موج چهارم کرونا شدیدتر از سایر امواج پیش می‌تازد. این که مقصرند مردمی هستند که سفر کردند یا دولتی که سهل انگاری کرده است، به کنار اما به نظر حالا تنها راه ماندن در خانه و رعایت بیشتر پروتکل‌هاست.
دیدارنیوز: بار دیگر کار مدیریت کرونا در کشور به تعطیلی سراسری یا لاک‌داون کشید. باز هم عادی‌انگاری مردم از بیماری و سهل‌گیری در اعمال محدودیت‌ها کار دست‌مان داد. خیز چهارم کرونا در ایران به گفته کارشناسان سهمگین‌ترین دوره ابتلا تا الان است. سرعت ابتلا به‌شدت بالا رفته و به طور میانگین روزانه ۲۰ هزار ایرانی به کرونا مبتلا می‌شوند؛ در حالی که اکثر موارد از نوع جهش‌یافته بریتانیایی است، در این میان عده‌ای از احتمال غم‌انگیز چند برابر شدن تلفات در هفته‌های آتی صحبت می‌کنند. اینکه شاید به روز‌هایی سیاه‌تر و سخت‌تر از آبان ۹۹ برسیم.
از شنبه بیست‌ویکم فروردین ۱۴۰۰، شهر‌ها و استان‌های کشور که در رسیدن به سطح قرمز و حاد کرونایی از هم پیشی گرفته‌اند، به تعطیلی ۱۰ روزه و ضربتی یا به‌اصطلاح محدودیت هوشمند رفته‌اند تا آب ریخته در سفر‌های نوروزی و شلوغی‌های آخر اسفند ۹۹ با بهای سنگین زودتر جمع شود.
زمانی که در ابتدای راه در مقابله با بیماری کرونا بودیم، سعید نمکی به عنوان فرمانده یک عملیات گسترده مبارزه با ویروس ناشناخته بار‌ها و بار‌ها هشدار داد که پاندمی را با خواهش و تمنا نمی‌توان مدیریت کرد و تنها راه بازدارنده در زمان همه‌گیری اعمال محدودیت‌ها و ممنوعیت‌های قانونی است. با این حال شل و سفت کردن اعمال قوانین و مردمی که یک سال تمام با ترس ویروس زندگی کرده و دیگر به نوعی رخوت روانی و خستگی مفرط از رعایت پروتکل‌های بهداشتی رسیده‌اند و چندین دلیل درست یا غلط دیگر، امروز ما در ابتدای موج چهارم مبارزه با پاندمی قرار داده است.
علیرغم هشدار وزارت بهداشتی‌ها درباره ایجاد محدودیت در مسافرت‌ها در ایام نوروز و رعایت دو چندان پروتکل‌های بهداشتی، اما مجددا آمار بیماری صعودی شده و خیز چهارم کرونا در کشور با سرعت رو به اوج است و دوباره راهکار تعطیلی سراسری ۱۰ روزه در دستور کار قرار گرفته است.
عمق فاجعه آنجاست که بر اساس اعلام سخنگوی وزارت بهداشت، در ایام تعطیلات نوروزی ۱۵ هزار نفر کرونا مثبتی که از ابتلایشان آگاهی داشته‌اند هم وجدان زیر پا گذاشته و اقدام به جابه‌جایی و سفر کرده‌اند. در عین حال میانگین رعایت پروتکل‌های بهداشتی در کشور در این ایام به ۵۵درصد سقوط کرد؛ موضوعی که حالا با موج چهارم در کشور و قرمزشدن همه مراکز استان‌ها در کشور جلوی چشم‌مان است.
در حال حاضر ۲۵۷ شهر در وضعیت قرمز کرونایی به سر می‌برند و نقشه کشور از نظر کرونا آتشین است.
شیب بیماری در کشور به‌سرعت در حال افزایش است و متأسفانه تعداد بیماران بدحال نیز در این موج بیشتر هم شده است. سیما سادات لاری، سخنگوی وزارت بهداشت، اعلام کرد که شیوع ویروس جهش‌یافته انگلیسی در سراسر کشور با سرعت رو به افزایش بوده و شیب موارد ابتلا و بستری ناشی از کرونا، در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی به مراتب تندتر از خیز‌های دوم و سوم است.
او از یک جنگ تمام‌عیار با بیماری کووید-۱۹ می‌گوید: «مطمئنا طی روز‌های آتی شاهد افزایش آمار موارد مرگ‌ومیر ناشی از بیماری خواهیم بود.»
«شرایط و نرخ افزایش مبتلایان به گونه‌ای است که به نظر می‌رسد محدودیت‌های اعمالی برای جلوگیری از گسترش بیماری کفایت لازم را ندارد.» این عبارت پیش‌بینی‌های فرمانده عملیات مقابله با کرونا در کلانشهر تهران است؛ البته قبل از قطعی‌شدن تعطیلی ۱۰ روزه سراسری.
بر همین اساس پیشنهاد مشخص همان فرضیه لاک‌داون یا تعطیلی است که در دو هفته آخر آبان در تهران و برخی مراکز استان‌ها تجربه شد.
اما این محدودیت‌های هوشمند چقدر می‌تواند در کم کردن سرعت انتشار ویروس افسارگسیخته کمک‌کننده باشد؟ به گفته علیرضا زالی، فرمانده ستاد عملیات مدیریت کرونا در کلانشهر تهران دست کم نتایج روز اول چندان رضایت‌بخش نبوده و گزارش‌های میدانی هم می‌گوید تقریبا بخش زیادی از فعالیت‌های بازرگانی، تجاری، اجتماعی، اقتصادی، مدنی و خدماتی در حال انجام است که با استراتژی «لاک داون» همخوانی ندارد.
اینکه این تعطیلی‌ها چقدر در رعایت‌کردن برای کسب‌وکار‌های غیر ضروری جدی باشد، موضوع مهم‌تری است. پاساژ‌ها و مزاکر تفریحی و ورزشی عمومی و وابسته به نهاد‌های رسمی مجبورند تعطیل کنند، اما مغازه‌ها و بسیاری از مراکز خصوصی مثل آرایشگاه‌های زنانه و باشگاه‌های ورزشی خصوصی به صورت مخفیانه به فعالیت خود ادامه می‌دهند با این توجیه که باید اجاره مغازه و دیگر هزینه‌هایشان را تأمین کنند و آخر ماه کسی به تعطیلی‌های ستاد کرونا توجهی نمی‌کند.
یکی از کسبه غرب تهران که ساعت‌فروشی دارد و بر اساس اعلام محدودیت‌های جدید باید تعطیل باشد، به «شهروند» می‌گوید: «طلبکار پولش را می‌خواهد. من خودم هم در معرض خطر هستم، اما با رعایت پروتکل‌ها فعلا مغازه‌ام را نبسته‌ام، چون باید تا پایان ماه چک ۳۰ میلیونی را پاس کنم؛ اما اگر بیایند و اخطار بدهند تعطیل می‌کنم. با این همه کسی به فکر ضرر و زیان کسب‌وکار‌ها و پیامد‌های آن نیست.»
یک آرایشگر سالن زیبایی بانوان هم از تعطیلی دوباره گلایه دارد و از سختی تأمین اجاره‌بها می‌گوید: «من قبل از این هم با فاصله به مشتری‌هایم وقت می‌دادم و فقط با دو ماسک میزبان مراجعان بودم. حالا هم تابع قانون هستم و سالن را تعطیل کردم؛ علیرغم اینکه بسیاری از همکارانم با تلفن همراه به مشتری‌ها وقت داده و مخفیانه به کارشان ادامه می‌دهند. خود من باید ۷ میلیون اجاره سالن بدهم و قطعا سر ماه به مشکل برمی‌خورم.»
مراکز طبخ غذا در شهر‌های قرمز در این محدودیت‌های هوشمند باید به شکل بیرون‌بر فعال باشند، اما بازرسی‌های وزارت بهداشت در شهر تهران نشان می‌دهد هنوز برخی از این واحد‌ها پذیرش مشتری دارند؛ این در حالی است که تردد وسیع، ایجاد تجمع و بی‌توجهی به تهویه در شرایط حضور ویروس جهش‌یافته کرونا، برای شیوع گسترده بیماری کافی است.
بر همین است ۸۰ تا ۸۵درصد در زمینه تهویه مناسب رستوران‌ها و مراکز طبخ غذا در کشور مشکل داریم و این در حالی است که برای حضور در رستوران و خوردن غذا باید ماسک را کنار بگذاریم.
در شرایطی که در دو روز گذشته (بیستم فروردین) هر ۱۶ دقیقه یک تهرانی جان خود را به دلیل کرونا از دست داده، فرمانده عملیات مدیریت کرونا در تهران معتقد است که تنها راه‌حل کنترل بیماری به‌ویژه در کلانشهری مانند تهران که ازدحام جمعیت و تردد‌های درون شهری کاملا متفاوت است، رفتن به سمت لاک‌داون واقعی است. زالی می‌گوید: «آنچه ما در سطح شهر می‌بینیم لاک‌داون نیست و ما داریم با الفاظ بازی می‌کنیم.»
بدون شک در کنار آنچه فرمانده عملیات مدیریت کرونا در تهران از آن به عنوان لاک داون صحبت می‌کند، باید در کنار سرعت‌دادن به فرآیند واکسیناسیون گروه‌های پرخطر و جامعه پزشکی باشد. چیزی که می‌تواند روزنه امید را به روی مردم باز کند.
مسعود مردانی درباره موثربودن این گونه محدودیت‌ها در شرایط فعلی به «شهروند» می‌گوید: «ممکن است کارساز باشد، شاید هم کارساز نباشد. باید نتیجه را با توجه به روند ابتلا و مرگ‌ومیر ارزیابی کنیم. اگر محدودیت‌ها به کم شدن موارد ابتلای جدید منجر شود موثر بوده است وگرنه باید فکری دیگر کرد.»
این عضو ستاد ملی مبارزه با کرونا درباره اینکه برخی همه کاسه کوزه‌ها را سر مردم می‌شکنند و انگشت اتهام فقط روی مردم است، می‌گوید: «هیچ کسی نمی‌تواند صراحتا بگوید چه کسی مقصر است. در موضوع کنترل اپیدمی مجموعه‌ای از عوامل دست به دست هم می‌دهند و روند حرکت ویروس شکل می‌گیرد. در شرایط فعلی هم نمی‌توان گفت مردم مقصر هستند یا مسئولان؟ هر سوی ماجرا ملاحظات خود را دارند.»
در شرایط حال حاضر کشور که تقریبا همه جای ایران از نظر شرایط کرونا قرمز شده است، هشدار‌ها روز به روز نگران‌کننده‌تر می‌شود؛ به‌ویژه وقتی گفته می‌شود وضعیت این روز‌ها مربوط به اواخر اسفند است و تازه باید منتظر آثار سفر‌های نوروزی باشیم.
علیرضا رئیسی، سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا، اعلام کرده است: «باید بدانیم که آثار این سفر‌ها تازه از هفته آینده مشخص خواهد شد. آمار فعلی نتیجه خرید‌های شب عید است و از اواخر این هفته تازه آثار سفر‌ها برای ما مشهود می‌شود و به نظر می‌رسد حتی شرایطی بدتر از آبان ۱۳۹۹ در انتظار ما باشد.»
چه چیزی منتظرمان است؟ متخصصان می‌گویند پیک چهارم کرونا در مقایسه با سه پیک شرایط متفاوتی خواهد داشت. مردانی معتقد است بهتر است در حال حاضر که شرایط رو به وخامت گذاشته دنبال متهم ومقصر نباشیم. از همین حالا دوباره همه چیز را رعایت کنیم.
او به مردم توصیه می‌کند: «عزیزانی که کار واجب ندارند از خانه خارج نشوند؛ کارمندان تا جای ممکن دورکاری کنند. در میهمانی‌ها، دورهمی‌ها و مجالس پرجمعیت به هیچ‌وجه حضور پیدا نکنند و کسانی که سفر بوده‌اند هم خودشان را قرنطینه کنند تا اگر ناقل هستند ویروس را پخش نکنند.»
این پزشک متخصص توضیح می‌دهد: «مردم فروردین سال گذشته را به یاد بیاورند که همین در خانه ماندن‌ها چقدر به کنترل بیماری کمک کرد. الان هم باید دوباره به همان روز‌ها برگردیم.»
*نویسنده: راضیه زرگری
