علی مطهری برای انتخابات ریاست جمهوری سال آینده اعلام نامزدی کرده است. سیاستمدار صریحی که اگرچه می‌تواند پدیده انتخابات باشد اما امید چندانی به تایید صلاحیت او نیست.
دیدارنیوز ـ علی صافی*: انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ بسیار سردتر از هر انتخاباتی در تاریخ جمهوری اسلامی دنبال می‌شود. سایه سنگین کرونا بر کشور از یک سو و سرخوردگی عمیق جامعه از نتایج انتخابات سال ۱۳۹۶ و رخداد‌های خشونت‌بار سال‌های ۱۳۹۶ و ۱۳۹۸ به نظر شوق مشارکت سیاسی را بسیار کمرنگ کرده است. از همین روست که در فاصله کمتر از ۴ ماه به انتخابات ریاست جمهوری هنوز سیمای این رقابت چندان روشن و مشخص نیست که نامزد‌های اصلی جریانات سیاسی چه کسانی خواهند بود.
با این حال این وضعیت هم مانع از اعلام نامزدی چهره‌های سیاسی نشده است، چرا که در هر حال انتخابات بخشی از بازی قدرت است، حتی اگر سهم این رقابت از کیک قدرت چندان زیاد نباشد.
بازار گمانه‌زنی‌ها در مورد حضور چهره‌های سیاسی داغ است. با این حال اعلام نامزدی علی مطهری برای این انتخابات اگرچه عجیب نبود، اما غیرمنتظره بود. چرا که نام او در کمتر گمانه‌زنی‌ای در محافل سیاسی و مطبوعاتی مطرح بود. مطهری، اما به شیوه خودش اعلام نامزدی کرد. بدون آن که حزب یا گروهی از او پشتیبانی کند و در یک نشست مطبوعاتی در یک روز تعطیل!
فضای سیاسی ایران سال‌هاست که شاهد ظهور چهره‌های جدید چندانی نبوده است. سیاستمداران انقلابی نسل اول همچنان توپ و میدان را در اختیار دارند. وضع جناح اصولگرا البته به مراتب بهتر از اصلاح‌طلبان است که در پیرسالاری مفرط گرفتار شده‌اند. برخورداری از منابع بیشتر قدرت، امکان شبکه‌سازی و کار تشکیلاتی بدون فشار‌های سیاسی و... این فرصت را در جناح اصولگرا فراهم کرده است که حداقلی از گردش نخبگان در درون این جناح در جریان باشد. هر چند از میان انبوه جوانان اصولگرا هم هنوز سیاستمدار شش دانگ و قابلی ظهور نکرده است.
در این فضا علی مطهری یک پدیده غیرقابل انکار است. مطهری اگرچه از مزیت نام خانوادگی و نزدیکی به خانواده لاریجانی در عرصه سیاست بهره‌مند است، اما تقریبا از همان آغاز راه در مجلس هشتم نشان داد که سیاستمداری مستقل و صریح الهجه است.
صراحت را می‌توان مهم‌ترین شاخصه سیاست‌ورزی علی مطهری دانست. صراحتی که البته با مهارت اعلام نظرات در چارچوب قانون و حتی ملاحظات فراقانونی همراه است و به همین دلیل کمتر علی مطهری را به دام می‌اندازد. این صراحت لهجه او به خصوص در جریان حوادث بعد از انتخابات ۱۳۸۸ بسیار به چشم آمد. همین صراحت البته راه او را به درون جریان اصولگرایی برای همیشه مسدود کرد و او اگرچه در انتخابات مجلس نهم در فهرست ائتلاف بزرگ اصولگرایان قرار داشت در انتخابات مجلس دهم از سرلیست‌های جریان اصلاح‌طلب بود.
صراحت علی مطهری به خصوص در امور سیاسی و حمایتش از آزادی‌های سیاسی مهم‌ترین مزیت او در سیاست است. اما در سیاست ورزی او حداقل سه پاشنه آشیل مهم هم وجود دارد. نخستین آن‌ها مواضع سفت و سخت او در مورد مسائل فرهنگی و آزادی‌های اجتماعی است. اعتقاد او به مداخله و نظارت جدی دولت در امور فرهنگی و مسئله حجاب همواره برای بدنه سیاسی و اجتماعی اصلاح‌طلبان حساسیت برانگیز بوده است. پخش تصاویر زنان و دختران ساپورت پوش از جمله مسائلی است که اصلاح‌طلبان ترجیح می‌دهند در کارنامه سیاسی مطهری نادیده بگیرند. در حالی که مطهری جایگاهی در نزد بدنه اجتماعی اصولگرایی ندارد، این خشم بدنه اجتماعی اصلاح‌طلبی می‌تواند برایش گران تمام شود. معمولا بعد از هر اظهارنظر مطهری در این حوزه‌ها بارانی از پرخاش بر سر او و حامیان اصلاح‌طلبش در فضای مجازی باریدن می‌گرفت.
از همین نویسنده بخوانید:
خبرها دیر به بهارستان می‌رسد؛ برجام پرونده نظام
پاشنه آشیل دوم مطهری، تک تیرانداز بودن است. مطهری یک چهره تشکیلاتی به شمار نمی‌رود و در هیچ یک از جناح‌های سیاسی موقعیتی مرکزی و تعیین کننده نداشته است. البته که در مدیریت فراکسیون امید در مجلس دهم بسیار از محمدرضا عارف فعال‌تر و موفق‌تر بود؛ و در نهایت سومین نقطه ضعف برجسته علی مطهری فقدان سوابق عالی اجرایی است. او سیاست را از مجلس آغاز کرده است و هرگز تجربه مدیریت اجرایی نداشته است. در شرایطی که مسئولیت اجرایی رئیس جمهور در کشور بسیار سنگین است، چنین نقطه ضعفی قابل توجه است.
مطهری سیاستمداری مستقل و کله شق است. در شرایطی که مهم‌ترین مشکل سیاسی رئیس جمهور مداخله مداوم و فشار‌های سیاسی پنهان و آشکار سایر نهاد‌های قدرتمند است، این ویژگی علی مطهری خاصیتی تعیین کننده می‌یابد. مطهری به راحتی زیر بار دخالت‌های آشکار و پنهان و فشار‌های سیاسی نخواهد رفت و این می‌تواند در احیای جایگاه ریاست جمهوری در ایران موثر باشد. به خصوص آن که حسن روحانی و دولتش این جایگاه را عملا به لابی مداوم با نهاد‌های قدرتمند تنزل داده‌اند.
همه آنچه گفته شد، اما یکسو و رد صلاحیت احتمالی او توسط شورای نگهبان در سوی دیگر! مطهری حتی در انتخابات مجلس یازدهم برای کرسی نمایندگی هم رد صلاحیت شد و روشن است که امید چندانی به تایید صلاحیت او در انتخابات بهار سال آینده وجود ندارد.
با این حال ورود مطهری به عرصه انتخابات می‌تواند خبر خوشی برای فضای سرد انتخاباتی باشد و در روز‌های پیش‌رو احتمالا بسیار بیشتر از علی مطهری خواهیم شنید. سخنانی با چاشنی صراحت و البته شجاعت و پایداری یک سیاستمدار مستقل. سیاستمداری که قهرمان نیست، اما با تکیه بر فضلیت شجاعت در صحنه سیاست حاضر است.
*روزنامه‌نگار و تحلیلگر مسائل سیاسی
به کانال تلگرامی دیدارنیوز بپیوندید
به صفحه اینستاگرام دیدارنیوز بپیوندید
به گروه واتس‌اپی دیدارنیوز بپیوندید