دیدارنیوز ـ در روزهای اخیر نیز واگذاری یکباره گروه مجلات همشهری و برون‌سپاری مدیریت آن به جوانی 32 ساله خبر ساز شد آن‌هم در شرایطی که شورای شهر تهران و کمیسیون فرهنگی این شورا بی‌خبر از این تصمیم گیری مهم بودند. روزنامه همشهری سابقه ای نزدیک به سه دهه در تاریخ مطبوعات ایران دارد كه۲۴ آذر ۷۱ نخستین شماره روزنامه همشهری در ۱۶ صفحه با قیمت پنج تومان در تیراژ ۱۰ هزار نسخه منتشر شد.این روزنامه از همان ابتدای فعالیت با ظاهر رنگی و جذابش توانست خوانندگان بسیاری را جذب کند و تیراژ همشهري در بهمن ۷۵ به ۴۰۰ هزار نسخه در روز هم رسید.همشهری در ابتدا به صاحب‌امتیازی شهرداری تهران منتشر می شد اما هم‌اکنون توسط موسسه همشهری منتشر می‌شود که البته شرایط مناسبی ندارد.
موسسه سود آوری که زیان ده شد
موسسه همشهری در سال های انتشار خود با قدرت بالای جذب آگهی های تجاری و تبلیغاتی و تنوع در نوع انتشارات، توانست به مجموعه درآمدزا و سود آوري تبدیل شود که حداقل از لحاظ مادی، روزنامه نگاران بسياري علاقه‌مند فعالیت در این رسانه بودند اما در سال های اخیر با رشد رسانه های مجازی و رقبای مطبوعاتی همشهری، کار این موسسه نیز از سکه افتاد و مدیریت های غلط نیز آن را به زیان دهی رساند تا آنجا که در ماه‌های گذشته، شمار زیادی از ضمایم و مجلات این موسسه تعطیل شد و نخستین روزهای شهریور امسال، خبر واگذاری یکجای مجلات مجموعه همشهری به شخصی گمنام، بسیاری از اهالی رسانه و مدیران شهر را شوکه کرد. مرتضی حاجی که هم حضورش به عنوان یک بازنشسته در راس هرم مدیریتی روزنامه همشهری خبر ساز بود و هم انتصاب پسرش به عنوان مسئول دفتر با خرید خودرویی لوکس برای ترددهای روزانه، بسیار حاشیه ساز شد، اخیرا نامه ای را امضا و ابلاغ کرده است که بر اساس آن با پایان تابستان، قرارداد موسسه همشهری با سردبیران مجلات همشهری به اتمام می‌رسد. سردبیرانی که پس از تصمیم شورای شهر سابق، مبنی بر انحلال «شرکت گروه مجلات همشهری» در سال 88، به عنوان پیمانکار مجله خود مشغول به کار شده بودند و از ابتدای مهر امسال، ديگر جايي در اين مجموعه نخواهند داشت؛ علی رزاقی بهار، جوان 32 ساله‌ای که مهم‌ترین فعالیت رسانه ای اش در یک مجله محلی به نام «بارثاوا» بوده، سکان هدایت مجموعه مجلات همشهری را در دست می گیرد. او در گفت وگویی گفته که مجموعه فعلی مجلات همشهری نتوانسته‌اند بازدهی موردنظر مدیران جدید همشهری را تامین کنند و به همین دلیل در شرف تعطیلی هستند، برای همین هم ما با همشهری وارد مذاکره شدیم تا این مجلات تعطیل نشوند. از این جهت که این نشریات علاقه‌مندان زیادی دارند و زحمات زیادی برای‌شان کشیده شده است. رویکرد خود موسسه به خصوص آقایان مرتضی حاجی و مهران کرمی هم این بود که این مجلات تعطیل نشوند. حتی آن مجلاتی که تعطیل شده یا نیمه تعطیل‌اند، دوباره احیا شوند.
فرد دیگری از عهده همشهری بر نمی‌آید!
مدیرعامل جدید مجلات همشهری گفته قراردادی که با موسسه همشهری منعقد کرده، با عنوان «مجری و سردبیر» برای هر هشت مجله است: مدیریت انتشار و محتوای مجلات، یعنی تمامي‌امور مربوطه به آن‌ها را به عهده می‌گیرم و همشهری دیگر هزینه‌ای پرداخت نخواهد کرد. چاپ، آگهی، توزیع و تولید محتوا همگی برعهده ما خواهد بود و تمام امور مالی و هزینه‌ها و درآمد آن از موسسه همشهری مستقل می‌شود. مجلات کاملا خصوصی خواهند شد اما برند و حق معنوی همشهری برای این مجلات محفوظ می‌ماند. رزاقی بهار بعید دانست غیر از او کس دیگری حاضر می‌شد این نشریات را از همشهری به این‌صورت بپذیرد: باتوجه به اینکه وضعیت اقتصادی نشریات خوب نیست، بعید می‌دانم کس دیگری مایل به ورود به این سیستم بوده باشد. علاقه مجموعه ما به مجلات همشهری و فضای رسانه‌ای باعث شده احساس وظیفه کنیم و با مدیران موسسه همشهری که از گذشته هم با آن‌ها در ارتباط بودیم، وارد مذاکره شویم. من فکر می‌کنم برخلاف آن چیزی که در یکی، دو روز گذشته در فضای شبکه‌های مجازی مانند توییتر گفته شده، اتفاق‌های بهتری رخ خواهد داد. اگر این اتفاق نمی‌افتاد و بخش خصوصی وارد نمی‌شد، این مجلات قطعا تعطیل می‌شدند.رزاقی بهار درباره واکنش‌های منفی نسبت به خبر واگذاری مجلات به او گفت: این مجلات اگر به سوددهی نرسند، گام بعدی‌شان تطعیلی است؛ حالا چه با ما و چه بدون ما. پس کسانی که برای این مجلات زحمت کشیده و آن را فرزند خود می‌دانند و مخاطبانی که این مجلات را دوست دارند، باید همه به ما کمک کنند که به شکل ایده‌آل و خوبی این مجلات دربیاید که سرمایه‌گذار هم حداقل متضرر نشود. همه بچه‌های روزنامه‌نگاری که با مجلات همکاری دارند در بخشی با ما شریک می‌شوند. این‌ها طرح‌هایی است که در دست کار داریم و هنوز نهایی نشده است. ما تضمین می‌دهیم که 90 درصدشان از نتیجه راضی باشند. من از دوستان خواهش می‌کنم قبل از اینکه اتفاقی بیفتد ما را محاکمه نکنند.او درباره میزان سرمایه‌ای که برای انتشار یک‌سال این مجلات در نظر گرفته شده گفته که این موضوع محرمانه است و «صلاح نیست که هنوز کار را شروع نکرده بودجه‌مان را علنی کنیم تا توقع‌ها بالا برود».
دهن کجی به شورا؟
در قرارداد عجيب واگذاري مجلات همشهري، بندهايي آمده كه نياز دارد مديريت شهري و ناظران آن ورود جدي‌تري به پرونده داشته باشند. بر اساس آنچه در فضاي مجازي منتشر شده، زمان اين قرارداد تا تابستان 1400 پيش بيني شده و تمامي مجلات همراه با سردبيري آن به پيمانكار واگذار شده است. از ديگر سو، در اين مدت تمام درآمدهاي حاصل از مجلات نيز نصيب پيمانكار خواهد شد كه شايد طبيعي باشد اما نكته غير طبيعي موضوع آن بند از قرارداد است كه به پيمانكاران اجازه مي دهد از تمامي ساختمان ها، امكانات، سخت افزار و ... مجمومه استفاده كرده و حتي مجموعه همشهري در سال اول بخشي از هزينه‌هاي مربوط به چاپ و كاغذ را نيز مي پردازد! اين بندها در كنار بخش هايي ديگر از قرارداد سوالات و ابهامات زيادي را به‌وجود آورده كه كسي پاسخگوي آن نيست اما واگذاری مجموعه مجلات همشهری و ابلاغ دستورالعمل آن از سوی مدیرعامل همشهری به کارکنان مجموعه در حالی صورت گرفته که اعضای شورای شهر بی اطلاع از اوضاع این روزهای همشهری چند روز قبل خبر از توقف واگذاری مدیریت مجلات همشهری داده بودند. حجت نظری، عضو شورای شهر در توییتی اعلام کرد که از واگذاری مجلات تخصصی همشهری به رزاقی بهار بی اطلاع است اما این موضوع را از سمت شورای شهر پیگیری خواهد کرد.او در صفحه شخصی خود نوشت: «واگذاری مدیریت گروه مجلات همشهری بدون اطلاع نمایندگان شورای شهر تهران و کمیسیون فرهنگی- اجتماعی انجام شده و تا انتها پیگیر خواهیم بود تا مشخص شود که معیار، ملاک، روند و نحوه واگذاری این مسئولیت به فردی که اکثریت اصحاب رسانه شناختی از او ندارند چه بوده است». علی اعطا، سخنگوی شورای اسلامی شهر تهران نیز در واکنش به قرارداد واگذاری مجموعه همشهری گفته بود که این واگذاری حساسیت هایی را میان اعضای شورای‌شهر برانگیخته و کار واگذاری فعلا متوقف است و مدیران مجموعه همشهری تا پیش از تکمیل بررسی‌های نمایندگان مردم و نیز اقناع افکار عمومی، باید کار واگذاری را متوقف نگاه دارند. با این حال مرتضی حاجی با توجه به حساسیتی که شورای شهری‌ها مطرح کرده اند، نامه واگذاری را ابلاغ کرد و از همکاران خود در مجموعه همشهری خواست که هر چه سریع‌تر برای انتقال مدیریت مجلات همشهری همکاری کنند. این اتفاق که مجموعه رسانه ای همشهری با سابقه‌ای طولانی و میلیارد ها تومان ارزش و دارایی در ساختمان های تملیکی، چاپخانه و ... به یکباره با تصمیمات عجیب و غریب در واگذاری مواجه می شود، موضوعی است كه نیاز به واکنش جدی تر اعضای شورای شهر دارد.
مطبوعات، مدیریت حرفه ای می خواهند
از دیگر سو، آینده حرفه ای مجموعه رسانه ای همشهری و تاثیری که بر فضای مطبوعاتی و رسانه ای کشور خواهد گذاشت نیز موضوعی است که باید در تصمیم گیری های یک‌دفعه و بدون منطق مدیران این رسانه مورد توجه قرار گیرد. موضوعی که محمد رضا عطریانفر از مدیران و فعالان رسانه ای کشور نیز به‌آن اشاره کرده و می‌گوید: «موسسه همشهری بنگاه فرهنگی بسیار مهمی است که نقش تاثیرگذاری در فرآیند تحول و تغییر ذائقه رسانه‌ای و اجتماعی در فضای مطبوعات ایران داشته. این بنگاه بزرگ اگرچه به دلیل ارتباط و انتسابش به شهرداری تهران دچار فراز و فرودهایی در حوزه مدیریتی بوده، ولی پایه و قوامی از گذشته داشته که همین باعث شده این موسسه همچنان در صدر نهادهای مطبوعاتی زنده و پایدار باقی مانده و موفق باشد و در افق دید مخاطبان، بهترین موسسه‌ای بوده که توانسته رابطه رسانه‌ای و اجتماعی را بین مخاطبان و شهر برقرار کند.او که از بنیانگذاران موسسه مطبوعاتی همشهری نیز است، ادامه می دهد: یک موسسه بزرگ حتما باید دارای اهداف، تدابیر و راهبردهای فرهنگی- رسانه‌ای باشد. طبیعی است که بنا به اقتضائات، ضروریت‌ها و نیازهای فرهنگی جامعه باید پروژه‌هایی را تعریف‌کند. این پروژه‌ها می‌تواند پروژه‌هایی باشد که در فضای تولید اندیشه و تولید محتواهای فکری- فرهنگی درآمدزا باشند یا حتی درآمدزا نباشد، بلکه نیازمند یارانه باشند. مهم‌تر اینکه اول باید ضرورت انتشار آن محصولات را برای خودمان قطعی کنیم. اگر رسانه‌ای بخواهد فقط با هدف درآمدزایی کار کند خود به خود به سمت رسانه‌های زرد می‌رود. اگر همه همتش را معطوف تولید رسانه‌هایی با فکر و فضیلت و اندیشه کند، طبیعی است که مخاطبان محدودتری خواهد داشت. اما در هر صورت هرکدام از این‌ها باید مطابق با یک رویه از پیش تعریف شده‌ای باشد.
موسسه همشهری فارغ از اینکه در گذشته مدیریتش ذیل شخصیت‌های قبلی شهرداران تهران مثل آقایان قالیباف و احمدی‌نژاد تعریف شده و در آن دوران کارهایی صورت گرفته باشد، من فکر می‌کنم در دوره اخیر تغییری رخ داده و کسانی مدیر آنجا شدند که نسبت همسو و همگرا با بنیانگذاران همشهری دارند. اولین توصیه من این است که این عزیزان ابتدا باید برآوردی از گذشته کنند و پیامد این بررسی این باشد که ابتدا ضرورت انتشار را بررسی کنند و چنانچه این انتشار و ضرورتش احصا و قطعی شد، باید به این فکر کنند که مطابق با این نیاز قطعی جامعه، آیا این رسانه به لحاظ مالی می‌تواند پایدار باشد یا نه و بعد یک نظام مهندسی فرهنگی برایش تعریف کنند. باید یک شخصیت تعیین کننده و تراز اولی که خط مشی محصول را تعیین و در مسیر سیاست‌های کلان موسسه هم عمل کند، این رسانه را در قد و قامتی تعریف کند که هم جذابیت‌های هنری و هم جذابیت‌های مخاطب‌شناسی داشته باشد. باید مجموعه اقداماتی را از پیش تعریف کند و مطابق راهکار و رویکردش نشریه را منتشر کند. حالا این نشریه می‌تواند سودده باشد یا به قیمت تمام شده عرضه کرده یا حتی زیان‌ده باشد اما محصول و اثر فرهنگی‌ای خواهد داشت که ارزش معنوی‌اش می‌تواند آن زیان مادی را پوشش دهد.»
منبع: قانون/۶ شهریور ۹۷
