برگزاری انتخابات ریاست جمهوری چند کاندیدایی اتفاقی عجیب در تاریخ سوریه بود. اسد این بار نه با برگهای رای آری یا نه که با چند رقیب به میدان انتخابات رفت و پیروز شد. پیروزی که تضمین شده به نظر میرسید.
دیدارنیوز ـ پرستو بهرامیراد: دموکراسی وارد شده به خاورمیانه شکلهای مختلفی به خود گرفته است. یکی از ارکان مهم وجود دموکراسی در یک حکومت وجود انتخابات و رأی مردم برای انتخاب سیاستمداران است. انتخابات نیز اسبابی دارد که اگر مهیا شود، شکل دموکراسی خواهد داشت. مهمترین این اسباب حضور تفکرات و احزاب مختلف در افراد کاندید شده برای انتخابات است.
به تازگی انتخابات ریاست جمهوری در سوریه برگزار شده و بشار اسد با کسب ۹۵.۱ درصد آراء بار دیگر رئیس جمهوری این کشور شده است. او از سال ۲۰۰۰ میلادی تاکنون رئیس جمهوری سوریه بوده است و در این سالها جنگ داخلی و همینطور جنگ با داعش را گذرانده است. در واقع او در ۲۱ سال گذشته برای چهارمین بار باز هم برای ریاست جمهوری رأی آورده است. اسد دو رقیب در این انتخابات داشت و براساس آمار رسمی رقبای او، عبدالله سلوم عبدالله ومحمود احمد مرعی به ترتیب ۱.۵ و ۳.۳ آرا را کسب کردند.
عبدالله سلوم عبدالله در سال ۱۹۵۶ در محله المزرعه دمشق به دنیا آمد. وی مدرک حقوق از دانشگاه دمشق دارد. وی از سال ۲۰۰۳ تا ۲۰۰۷ و نیز ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۶ نماینده پارلمان سوریه بوده و عضو حزب اتحاد سوسیالیست است. محمود احمد مرعی متولد سال ۱۹۵۷ در ریف دمشق است و از دانشگاه دمشق هم مدرک حقوق گرفته است. وی از معارضان داخل سوریه محسوب میشود که البته در دوران جنگ در سوریه تبعید نشده است. او سمتهای مانند دبیرکل جبهه دموکراتیک معارضان سوری، دبیرکل هیئت اقدم ملی دموکراتیک و عضو هیئت معارضان داخل گفتگو کننده در ژنو بوده است.
با این حال جمعه گذشته حمودا صباغ، رئیس مجلس سوریه، در یک کنفرانس زنده خبری پیروزی بشار اسد را اعلام کرد. در واقع بشار اسد جانشین پدرش حافظ اسد شده که برای بیش از یک ربع قرن در سوریه در مسند قدرت بوده است.
در انتخابات ریاست جمهوری سوریه ۵۱ نفر کاندیدا شده بودند که اغلب البته ناشناس بودند و دادگاه عالی قانون اساسی سوریه وظیفه بررسی اسناد تمامی ثبتنامشدگان را بر عهده داشته است.
این انتخابات به دلیل ثبت نام افراد با تفکرات و احزاب مختلف و همچنین حضور زنان در صحنه انتخابات به نظر میرسید نمایشی از دموکراسی باشد. شبکه تلویزیونی اخباریه سوریه نیز بارها شمار بیسابقه داوطلبان برای رقابت بر سر کسب عالیرتبهترین مقام کشور، نشانهای از وجود دموکراسی مطرح میکرد. در حقیقت تنوع در پیشینه جغرافیایی داوطلبان و حضور زنان در صحنه انتخابات برای اولین بار در تاریخ سوریه نگاهها را به انتخابات ۲۰۲۱ سوریه جلب کرده بود.
فاتن علی نهار اولین زنی بود که برای نامزدی در انتخابات ریاستجمهوری سوریه ثبتنام کرده بود و چهار زن دیگر هم برای کاندیداتوری اقدام کرده بودند. نهار در مصاحبه با شبکه تلویزیونی آر تی گفته است همین که او توانسته داوطلب ریاستجمهوری بشود یعنی سوریه کشوری دموکراتیک است و زنان سوری هم میتوانند در صحنه انتخابات حضور داشته باشند. نهار سال ۱۹۷۱ در بلندیهای جولان به دنیا آمده و از ۲۰۰۹ به عنوان وکیل فعالیت میکند. او دختر علی نهار، ژنرال بازنشسته ارتش است و عضو هیچ حزب سیاسی نیست.
همین رویکرد جدید در سوریه باعث شد که تا جایی که طبق توافق مجلس سوریه از ۱۴ کشور دوست و برادر به منظور نظارت بر روند انتخابات دعوت به عمل آورند. الجزیره، موریتانی، عمان، روسیه، ایران، چین، کوبا و آفریقای جنوبی از جمله این کشورها هستند.
در واقع نمایش پرشکوهی از انتخابات ۲۰۲۱ سوریه به نمایش درآمده بود و همه منتظر یک انتخابات دموکرات و آزاد در سوریه بودند. انتخاباتی که برای کشور سوریه که سالها در جنگ بوده، میتوانست سرآغازی دوباره باشد.
همانطور که همه منتظر انتخاباتی آزاد با حضور حداکثری کاندیداها بودند، در ۳ می (۱۳ اردیبهشت) محمد جهاد اللحام، رئیس دادگاه عالی قانون اساسی اعلام کرد که دادگاه در اعلامیه اولیه خود تصمیم به پذیرش تنها سه نفر از این نامزدها گرفت و بقیه درخواستهای کاندیداتوری ارسال شده را رد کرد؛ زیرا آنها شرایط قانونی را برآورده نمیکردند. یکی از آن سه نفر نیز بشار اسد بود و در واقع گروههای مختلف دیگر از حضور در انتخابات ۲۰۲۱ سوریه جا ماندند.
تا بیش از این در سالهای ۲۰۰۰ و ۲۰۰۷ انتخابات ریاست جمهوری سوریه کلاً به صورت آری یا خیر به بشار اسد برگزار میشد، زیرا رقیبی برای او وجود نداشته است. آخرین انتخابات سوریه در سال ۲۰۱۴ علیرغم جنگهای داخلی برگزار شده بود. این بار با اینکه جنگ در سوریه به قدرت قبل نیست و شرایط کشور به ثبات نسبی رسیده بود، انتظار میرفت به شکل دموکرات تری برگزار شود. با این حال شاهد هستیم که خاورمیانه با انتخاباتی به شکل دموکراتیک که در آن تفکرات و احزاب مختلف با هم رقابت تنگاتنگی داشته باشند، فاصله زیادی دارد.
میگویند دموکراسی بازیای است با قواعد مشخص و نتایج نامشخص. اگر این قاعده را مبنای قضاوت در مورد نظام سیاسی سوریه هم بدانیم، در آن صورت انتخابات رخ داده در چند روز اخیر نمیتواند تطابقی با آن داشته باشد. روشن بود که بشار اسد این بار هم پیروز انتخابات خواهد بود و رقبای او آرای اندکی به دست خواهند آورد. بر خلاف سه دوره قبل او این بار رقیب داشت اما رقبای او از میان احزاب قوی یا اپوزیسیون او نبودند.
در نهایت بسیاری نیز به دست دادگاه قانون اساسی سوریه از گردونه رقابت خارج شدند تا اسد در نهایت امنیت و اطمینان خاطر بار دیگر در این کشور جنگ زده به قدرت برسد. این انتخابات جشن بزرگ پیروزی برای بشار اسدی محسوب میشود که برای سالها کشورش درگیر یک جنگ داخلی بوده است و حالا توانسته معارضانی را پس بزند که از ترکیه تا عربستان و آمریکا و اروپا از آنها حمایت میکردند. با این حساب دموکراسی سوری بیش از هر چیز یک جشن پیروزی برای بشار اسد است.
در هر حال اما برخی هم نفس برگزاری یک انتخابات با چند نامزد را پیشرفتی برای یک کشور جنگ زده میدانند که تاکنون تنها انتخابات با یک نامزد و برگهای آری یا نه را تجربه کرده بود.
