دیدارنیوز ـ رسول شکوهی*: خبر آنقدر شوکه کننده است که کنار هم گذاشتن کلمات را سخت می‌کند. باید استاد را می‌دیدید تا بفهمید که چقدر در سوگ او نوشتن دشوار است. داود فیرحی استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران بعد از یک دوره سخت جنگیدن با ویروس عجیب و غریب کرونا جان خود را از دست داد. او یکی از چهره‌های شاخص علوم سیاسی در ایران محسوب می‌شود که آثارش به گواه اکثر صاحب نظران این حوزه یکتا و بی‌نظیر بوده و هست.
علوم سیاسی در ایران چهره‌های شاخص زیادی دارد. ما دانش آموختگان علوم سیاسی با کتاب‌های این بزرگان چیز‌های زیادی را یاد گرفتیم. یک حسرت، اما همیشه با ما بوده و هست و آن هم این است که هیچ وقت فرصت نداشتیم در کلاس‌های حمید عنایت حضور داشته باشیم، چون او را زود از دست دادیم. این حسرت برای ما در جایی دیگر هم خود را نشان می‌داد و زمانی بود که امثال حسین بشیریه و سیدجواد طباطبائی در قید حیات بودند و به دلایل گوناگون در دانشگاه حضور نداشتند و ما از کلاس‌های آن‌ها محروم بودیم. اما یک انگیزه داشتیم و آن داود فیرحی بود.
بسیاری از دانش آموختگان علوم سیاسی با دیدن امثال فیرحی پا به این رشته گذاشتند تا از او بیاموزند و ادامه دهنده روش و منش او باشند. سال ۹۴ بود که اولین بار در کلاس‌های دکتر فیرحی شرکت کردم. با او کلاس فقه سیاسی داشتیم. از همان لحظه اول عاشق منش و رفتار و اخلاق او شدم. بعید می‌دانم که کسی استاد را بدون لبخند دیده باشد. تواضع و فروتنی فیرحی ویژگی برجسته شخصیت او بود. بعد‌ها برای انتخابات خبرگان جوی در دانشکده به وجود آمده بود که از استاد فیرحی بخواهیم که ثبت نام کند. فیرحی همواره این درخواست را رد می‌کرد و یکبار که جدی از او پرسیدم که چرا این کار را نمی‌کنند با آرامش همیشگی‌اش گفت من کارم چیز دیگری است و باید آن‌ها را انجام دهم.
حرفه‌ای بودن ویژگی دیگر دکتر فیرحی بود. او نابغه و پژوهشگری بی‌نظیر بود. در خاطرم هست یکبار دکتر نقیب‌زاده از دست ما شاگردان تنبل خود در حال شکایت کردن بود. از این می‌گفت که شما نسل جدید اهل خواندن و پژوهش کردن نیستید و خاطره‌ای از دکتر فیرحی برای ما تعریف کرد. نقیب‌زاده می‌گفت در دوره‌ای که فیرحی دانشجوی او بوده هم دروس حوزوی‌اش را پیش می‌برده و هم در کلاس‌های دانشکده حقوق و علوم سیاسی شرکت می‌کرده است. نقیب‌زاده می‌گفت فیرحی هر هفته حداقل ۵ کتاب در حوزه‌ای که مورد بحث کلاس بود را مطالعه می‌کرد و بدون این کار در کلاس حاضر نمی‌شد.
بعد از شنیدن خبر فوت استاد فیرحی برای عرض تسلیت به احمد خالقی دامغانی از دوستان دکتر فیرحی و از اساتید خوب دانشکده حقوق و علوم سیاسی تماس گرفتم تا تسلیت بگویم. خالقی اشک می‌ریخت و مدام می‌گفت که حیف شد. فیرحی نابغه‌ای بود که حیف شد. خالقی به پروژه فکری فیرحی اشاره کرد و از این گفت که او قرائت و روایت ویژه‌ای از سنت در دوران مدرن ارائه می‌کرد که بسیاری دیگر از بزرگان علوم سیاسی در ایران به آن توجه نداشتند. او اندیشه غرب را به خوبی می‌شناخت و بر سنت فکری ما هم مسلط بود. احمد خالقی داود فیرحی را یک پژوهشگر حرفه‌ای عنوان کرد که نمی‌توان به پژوهش‌های او نقصی وارد کرد. خالقی می‌گفت فیرحی همواره با منش و رفتار بی‌نظیرش برای همه درس بود.
خالقی نکته‌ای دیگر را گفت که من به عنوان شاگرد تا به امروز نمی‌دانستم. فیرحی جانباز جنگ هم بود و ریه او به دلیل آسیب‌های ناشی از سلاح شیمیایی مجروح بوده است. ما حتی نمی‌دانستیم که استاد شیمایی هم بوده است و مشکلات ریه او فقط به دلیل بیماری کرونا نبوده است.
دکتر فیرحی در سال ۴۳ در زنجان به دنیا آمد و در روز‌های سخت کرونایی در ۲۱ آبان ۹۹ جان خود را از دست داد. او دکترای علوم سیاسی خود را از دانشگاه تهران اخذ کرد و تحصیلات حوزوی را هم تا سطوح عالی گذارنده بود. از آثار دکتر فیرحی می‌توان به قدرت، دانش و مشروعیت در اسلام (۱۳۷۸)، دولت اسلامی و تولیدات فکر دینی (۱۳۸۰)، نظام سیاسی و دولت در اسلام (۱۳۸۲)، تاریخ تحول دولت در اسلام (۱۳۸۶)، روش‌شناسی و اندیشه سیاسی در اسلام (۱۳۸۷مشترکاً با سایر نویسندگان)، دین و دولت در عصر مدرن (۱۳۸۹)، فقه و سیاست در ایران معاصر؛ فقه سیاسی و فقه مشروطه (۱۳۹۱)، فقه و سیاست در ایران معاصر؛ تحول حکومت داری و فقه حکومت اسلامی (۱۳۹۳)، آستانه تجدّد؛ در شرح تنبیه الامة و تنزیه الملة (۱۳۹۴)، فقه و حکمرانی حزبی (۱۳۹۶).
نکته ناراحت کننده آنجایی است که فقدان دکتر فیرحی ضربه زیادی به علوم سیاسی در ایران وارد خواهد کرد. او کار‌ها و پژوهش‌های نیمه کاره زیادی را در دست تالیف داشت که فوت او آن‌ها را ناتمام گذاشت.
*دانش آموخته علوم سیاسی و شاگرد دکتر فیرحی
