند یا اینکه یاد گرفتند بند کفششان را خودشان ببندند.
احتمالاً درباره «ذهنیت رشد/پویا» شنیدهاید. ذهنیت پویا در مقابل «ذهنیت تثبیتشده/غیرپویا» قرار میگیرد. اولی زمانی است که افراد باور دارند میتوانند از طریق سختتلاشکردن و وقف کردنِ خود در یک زمینه کاری پیشرفت کنند. دومی، در نقطه مقابل آن قرار میگیرد و زمانی است که افراد معتقد هستند حتی در صورت تلاش زیاد هم تغییری در تواناییهای ذاتی آنها رخ نمیدهد.
لی میگوید در ذهنیت رشد ۳چیز در اولیت است: رشد، تلاش و اشتباه کردن.
«رشد – به معنای باور به امکانپذیر بودنِ رشد: یعنی فرد باور داشته باشد که با تلاش و تمرین در هر زمینهای میتواند در آن زمینه بهتر شود. یک راه برای تقویت این باور در کودکان، آن است که آنها را ترغیب کنیم در کلامشان از «قدرتِ هنوز نه...» استفاده کنند. این یعنی چه؟ یعنی هر زمانی که کودکتان گفت که «نمیتوانم آن کار را انجام بدهم» شما یک «هنوز» به آن اضافه کنید و بگویید: «هنوز نمیتوانی آن کار را انجام بدهی.»
«تلاش- بچهها یاد میگیرند که تلاش کردن نهتنها مهم است بلکه برای یادگیری هر چیزی و بهتر شدن در هر زمینهای ضروری است. به بچهها کمک کنید از «محدوده امنشان» خارج شوند و به «محدوده رشد» وارد شوند.»
«اشتباه کردن- اشتباهات، بهترین روش برای یادگیری و رشد است. اگر بچهها اشتباه نکنند همچنان در محدوده امنشان باقی میمانند و خطرپذیری نمیکنند.»
محدوده امن شما جایی است که شما میتوانید به راحتی از عهده کاری بربیایید. اما اگر در این محدوده باقی بمانید چیزی یاد نمیگیرید. اگر فرزند شما تلاش کند و از عهده کار سختی بربیاید که بدونِ کمک نمیتوانست انجامش دهد، اعتمادبهنفسش تقویت میشود.
به روشهایی فکر کنید که میتواند فرزند شما را در «محدوده رشد» قرار بدهد. برای مثال، دوچرخهسواری ابتدا با کمکی و بعد بدونِ کمکی؛ شنا در منطقه عمیق استخر؛ درخواست از همسایه برای بازی با فرزندشان، یا خرید کردن و استفاده از پول به تنهایی.
لی میگوید برای تقویت حس شایستگی به فرزندتان فرصت بدهید که در مهارتشان «به سطح خبرگی» برسند. منظور این است که مهارت جدیدی را یاد بگیرند و در آن ماهر شوند. برای مثال: «یک ترفند شعبدهبازی یاد بگیرند، گیتار زدن را یاد بگیرند، یاد بگیرند در بطری را باز کنند، پیانو بنوازند، یوگا کنند، کارهای خندهدار انجام دهند... مهارتی را بیاموزند که وقتی به مدرسه برمیگردند یا با دوستانشان ملاقات میکنند، آنها شگفتزده شوند.»
«هر کاری که در ابتدا انجامش سخت است، میتواند در صورت کسبِ مهارت احساس تسلط و خبره بودن را به افراد بدهد. این به شما نشان میدهد که میتوانید از عهده کارهای سخت بربیایید. احساس شایستگی در انجام کارها باعث میشود دیگران هم به شما اعتماد پیدا کنند و احترام بگذارند.»
لی میگوید بچههایی که در سنین قبل از نوجوانی هستند یا تازه میخواهند به متوسطه وارد شوند، هنوز مهارتهای اجتماعیشان کامل نشده است. آنها، درست برخلاف بزرگترها که برای معاشرت و تعامل در یک کافه دنج مینشینند و با هم گپ میزنند، از طریق انجام کارها با دیگران تعامل و معاشرت میکنند.
«اگر بتوانند با بچههای همسایه یا دوستان قرار ملاقات بازی بگذارند برایشان بسیار مفید است. آنها میتوانند با هم درباره اتفاقاتی که در حال رخ دادن است صحبت کنند. این کار ارتباطات اجتماعی آنها را تسهیل میکند و کمک میکند که در این زمینه رشد کنند.»
«اطمینان حاصل کنید که با آنچه فرزندتان به آن علاقه دارد ارتباط برقرار میکنید. خیلی کارها و فعالیتها هستند که ما دوست داریم فرزندمان انجام دهد، اما اگر فرزندمان واقعاً به آنها علاقه نداشته باشد، باید به نظرش احترام بگذاریم و به علایق او توجه کنیم و از این طریق با او ارتباط برقرار کنیم.»
یا اینکه یک فعالیت بدنی پیدا کنیم که آنها از آن لذت میبرند. به فرزندتان گوش بدهید، به آنچه در سر آنها میگذرد و افکارشان احترام بگذارید و سعی کنید که تا حدی (پنجاه درصد شما از خواستههایتان کوتاه بیایید) با آنها کنار بیایید.
