دیدار آیت الله سیستانی و پاپ فرانسیس توجهات زیادی در سطح منطقه و جهان جلب کرد. دیدار دو شخصیت عالی‌رتبه مذهبی می‌تواند دورنمایی از صلح و مدارا در یکی از تنش‌بارترین نقاط جهان ارایه کند.
دیدارنیوز ـ پرستو بهرامی‌راد: شهر نجف روز گذشته شاهد یک ملاقات تاریخی بود. پاپ فرانسیس که پیشوای مذهبی بیش از یک میلیارد و سیصد میلیون مسیحی در جهان است در کوچه‌ای باریک و کاملاً ساده در نجف به دیدار آیت الله سیستانی یکی از مراجع شیعیان رفت. دیداری که بازتاب جهانی داشت و تیتر اول اکثر رسانه‌های بزرگ جهان شد.
پاپ فرانسیس، رهبر کاتولیک‌های جهان به عنوان اولین پاپ به عراق سفر کرده است. همچنینی این اولین سفر پاپ پس از شیوع کرونا است. در این دیدار ۵۵ دقیقه رهبر کاتولیک‌های جهان و مرجع شیعیان بدون حضور مقامات عراقی، پشت در‌های بسته و بدون تشریفات معمول دیدارهای دیپلماتیک با یکدیگر گفتگو کردند. این نخستین بار است که یک پاپ با یک مرجع شیعه در این سطح دیدار می‌کند. در بیانیه دفتر آیت‌الله سیستانی آمده که طرفین درباره چالش‌های بزرگ بشریت در دوران حاضر و لزوم پایبندی به ارزش‌های اخلاقی برای غلبه بر این چالش‌ها صحبت کرده‌اند. به غیر از این بیانیه، گزارشی از موضوع گفتگو دو مقام منتشر نشده است.
از این نویسنده: بایدن و تغییر استراتژی آمریکا در خاورمیانه؛ چالش با بازیگران بزرگ
عکس‌هایی که از این مناظره مخابره شده، نشان از این دارد که دو رهبر دینی جهان کاملاً تواضع و ادب را در مقابل هم نشان می‌دهند. پاپ فرانسیس و آیت الله سیستانی از رهبران دینی هستند که معروف اند که جهان مدرن را می‌شناسند و با افراطی گری مخالفت جدی دارند.
آیت‌الله سیستانی ۹۰ ساله در زمان حاکمیت صدام حسین، سال‌ها در حبس خانگی بود. با این حال از نفوذ زیادی در افکار عمومی عراق برخوردار است. او از حامیان اعتراضات ضد دولتی و جنبش مخالفت با مداخله خارجی در این کشور است. همچنین آقای سیستانی نفوذ بالایی در اهل سنت این کشور را داراست.
نقطه حائز اهمیت دیدار پاپ و آیت الله سیستانی در این بود که پاپ تنها بود و دفتر آقای سیستانی نپذیرفت که هیچ مقام عالی‌رتبه سیاسی عراقی برغم درخواست دولت عراق، همراه پاپ وارد خانه او شود. او تا کنون با هیچ یک از نخست‌وزیران عراق دیدار نکرده و با مقامات دیگر نیز به ندرت دیداری رسمی داشته است. در واقع در خانه آیت الله سیستانی سال‌ها است که بر روی سیاستمداران عراقی بسته است.
این دیدار یکی از مهمترین رویدادها بعد از تشکیل حکومت دمکراتیک عراق است که می‌تواند در تثبیت جایگاه بین المللی سیاسی، مذهبی و همچنین شکل گرفتن هویت عراق جدید کارساز باشد.
از سوی دیگر برخی معتقد هستند که این دیدار تاریخی بی شک می‌تواند تا حدود زیادی تنش‌های فرقه‌ای در عراق را کاهش دهد. از سوی دیگر چنین دیداری بی شک در کاهش تندروی‌ها در طرفداران دو دین را کاهش خواهد داد.
پس از درگذشت آیت‌الله خمینی در سال ۶۸، بر سر مرجعیت شیعه در قم یا نجف گفتمان‌هایی شکل گرفت. این سخنان تا فوت آیت‌الله اراکی در سال ۱۳۷۳ ادامه داشت. در نجف آیت‌الله سیستانی که شاگرد آیت‌الله خویی بود، مطرح شد و در قم افراد مختلفی مطرح بودند. همان زمان آیت‌الله جنتی در خطبه‌های نماز جمعه تهران سخنانی علیه آیت‌الله سیستانی مطرح کردند. در روزهای اخیر و بعد از سفر پاپ به عراق در مورد این که قم یا نجف مرکز مرجعیت شیعه است، بحث‌هایی در گرفته است.
فارغ از این بحث‌ها آن چه که روشن است اینکه آیت الله سیستانی نشان داد که یک مرجعیت فراتر از تنها سواد فقهی است و اقبال عمومی در آن نقش مهمی دارد. نفوذ بالای آیت الله سیستانی در بین مردم یکی از عوامل حفظ عراق و دین در این جنگ بیست ساله بوده است.
آیت الله سیستانی در بیست سال اخیر بدون میلیارد‌ها بودجه حکومتی با همراهی مردم عراق در تمام شرایط به پرنفوذترین فرد در این کشور تبدیل شد.
دیدار آیت الله سیستانی و پاپ در شرایطی صورت گرفته است که خاورمیانه به شدت از تنش‌های ناشی از عدم مدارای قومی و مذهبی در رنج است. در فلسطین اشغالی سال‌هاست که سرنوشت میلیون‌ها نفر گروگان شکل‌گیری یک دولت یهودی شده است. زخم خونین بنیاد گرایی در قامت القاعده و داعش کشورهای این منطقه را متاثر کرده است و گاه مانند عراق ویرانی‌های بزرگی بر جا نهاده است. در این فضای عدم مدارا و تندروی دیدار دو رهبر بزرگ مذهبی احتمالا ارزشی نمادین دارد. اقدامی که شاید دورنمایی از مدارای بیشتر و رنج کمتر را برای مردمان این منطقه به ارمغان آورد.
