ممکن است شما هم تجربه کرده باشید که چگونه یک روز خاکستری و بارانی باعث احساس اندوه و خستگی می‌شود. روزهای بلندتر و آفتابی تابستان اغلب با احساس نشاط و خلق و خوی بهتر همراه است، در حالی که روزهای کوتاه و تاریک، اغلب با خود یک اختلال عاطفی فصلی می‌آورند.
اختلال عاطفی فصلی نوعی اختلال خلقی است که با تغییر فصل بروز می‌کند. این اختلال معمولاً در روزهای تاریک و کوتاه پاییز و زمستان با علائمی مانند افسردگی، خستگی و گوشه‌گیری اجتماعی خود را نشان می‌دهد و ظرف چندماه برطرف می‌شود اما این اختلال گاهی می‌تواند تأثیر جدی بر احساس و عملکرد فرد داشته باشد.
چرا این اختلال به سراغ ما می‌آید؟
گفته می‌شود که اختلال عاطفی فصلی ناشی از بر هم خوردن ریتم شبانه‌روزی طبیعی بدن است. نور خورشید که از طریق چشم وارد می‌شود، بر این ریتم تأثیر می‌گذارد. وقتی هوا تاریک است، ماده‌ای به نام ملاتونین در بدن ترشح می‌شود. ملاتونین که مسئول خواب آلودگی ما است، با غروب خورشید در بدن تولید و سحرگاه متوقف می‌شود. به همین علت، شب‌های طولانی در فصل سرد سال، حسی از خواب آلودگی در ما ایجاد می‌کند و گاهی ریتم طبیعی بدن را بر هم می‌زند.
اختلال عاطفی فصلی چگونه نمایان می‌شود؟
این اختلال هیچ آزمایش مشخصی ندارد و راه تشخیص آن توجه به نشانه‌ها و علائم است. اگر حداقل پنج مورد از علائمی که در ادامه شرح داده می‌شود، در یک دوره دو هفته‌ای به سراغ‌تان آمد، بهتر است با یک پزشک مشورت کنید.
- احساس افسردگی
- از دست دادن علاقه به چیزهایی که زمانی لذت‌بخش بود
- تغییرات در اشتها یا وزن
- کم یا زیاد خوابیدن
- تحریک یا عقب ماندگی روانی-حرکتی
- خستگی یا انرژی از دست رفته
- احساس بی‌ارزشی یا گناه بیش از حد
- بروز مشکلاتی در تمرکز، فکر یا تصمیم‌گیری
-افکار مرگ یا خودکشی
چگونه با آن غلبه کنیم؟
عادات و سبک زندگی سالم می‌تواند به کاهش علائم اختلال عاطفی فصلی کمک کند. ورزش منظم را در دستور کار روزانه خود قرار دهید. خواب ۷ تا ۹ ساعت در شب را جدی بگیرید. یک رژیم غذایی سالم شامل مقدار زیادی میوه، سبزیجات و پروتئین داشته باشید. ویتامین دی مصرف کنید. تحقیقات نشان داده است که افراد مبتلا به اختلال عاطفی فصلی اغلب سطح ویتامین دی پایینی دارند. به همین دلیل، به افراد مبتلا اغلب توصیه می‌شود که مصرف این ویتامین را از طریق رژیم غذایی، قرار گرفتن در معرض آفتاب یا مکمل ویتامین افزایش دهند.
با پزشک مشورت کنیم
تغییر حالت فصلی معمول است، اما اختلال عاطفی فصلی در برخی موارد نیاز به درمان‌هایی چون نوردرمانی، روان درمانی و دارو دارد. علاوه بر اینکه گاهی اوقات افسردگی فصلی ممکن است نشان‌دهنده یک بیماری جدی باشد که می‌تواند بر سلامتی و توانایی عملکرد طبیعی شما تأثیر بگذارد. اگر احساس می‌کنید دچار اختلال عاطفی فصلی شده‌اید، قبل از مصرف هرگونه دارو، مکمل یا داروی گیاهی با یک پزشک مشورت کنید.
