کابینه‌های خیالی ۱۴۰۰؛ اسامی‌ای که نه رأی می‌گیرد نه می‌ترساند + تصاویر لیست کابینه‌ها

 

دیدارنیوز ـ حامد سیاسی‌راد: یکی از تمایز‌های ساختار انتخاباتی ما با برخی دموکراسی‌های قدیمی دنیا این است که در این ساختارها، احزاب سیاسی کاندیدا‌های انتخاباتی خود را برای تصاحب سمت ریاست قوه مجریه به همراه بسته کاملی از سیاست‌ها و نیرو‌های کابینه به جامعه معرفی می‌کنند. آن‌چه در ایران شاهدیم، اما صرفاً منازعه چهره‌های تأیید صلاحیت شده است و نه آن‌چنان از احزاب خبری است، نه از برنامه ویژه برای حل اصلی‌ترین مسائل کشور و نه از کابینه احتمالی. این نقیصه فارغ از ایجاد سردرگمی در جامعه و شکل‌گیری مطالبات غیر واقعی و طرح وعده‌های غیر دقیق، موجب می‌شود تا گروه‌های سیاسی در سهم‌خواهی نهایی از دولت‌ها، دچار درگیری شده و اختلافات درونی شکل بگیرد. با این حال اما، آن چنان که طی این چهار دهه شاهد بودیم، همین سازوکار انتخاباتی به قدری هیجان عمومی ایجاد می‌کرد که همواره میزان مشارکت بالاتر از بسیاری دیگر از دموکراسی‌های نهادینه بود. حالا و در شرایطی که تنها چهار ماه تا انتخابات ریاست‌جمهوری سیزدهم باقی مانده است، به نظر می‌رسد که الگوی انتخاباتی در ایران کمی با آن‌چه تا به امروز شاهد آن بوده‌ایم تفاوت کرده است.

بعد از سال ۱۳۹۶ و با بروز نارضایتی‌های عمومی گسترده و به‌خصوص بعد از انتخابات مجلس در سال ۱۳۹۸ که با مشارکت بسیار پایین نسبت به ادوار پیشین همراه بود، مشارکت عمومی به یکی از دغدغه‌های اصلی کل ساختار سیاسی ایران بدل شده است. از سویی این مشارکت احتمالی پایین سبب شده تا بسیاری از ژنرال‌های جریان اصلاحات، چندان تمایلی برای حضور در کارزار انتخاباتی نداشته باشند و در نتیجه، بسیاری از چهره‌های اصولگرا حالا فرصت را مغتنم می‌بینند تا در انتخابات شرکت کرده و در یک رقابت درون گروهی به پیروزی برسند.

 

پیروزی در این رقابت درون گروهی، اما مستلزم جلب رضایت چهره‌ها و دسته‌های تأثیرگذار و قدرتمند و نیز جلب آرای رأی دهندگان است. در نتیجه این‌بار، ارائه لیست انتخاباتی هم می‌تواند توجه رأی دهنده‌گان را به خود جلب کند و هم می‌تواند نسبت دولت احتمالی را با سایر شخصیت‌ها و گروه‌ها نشان دهد و بر فضای انتخاباتی کشور تأثیر بگذارد. این نوع تأثیرگذاری بر فضای انتخاباتی، اما به نظر می‌رسد که هنوز توسط عموم کاندیدا‌های بالقوه انتخاباتی درک نشده، کما اینکه هنوز و در حالی که چیزی به برگزاری انتخابات باقی نمانده است، به جز حسین دهقان، هیچ کدام رسماً اعلام کاندیداتوری نکرده‌اند. با این حال، اما هواداران و حامیان این کاندیدا‌ها دست به کار شده‌اند و لیست‌هایی خیالی از کابینه‌هایی انتزاعی در فضای مجازی منتشر کرده‌اند و چند روزی است که می‌بینیم از دل هر دو جریان اصلی حاضر در ساختار سیاسی کشور، لیست‌هایی در توییتر و تلگرام منتشر می‌شود و محل بحث قرار می‌گیرد.

 

 

اولین لیست‌ توسط حامیان جوان سعید جلیلی و تحت عنوان «کابینه پیشنهادی جوانان به دکتر سعید جلیلی برای تشکیل دولت جوان انقلابی» منتشر شد. سعید جلیلی کاندیدای همیشگی و محبوب جریان پایداری است و کابینه‌ای که با حضور او به عنوان رئیس‌جمهور ترسیم شده است، برخلاف عنوانش چندان جوان نیست و متوسط سنی وزرا و معاونین در آن چیزی حدود ۶۴ سال است. جوان‌ترین چهره در این کابینه متعلق به رسول قهرمانی است، کسی که چند ماهی است که به واسطه حضورش به عنوان نماینده دادستان در دادگاه معاون سابق قوه قضاییه که به اتهام فساد اقتصادی، طی چندین جلسه علنی محاکمه شد، شناخته شده است. قهرمانی متولد ۱۳۶۳ است. در بین اعضای این کابینه، نام سعید محمد هم به عنوان وزیر مسکن و شهرسازی به چشم می‌خورد، کسی که خود یکی از گزینه‌های حضور در عرصه انتخابات است و برخی از حامیان شکل‌گیری دولت نظامی در ایران از او حمایت می‌کنند. محمد هم نسبت به سایر چهره‌های حاضر در این لیست جوان محسوب می‌شود، متولد ۱۳۴۷ است و در حال حاضر فرمانده قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء است. پرویز فتاح و علیرضا زاکانی که از آن‌ها هم به عنوان کاندیدا‌های احتمالی نام برده می‌شد در این لیست حضور دارند. برخی نسبت به این لیست واکنش منفی نشان دادند و بیان کردند که با حضور در انتخابات باید جلوی قدرت گرفتن این چهره‌ها را گرفت. برخی دیگر، اما نوشتند که دیگر حاضر نیستند از ترس رأی آوری و قدرت گرفتن چنین چهره‌هایی پای صندوق‌های رأی بیایند.

 

 

لیست دیگری که به سرعت از طرف طرفداران یک کاندیدای اصولگرای دیگر منتشر شد، لیست انتزاعی محمدباقر قالیباف بود. معاون اول این لیست رستم قاسمی است، یکی از شاخص‌ترین چهره‌های کابینه محمود احمدی‌نژاد و به نظر می‌رسد که حامیان قالیباف با این انتخاب به دنبال جلب آرای بخشی از بدنه احمدی‌نژادی‌ها هستند. حضور عکس حسین دهقان در کنار عکس قالیباف و حضورش در این لیست به عنوان معاون حقوقی و پارلمانی هم گویای ارتباط نزدیک این دو hست که حالا هر دو به دنبال حضور در کارزار انتخاباتی هستند. این کنار هم قرار گرفتن شائبه هماهنگی انتخاباتی این دو چهره با هم را رقم می‌زند. نام علیرضا زاکانی در این لیست هم به چشم می‌خورد ضمن این‌که چهره‌ای مانند مرتضی طلایی که در زمان شهرداری قالیباف به او نزدیک بود هم در این لیست حاضر است. اسم حسین طائب، مسئول حال حاضر اطلاعات سپاه هم در این لیست بسیار جالب توجه است. نام او به عنوان وزیر اطلاعات مطرح شده است و اگر بخواهیم این لیست را کمی جدی بگیریم، به نظر می‌رسد که ایده ادغام وزارت اطلاعات و سازمان اطلاعات سپاه در هم، یکی از ایده‌های اتاق فکر محمدباقر قالیباف است. در این لیست، اما اصلاح‌طلبان هم صاحب سهم هستند و نام یکی از چهره‌های اصلاح‌طلب نزدیک به حلقه سخت قدرت، یعنی صادق خرازی در این لیست به چشم می‌خورد. نکته حائز اهمیت این است که نام او به عنوان وزیر امور خارجه در این لیست آمده و این نشان می‌دهد که اتاق فکر قالیباف به دنبال پیش‌برد روند توافق با آمریکا هستند و می‌خواهند که اعتبار این واقعه را به نام قالیباف بزنند.

 

 

کمی بعد، لیست دیگری با محوریت محمدباقر قالیباف منتشر شد، لیستی که این بار بیشتر از دور و بری‌های قالیباف و چهره‌های جوان نزدیک به او تشکیل شده بود و البته چند سورپرایز داشت. یکی حضور عزت‌الله ضرغامی که خود یکی از کاندیدا‌های انتخابات آتی است به عنوان وزیر ارتباطات بود و دیگری حجت‌الاسلام قاسمیان، روحانی پرحاشیه به عنوان معاون زنان و خانواده. سردار دهقان در این لیست هم حضور دارد، این‌بار به عنوان وزیر دفاع.

 

 

حامیان ابراهیم رئیسی هم لیستی با عنوان «دولت کار و کرامت» منتشر کردند و با قرار دادن اسم محمدباقر قالیباف به عنوان معاون اول رئیسی، به نوعی نشان دادند که چه کسی دست بالا را در جریان اصولگرایی دارد. نام علیرضا زاکانی، عزت‌الله ضرغامی، پرویز فتاح و محسن رضایی که به عنوان کاندیدای احتمالی انتخابات ۱۴۰۰ مطرح هستند هم در لیست کابینه رئیسی قرار گرفته است. حامیان رئیسی هم به اصلاح‌طلبان سهمیه داده‌اند و محمود حجتی، کسی که منتسب به جریان اصلاحات است و البته در آخرین دور وزارتش در دولت روحانی حاشیه‌هایی اقتصادی در رابطه با او و وزارت‌خانه‌اش در سطح رسانه‌ای مطرح شد، به عنوان وزیر کشاورزی پیشنهاد شده است.

 

ارائه لیست از سوی اصولگرایان توسط حامیان اصلاح‌طلبان بی پاسخ نماند. در اولین واکنش، لیستی در حمایت از کاندیداتوری سید حسن خمینی منتشر شد که اسامی جالبی در آن دیده می‌شد. نام محمدرضا خاتمی در نقش وزیر بهداشت در این لیست حاضر بود و محسن هاشمی به عنوان وزیر مسکن و شهرسازی و اسامی عجیبی مانند علی دایی و جواد امام و محمد صادقی و سارا شریعتی هم در آن دیده می‌شد و البته، سهمیه‌هایی هم برای اصولگرایان کنار گذاشته شده بود و نام محمدرضا حاجی بابایی، محسن رضایی و پرویز فتاح در این لیست آمده است.

 

 

جالب‌ترین لیست، اما مربوط به لیست فرضی سید محمد خاتمی است! کسی که می‌توان با قاطعیت احتمال حضور او را در انتخابات رد کرد. گویا برخی از اصلاح‌طلبان این لیست را تهیه کرده‌اند تا یک تصویر فانتزی از آن‌چیزی که مطلوبشان است نشان دهند. در این لیست نام حسن روحانی به عنوان معاون اول قرار دارد و نام علی لاریجانی به عنوان وزیر فرهنگ و ارشاد و مصطفی تاجزاده سخنگوی دولت است و محسن صفایی‌فراهانی وزیر صنعت، معدن و تجارت و از همه عجیب‌تر، آمدن نام اسحاق جهانگیری به عنوان رئیس سازمان اداری استخدامی است! حضور سورنا ستاری در این لیست هم جالب توجه است. نام او در لیست جلیلی و یکی از لیست‌های قالیباف هم آمده بود. او از مدت‌ها پیش یکی از کاندیدا‌های مورد حمایت بخشی از اصلاح‌طلبان بود.

 

 

 

 

به نظر می‌رسد که طی این چند ماه و تا روز انتخابات شاهد لیست‌های مختلفی از کابینه‌های احتمالی کاندیدا‌ها باشیم، لیست‌هایی که احتمالاً بیشتر توسط حامیان کاندیدا‌ها منتشر خواهد شد، لیست‌هایی که تا به امروز به نظر می‌رسد نه سلباً و نه ایجاباً تأثیری بر روی مخاطبین فضای سیاسی ایران نگذاشته است. با این حال، اما در نهایت می‌توان احتمال داد که یکی از تفاوت‌های این انتخابات با انتخابات‌های قبلی ارائه لیست اعضای کابینه و نیز مختصری برنامه توسط کاندیدا‌های انتخاباتی باشد.