دور جدید مذاکرات در وین همزمان با واکنش‌های مختلف به فایل صوتی محمدجواد ظریف برگزار شد. در چنین شرایطی امکان به ثمر رسیدن مذاکرات وجود دارد؟
دیدارنیوز ـ پرستو بهرامی‌راد: ایران بار‌ها اعلام کرده است که نمی‌خواهد مذاکرات وین به سمت فرسایشی شدن حرکت کند. اما به دلیل شرایطی که افشای فایل صوتی مصاحبه ظریف ایجاد کرده تیم مذاکره کننده و وزیر خارجه کشور به شدت تحت فشار قرار گرفته اند. البته امکان دارد افشاگری‌های ظریف در آن فایل صوتی باعث شود که حاکمیت روند دیگری را در حوزه سیاست خارجی دنبال کند و شاهد سرعت گرفتن مذاکرات در وین نیز باشیم.
دور اول جلسه کمیسیون مشترک برجام مه امروز برکزار شده بود به پایان رسید و در این جلسه حاضرین تصمیم به تسریع روند گفتگو‌ها گرفته و توافق شد فعالیت گروه‌های کارشناسی در دو حوزه لغو تحریم‌ها و هسته‌ای به صورت فشرده و سریع ادامه یابد. همچنین تصمیم گرفته شد که گروه کارشناسی سوم با نام گروه کارشناسی ترتیبات اجرایی با هدف گفتگو در خصوص ترتیبات عملی مورد نیاز برای اجرایی شدن لغو تحریم‌ها و سپس بازگشت آمریکا به برجام تشکیل شود.
در واقع باید منتظر واکنش آمریکایی‌ها که غیر مستقیم در این جلسات حضور دارند، باشیم. بی شک دولت بایدن خواهان ادامه مذاکرات است و سعی دارد خللی در این موضوع بوجود نیاید.
در مدتی که مذاکرات برای احیای برجام شروع شده است، بی شک توافقات پشت پرده بسیاری صورت گرفته است. امروز نیز قبل از شروع نشست کمیسیون مشترک برجام، نشست سه جانبه هماهنگی میان روسای هیات‌های ایران، روسیه و چین در محل نمایندگی دائم ایران در وین برگزار شد.
در این نشست سه جانبه طرف‌ها ضمن مروری بر آخرین وضعیت گفتگو‌ها در خصوص بازگشت احتمالی آمریکا به برجام و لغو تحریم‌های این کشور علیه ایران، خواستار لغو یکجای تحریم‌های آمریکا به عنوان یک شرط ضروری برای بازگشت این کشور به برجام شدند. این نشست می‌تواند قدم خوبی برای ایران در مذاکرات آتی باشد.
محمد جواد ظریف در فایل صوتی افشا شده مواضع نسبتا تندی علیه روسیه ابراز کرده است. این در حالی است که در مذاکرات وین روس‌ها به نظر نقش مثبت زیادی ایفا کرده و سعی دارند با هیئت ایرانی هماهنگ باشند، روشن نیست که این وضعیت بعد از افشای صوت ظریف هم ادامه خواهد داشت یا نه؟ چیزی که هنوز خبری از آن در دست نیست.
با این حال هنوز به طور رسمی اعلام نشده است که روند احیای برجام، بازگشت آمریکا به برجام و برگشت ایران به تعهدات برجامی خود به چه صورت و ترتیبی اجرایی خواهد شد. بیش از این عباس عراقچی، رئیس تیم مذاکره کننده در وین اعلام کرده بود: «در زمینه لغو کامل تحریم‌های بخشی و موضوعی توافقات خوبی صورت گرفته است.»
ایران اعلام می‌کنند روند گام به گام و موازی نخواهد بود، اما از ترتیب بندی از روند احیای برجام سخن می‌گوید. بی شک تا توافق مکتوبی صورت نگیرد به طور دقیق نمی‌توان در خصوص روند احیای برجام نظر داد. تا این جای کار طبق صحبت‌های تیم مذاکره کننده به نظر می‌رسد آمریکا قصد دارد تحریم‌های اقتصادی و بانکی ایران را لغو کند و ایران نیز به بعضی از تعهدات برجامی خود بازگردد.
با مصوبات جلسه امروز کمیسیون مشترک برجام اگر مخالفین برجام بگذارند، احتمالاً روند سرعت بیشتری خواهد گرفت و نتیجه اولیه به زودی مشخص می‌شود.
با پخش فایل صوتی مصاحبه ظریف، مخالفین برجام در داخل کشور از هر سوء فشار به تیم مذاکره کننده و محمدجواد ظریف را بیشتر کرده اند. این روند از سریال گاندو تا مستند پایان بازی و ... شروع شده بود و حالا با پخش این فایل صوتی و افشاگری‌های وزیر خارجه در خصوص مذاکرات برجامی سرعت و شدت بیشتری گرفته است.
از سوی دیگر محمد جواد ظریف در بخشی از مصاحبه گفته است که از طریق جان کری، وزیر امورخارجه آمریکا در دوران ریاست جمهوری بارام اوباما متوجه شده، که اسرائیل ۲۰۰ بار به منافع ایران در سوریه حمله کرده است. این موضوع برای جان کری مشکلاتی ایجاد کرده و یک سناتور جمهوری خواه آمریکا گفته است که اگر این اظهارات صحت داشته باشد، جان کری باید از سمت خود استعفا دهد یا اینکه رئیس جمهوری او را عزل کند. جان کری در حال حاضر نماینده ویژه رئیس جمهور آمریکا در امور آب و هوایی است. با چنین شرایطی بی شک مخالفین برجام مخصوصاً جمهوری خواهان تندرو که مخاف احیای برجام هستند در آمریکا مشکلات سیاسی برای دولت بایدن برای احیای برجام ایجاد خواهند کرد.
اسرائیل بزرگترین دشمن مذاکرات وین نیز از طرف دیگر دست به کار شده است و هیاتی را عازم واشنگتن کرده است تا تمام قدرت زیر میز مذاکرات بزند. تا پیش از این با ایجاد تنش در منطقه و خرابکاری در داخل ایران سعی بر لغو مذاکرات وین داشتند.
جن ساکی، سخنگوی کاخ سفید در نشست خبری هفتگی خود در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا مقامات دولت در دیدار‌های پیش رو با مقامات اسرائیل درباره تلاش‌ها برای بازگرداندن توافق هسته‌ای صحبت می‌کنند، گفته است: «به طور قطع آن‌ها را در جریان می‌گذاریم. من اطمینان دارم که این بخشی از گفتگو‌ها در جریان این سفر خواهد بود. ما به طور مرتب به اسرائیل درباره وضعیت مذاکرات اطلاع رسانی می‌کنیم.» حال باید دید این هیات برای به دار کشیدن احیای برجام چه نقشه جدیدی در سر دارد.
در واقع تمام مخالفین برجام دست به کار شده اند تا به هر صورتی مذاکرات وین به بن بست برسد. با این حال روند دولت جو بایدن و حتی حاکمیت ایران به خوبی نشان از سعی دو کشور برای احیای برجام دارد. حال با مصوبه امروز کمیسیون مشترک برجام بر سریع پیشرفتن مذاکرات باید دید چه اتفاقاتی پیش روی قرارداد برجام قرار دارد.
