آیا وزارت علوم دولت پاسخگوست؟ (پرسش و پاسخ یا بازجویی از دانشجویان)

دیدارنیوز ـ این دانشجو که نمی‌خواست نامش فاش شود گفت: روی سردرش دانشگاه پیام نور نوشته بود اما همین که وارد می‌شدی اتاق‌های زیادی را می‌دیدی که گویا افراد دیگری نیز همزمان درحال بازجویی بودند و صداهای مختلفی را می‌‌شنیدی، حتی معلم و فعالین دانشجویی نیز آنجا حضور داشتند.

او ادامه داد: اکثر سوالاهایی که از من پرسیدند درباره‎‌ی سال ۸۸ بود و با تهدید می‌خواستند که از من تعهد بگیرند که هیچگونه فعالیت سیاسی در دانشگاه نداشته باشیم؛ به طور کلی رفتار بازجوها با داد و تهدیدی توام بود.

این دانشجوی دانشگاه تهران در پایان گفت: «در دولت روحانی دانشجوها دیگر به شیوه‌ی سابق ستاره‌دار نمی‌شوند بلکه شیوه‌ی جدیدی در پیش گرفته شده است. مثلا ممکن است تغییراتی در انتخاب رشته‌ی آن فرد به وجود بیاورند و کلا در اعلام نتایج کنکور ابهاماتی وجود داشت، مثلا کسانی را می‌شناسم که با وجود رتبه‌های قابل قبول اما در هیچ دانشگاهی قبول نشدند یا افرادی که با وجود کسب رتبه‌های خوب اما اولویت‌های آخر خود را قبول شدند».

این درحالی که است که شورای صنفی دانشجویان کشور نیز دراین باره بیانیه‌ای حاوی ادعاهایی منتشر کرده است که متن آن در پی آید:

آیا نهادهای امنیتی در سازمان سنجش شعبه زده‌اند؟!

گزارش شوراهای صنفی دانشجویان از احضار فعالین دانشجویی شرکت کننده در آزمون کارشناسی ارشد به سازمان سجش
در یک ماه گذشته بیشتر از ۳۰ نفر از پذیرفته‌شدگان آزمون ورود به دانشگاه در مقطع کارشناسی ارشد و دکترا به سازمان سنجش احضار شده و تعدادی از دانشجویان متقاضی دکتری با وجود کسب رتبه برتر و پذیرفته‌شدن در مرحله مصاحبه، مردود اعلام شده‌اند. از طرف سازمان سنجش به این دانشجویان ابلاغ شده که این احضار برای تشخیص «صلاحیت» ورود به دانشگاه به درخواست وزارت اطلاعات است. طبق پیگیری‌های انجام شده از سوی شوراهای صنفی دانشجویان کشور، از نیمه مردادماه تاکنون تعدادی از دانشجویان رتبه‌های برتر آزمون ورودی سال ۹۷-۹۸ مقطع تحصیلی کارشناسی ارشد و دکتری برای آنچه از سوی سازمان سنجش به عنوان «تشخیص صلاحیت» مطرح شده، طی تماس تلفنی احضار شده‌اند. سازمان سنجش کشور، تعدادی از این دانشجویان را برای گزینش به ساختمان حراست وزارت علوم احضار کرده و جلسه گزینش قریب به اکثریت آنها در ساختمان دانشگاه پیام نور تهران جنوب واقع در خیابان نجات‌اللهی برگزار شده است.

به گفته این دانشجویان، هیچ نامه رسمی از سوی سازمان سنجش برای آنها فرستاده نشده بوده و تمامی احضارها تلفنی صورت گرفته است. محور اصلی پرسش‌های مسوولان سازمان سنجش در جلسه‌های گزینش اخیر، فعالیت‌های صنفی و دانشجویی آنها بوده است و از تعدادی از آنها تعهد گرفته شده در صورت قبولی در دانشگاه، در هیچ فعالیت دانشجویی-سیاسی شرکت نکنند. یکی از افراد احضار شده به سازمان سنجش درباره سوالاتی که از او پرسیده شده است، توضیح می‌دهد: «فرد پرسش‌کننده که مشخص نبود از مسوولان سازمان سنجش بود یا وزارت اطلاعات، برای ۳ سوال مشخص به دنبال پاسخ بود؛ به کدام یک از جریان‌های فکری و سیاسی گرایش دارید، آیا در تجمع‌های اعتراضی دانشجویی در دی ماه سال گذشته شرکت داشته‌اید و آیا ادمین یا عضو کانال‌های غیرقانونی تلگرامی هستید؟ این سوالات در حالی از من پرسیده شد که اصلا سال گذشته دانشجو نبودم و در فضای دانشگاه حضور نداشتم.»

یکی دیگر از کسانی که در آزمون ورودی کارشناسی ارشد رتبه برتر کسب کرده و به سازمان سنجش احضار شده است، می‌گوید: «طی یک تماس تلفنی به ساختمان دانشگاه پیام نور فراخوانده شدم، پرسیدم از طرف کجا و چرا اما پاسخی نگرفتم. به سازمان امور دانشجویان مراجعه کردم و آنها گفتند برای جلسه گزینش و تایید صلاحیت باید به همان ساختمان پیام نور در خیابان ویلا مراجعه کنم. در جلسه گزینش سوالات مبنی بر فعالیت‌های سیاسی و گرایش فکری به صورت مکتوب پرسیده شد. مسوول مربوطه دلیل احضار را اینطور توضیح داد، سازمان سنجش نام تمامی دانشجویانی که رتبه لازم برای ورود به مقطع کارشناسی ارشد و دکترا در برخی دانشگاه‌ها را کسب کرده‌اند، به وزارت اطلاعات می‌فرستد و این نهاد برخی از آنها را گزینش کرده و صلاحیت آنها را برای ورود به دانشگاه مورد بررسی قرار می دهد.» یکی دیگر از دانشجویان احضار شده می گوید: «جلسه بیشتر شبیه به بازجویی بود تا جلسه پرسش و پاسخ. نزدیک به ۲ ساعت به صورت مکتوب سوال نوشته می‌شد و می‌نوشتم. یک پوشه مقابل فرد سوال کننده وجود داشت که می‌گفت پرونده‌ام است، اما در اختیارم هم قرار نگرفت که آن را بخوانم. در آخر هم که پرسیدم حالا چه می‌شود، جواب دادند که باید بررسی شود. اگر کاری نکرده باشی مشکلی پیش نمی‌آید!»

واکنش‌های مسوولان به این احضارها هم سوالات را نه تنها پاسخ نداده که مبهم‌تر کرده است. وزیر علوم در مصاحبه با روزنامه ایران احضار دانشجویان را بی‌اهمیت تلقی کرده و گفته است: «از نظر ما نباید هیچ دانشجویی ستاره‌دار باشد و روال هم مثل سال گذشته است. ممکن است دانشجویی به خاطر سوابقی که دارد احضار شود و توضیحی دهد و مشکل برطرف شود. به نظرم روی این موضوع نباید حساسیت نشان داد این احضار و توضیح به معنای محرومیت نیست».

ابراهیم خدایی، رییس سازمان سنجش آموزش کشور نیز به ایرنا که از احضار شماری از داوطلبان کنکور کارشناسی ارشد و گرفتن تعهدنامه از آنها، بی‌خبر است. او توضیح داده که هیأت مرکزی گزینش دانشجو و سازمان سنجش دو زیر مجموعه وزارت علوم هستند اما فعالیت‌های این دو بخش با یکدیگر متفاوت است.

شهیندخت مولاوردی، دستیار رییس جمهور ایران در حقوق شهروندی نیز درباره احضار شماری از داوطلبان کنکور کارشناسی ارشد به برخی نهادهای امنیتی و گرفتن تعهدنامه از آنها اظهار بی‌اطلاعی کرده است. او در مصاحبه با ایلنا گفته است: «من این موضوع را در اخبار رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی دیده‌ام و اطلاع چندانی از آن ندارم.» او همچنین گفته که تصمیم داشته موضوع را پیگیری کند و آن را یادداشت کرده بوده تا در جلسه هیأت‌دولت با وزیر علوم مطرح کند اما فرصت نشده و درصدد است به وزیر پیام دهد تا ببیند داستان چه بوده است.

این احضارها برای اولین بار نیست که از سوی سازمان سنجش اتفاق می‌افتد، در نیمه دهه ۸۰ تا اواخر آن تعداد زیادی از دانشجویان برای «تایید صلاحیت» به سازمان سنجش احضار شدند و بیش از ۳۰ نفر از آنها ستاره‌دار و محروم از تحصیل شدند. رفتارهای مشابهی هم در سال ۹۳ به صورتی پررنگ گزارش شده بود. گزارش انصاف نیوز در سال ۹۳ هم به مواردی مشابه اشاره داشت. 

تکرار این احضار در تابستان امسال بعد از بازداشت‌های جمعی از دانشجویان در دی ماه و صدور احکام قضایی سنگین برای دانشجویان بازداشتی، این نگرانی را در بخش‌هایی از فعالان دانشجویی به وجود آورده است که این احضارها دامنه‌دار شده و امنیت تحصیلی آنها را به خطر بیندازد.

تاکنون هیچ مسوول و نهادی به صورت شفاف اعلام نکرده است که این احضارها با کدام معیار قانونی و با چه هدفی صورت گرفته و کدام نهاد مشخصا مسوولیت چنین روندی را بر عهده دارد؟