تهران و ریاض در شرف روابط جدیدی قرار دارند که بی‌شک هم برای دو کشور و هم در سطح منطقه و بین‌المللی تاثیرات فراوانی خواهد داشت.
دیدارنیوز ـ پرستو بهرامی‌راد: همزمان با مذاکرات وین، عربستان و ایران در عراق شروع به مذاکراتی کرده‌اند. این اتفاق مهمی در عرصه سیاست منطقه‌ای برای دو کشور خواهد بود. در واقع عراق و قطر نقش مهمی در میانجی‌گری‌ها بین ایران با آمریکا و عربستان داشته‌اند. بر همین اساس احتمالاً سفر محمدجواد ظریف، وزیرخارجه ایران به بغداد و دوحه نشانه‌ای از پیشروی مذاکرات در هر دو مسیر است.
هفته گذشته روزنامه بریتانیایی فایننشال تایمز از گفتگو‌های مستقیم بین مقامات ارشد ایران و عربستان سعودی خبر داده است. دور اول مذاکرات نهم آوریل (۲۰ فروردین) در بغداد انجام شده و این مذاکرات مثبت ارزیابی شده است. سرپرستی هیات عربستان با خالد بن علی الحمیدان، رئیس اداره اطلاعات این کشور بوده و روند برگزاری این مذاکرات توسط مصطفی کاظمی، نخست وزیر عراق که ماه گذشته در ریاض با ولیعهد عربستان دیدار داشت، تسهیل شده است. طبق گزارش رسانه‌های مختلف هدف از این مذاکرات کاهش تنش‌های بین دو کشور و ثبات بخشیدن به منطقه است.
گفتگوی ایران و عربستان پنج سال پس از قطع روابط دیپلماتیک بین دو کشور صورت گرفته است. به نظر می‌رسد این دور از مذاکرات با میانجی‌گری بغداد و همزمان با احیای برجام رقم خورده است.
در همان اولین دور مذاکرات از ادامه این گفتگو‌ها صحبت شده بود. به گزارش رویترز از چند منبع مطلع و مقام خاورمیانه دور دوم مذاکرات مستقیم میان ایران و عربستان تا پایان ماه جاری میلادی برگزار می‌شود، اما تاریخ دقیق آن هنوز مشخص نیست. عربستان همچنین خواهان شرکت فعالانه ایران در مذاکرات برجام شده است.
به نظر می‌رسد با ورود جو بایدن به کاخ سفید شرایط منطقه کاملاً تغییر کرده است. عربستان در شروع کار دولت بایدن سعی داشت نشان دهد که دوران دونالد ترامپ ادامه دارد و روند آن‌ها در منطقه مانند قبل است. اما با باز شدن پرونده قتل خاشقچی و حمایت نکردن دولت بایدن از عربستان در جنگ یمن عربستان دست و پای خود را به شدت جمع کرد.
اوایل که زمزمه مذاکرات بر سر احیای برجام شکل گرفته بود، عربستان چندین بار اعلام کرد که ما باید در مذاکرات نقش داشته باشیم. اما با شروع مذاکرات در وین عربستان در حاشیه قرار گرفت. تمام این مسائل به خاندان سعودی نشان داد که شرایط در منطقه به کلی تغییر کرده است و باید روش جدید را دنبال کنند.
حال می‌بینیم که این روز‌ها عربستان از ایران می‌خواهد، فعالانه در مذاکرات احیای برجام شرکت کند، تا از اوج‌گیری بیشتر تنش در منطقه جلوگیری شود و ثبات منطقه با بحرانی فزاینده‌تر روبرو نشود. این سخنان به خوبی گواه تغییر رویه عربستان در خصوص روابطش با ایران است و در واقع دشمن دیروز سعی دارد به دوست امروز تبدیل شود.
البته موضوع دیگری را باید در نظر گرفت که ایران نیز نمی‌خواهد عربستان در ارتباط با این مذاکرات به مانند قبل سنگ اندازی کند و به دنبال آن است که از فشار سیستمی عربستان به آمریکا در ارتباط با موضوع برجام و مذاکرات تا حدودی جلوگیری کند. در حقیقت مذاکرات ایران و عربستان دو سر برد برای دو کشور خواهد بود. از سوی دیگر تجربه‌های گذشته نشان داده است که ایران قبل از غربی‌ها باید با همسایگان خود ارتباط برقرار کند و سطح تنش را با کشور‌های خاورمیانه به حداقل برساند.
مذاکرات تهران و ریاض شرایط را در منطقه به کلی تغییر می‌دهد. ایران و عربستان هر دو در عراق دارای قدرت و منافعی هستند. میانجی گری امروز عراق بین دو کشور هم به این دلیل است که این کشور نمی‌خواهد به میدان رقابتی بین این دو کشور تبدیل شود. در واقع با توافق دو کشور تنش در منطقه کاهش چشمگیری پیدا خواهد کرد.
از سوی دیگر مذاکرات تهران و ریاض در پایان یافتن جنگ عربستان و یمن کمکی بزرگی خواهد بود. همچنین در چند وقت اخیر هر چقدر سطح تنش‌ها با کشور‌های عربی خلیج فارس بیشتر شده است، تمایل آن‌ها برای عادی سازی روابط با اسرائیل افزایش پیدا کرده و قطعاً این مذاکرات بر روند این تمایل تاثیر مستقیم خواهد داشت.
در واقع اگر دو کشور باهم همسو شوند عملاً از سطح تنش و ناآرامی در منطقه کاسته می‌شود و از سوی دیگر برای دو کشور دستاورد‌های بزرگی در سطح بین‌المللی و منطقه‌ای خواهد داشت.
