مشاهده پنج گونه پرنده کمیاب در تالاب هور العظیم برای نخستین بار

دیدارنیوز ـ کرامت حافظی با اشاره به اهمیت هورالعظیم به عنوان یکی از مهمترین زیستگاه‌های حیات وحش در ایران و جزو مهمترین کانون‌های تجمعی پرندگان خاورمیانه، اظهار داشت: پرندگان فراوانی در این تالاب ارزشمند زیست می‌کنند که برخی بومی و برخی مهاجر زمستان گذران یا تابستان گذران هستند و برخی نیز برای عبور مدتی در این زیستگاه اقامت می‌کنند.

وی افزود: در پایش‌های مستمر اخیر، اردک سرسفید (White-headed duck) از گونه‌های کمیاب و در خطر انقراض (EN) توسط علی سجاد جلالی فرمانده یگان محیط زیست هور العظیم در این تالاب مشاهده شد که در گذشته نیز بصورت کمیاب توسط وی در تالاب شادگان آبادان به ثبت رسیده بود.

حافظی همچنین با اشاره به مشاهده و ثبت چهار گونه پرنده توسط خود، گفت: اردک دم دراز (Long-tailed duck) از گونه‌های کمیاب ایران و گونه در معرض تهدید لیست سرخ جهانی (VU) مدتی پیش در تالاب هور العظیم مشاهده شد که اولین مشاهده این گونه در خوزستان بوده است.

وی ادامه داد: در پایش‌های هور العظیم دو گونه و یک زیر گونه پرنده کوچک از خانواده سسک‌ها (Warblers) مشاهده و در کمیته ثبت پرندگان به ثبت رسید که شامل دو گونه سسک بسیار کمیاب ایران، سسک تالابی زیتونی (Marsh Warbler) و سسک چیف چاف کوهی (Mountain Chiffchaff) و یک زیرگونه بنام سسک نیزار هندی (زیرگونه سسک نیزار پر صدا موسوم به Indian Reed Warbler) بوده است.

حافظی توضیح داد: سسک‌ها پرندگان کوچک یا خیلی کوچک با رنگ‌های غیرچشم‌گیر و نوک باریک هستند، اکثرا از حشرات تغذیه می‌کنند و بسیار پر جنب و جوش و چابک هستند و بیشتر صدای آن‌ها شنیده می‌شود، این پرندگان معمولا بسیار سریع در میان بوته‌ها؛ شاخ و برگ درختان و یا نیزار پنهان می‌شوند.

وی در ادامه اظهار داشت: از ۳۶ گونه سسک که در خوزستان زیستگاه دارند، سسک نیزار خوزی (Basra Reed Warbler) نیز از آن جهت که گونه در حال انقراض جهانی (Endangered) در اتحادیه IUCN است اهمیت ویژه‌ای دارد، این گونه در نیزار‌های خوزستان تابستان گذرانی و جوجه آوری دارد و زمستان‌ها به قاره آفریقا مهاجرت می‌کند.

به گفته وی، در مکان زادآوری سسک نیزار خوزی، حفظ نیزار‌ها از آتش سوزی، سلامت و کفایت آب در نیزار‌ها و همچنین ایمن سازی جاده‌هایی که از میان نیزار‌ها عبور می‌کنند برای حفاظت عملی ازاین گونه اهمیت ویژه‌ای دارد.

حافظی افزود: جوجه آوری سسک نیزار خوزی در نیزار‌های خوزستان شامل تالاب‌های هور العظیم، شادگان، بامدژ، مزارع پرورش ماهی و تالاب‌ها و نیزار‌های کوچک اطراف دز، کرخه و کارون مشاهده شده است که همه این نیزار‌ها باید مراقبت و حفاظت شوند.

نماینده کمیته ثبت پرندگان در خوزستان همچنین با اشاره به اینکه در این استان ۳۸۹ گونه پرنده به ثبت رسیده، اظهار داشت: گونه‌های ارزشمند دیگری مانند اردک مرمری گونه در معرض تهدید جهانی (VU) و گونه‌های کمیاب مانند غول حواصیل، اکراس آفریقایی، باکلان مارگردن نیز در نیزار‌های هورالعظیم زادآوری دارند و مراقبت از زیستگاه‌های زادآوری این گونه‌ها بسیار حائز اهمیت است.

وی افزود: این پرندگان مورد علاقه پرنده نگر‌های ایرانی و عکاسان بین المللی هستند و خوزستان به عنوان بهشت تنوع زیستی پرندگان ایران می‌تواند قطب مناسب گردشگری طبیعت دوستان و مکان مناسب بازدید پرنده‌نگر‌ها باشد.

بر اساس این گزارش، تالاب مرزی هورالعظیم در جنوب غربی ایران، در خوزستان قرار دارد. یک سوم این تالاب در ایران و دو سوم آن در کشور عراق است که بیشترین تراکم و تنوع گونه در تالاب هورالعظیم بوده است.

پرندگان مهاجر آبزی و کنار آبزی همه ساله از فصل زمستان به خوزستان می‌آیند و اواسط فروردین ماه استان را ترک می‌کنند و برنامه سرشماری این پرندگان با هدف پایش و نظارت جمعیت آن‌ها در فصل زمستان انجام می‌شود.

هوالعظیم امسال در سرشماری پرندگان زمستان گذر بیشترین تراکم و تنوع گونه‌های پرندگان را به خود اختصاص داده است. از میان ۱۶۵ هزار و ۵۱۲ قطعه پرنده مهاجر و زمستانه آبزی و کنار آبزی که در تالاب‌ها و آبگیر‌های خوزستان سرشماری شدند، ۱۰۷ هزار و ۷۸۷ قطعه پرنده شامل ۶۱ گونه مربوط به این تالاب بوده است.

هورالعظیم که در انتهای رودخانه کرخه قرار دارد، در سال‌های اخیر با مشکل تامین حقابه مواجه بوده و از فعالیت‌های نفتی نیز آسیب‌های جدی دیده است.