امید - صفحه 3

توسعه پایدار و متوازن، زمینه‌های آسیب‌های اجتماعی را از بین می‌برد. آن توسعه‌ای که آسیب‌های اجتماعی را افزایش می‌دهد شبه توسعه دولتی در جوامع ضد توسعه است و باید در همه مبانی توسعه در آن کشور، تجدید نظر کرد و مشق توسعه را دوباره نوشت. وقتی در جامعه‌ای بواسطه توسعه ناپایدار و نامتوازن و فقدان فرهنگ عمومی توسعه خواه و دولت توسعه گر، شهروندان غرق در تبعات و پیامد‌های ناکامی در فرایند توسعه قرار گیرند از سویی امید اجتماعی به حداقل کاهش می‌یابد و از سوی دیگر، متحجران و واپس گرایان بر طبل ضد توسعه یافتگی می‌کوبند و با ابزار پوپولیسم، شوق نیم بند ترویج گفتمان توسعه خواهی را نیز می‌ستانند؛ و این دو فرایند در جایی به هم می‌رسند که آسیب‌های اجتماعی از آستانه متعارف خود خارج شده و چنان شیوع می‌یابد که همه توان اجتماعی برای مقابله با آن‌ها باید صرف شده و رمقی برای پیشرفت باقی نمی‌ماند.

برگشت امید به جامعه نیازمند یک شوک خاص و البته بدون هزینه است. در رسانه‌ها تعبیری زیبا و خوش‌ذوقی از یک تحلیلگر با این مضمون دیدم که ما جنگ را با ۲۰ ساله‌ها بردیم، ولی اقتصاد را با ۶۰ ساله‌ها باختیم. با وام گرفتن از این جمله می‌گویم که ما استقلال کشور را با ۲۰ ساله‌ها تضمین کردیم، اما آزادی و جمهوریت را با ۶۰ ساله‌ها کاملاً باختیم.