سفیر پیشین ایران در بریتانیا: ترامپ تا انتخابات به سمت تنش بیشتر با ایران می‌رود

 

دیدارنیوزـ پرستو بهرامی راد: شورای امنیت و اعضای آن یک طرف و واشنگتن در طرف دیگر پرونده ایران ایستاده اند. با نامه تروئیکای اروپایی، روسیه و چین تکلیف طرح مکانیسم ماشه آمریکا شب گذشته مشخص شد. اما به نظر می‌رسد دولت ترامپ راه دیگری را در پیش گرفته است.

به گزارش فاکس نیوز، مایک پومپئو، وزیرخارجه آمریکا با انتشار بیانیه‌ای رسماً مدعی آغاز بازگشت تحریم‌های ایران مطابق مکانیسم ماشه برجام شده است. در صورتی که دبیرکل سازمان ملل در نامه‌ای به شورای امنیت اعلام کرد اقدامی بر اساس ادعا‌های آمریکا مبنی بر آغاز روند بازگردانی تحریم‌های بین المللی علیه ایران انجام نمی‌دهد. تروئیکای اروپا il در پی ادعای آمریکا گفته است که این اقدام آمریکا قانونی نیست. مجید تخت‌روانچی٬ سفیر ایران در سازمان ملل متحد در واکنش به بیانیه وزیر خارجه آمریکا در توئیتر خود نوشت که این اقدام آمریکا غلط و بی‌اعتبار است.

بیانیه وزیر خارجه آمریکا نشان از این دارد که واشنگتن به تنهایی مکانیسم ماشه را اجرا  خواهد کرد. از سوی دیگر با تهدید دیگر اعضای شورای امنیت راه خود را در پیش می‌گیرد و همانطور که تا امروز از  اهرم تحریم برای همراه کردن دیگر کشور‌ها با خود استفاده کرده، همین مسیر را ادامه خواد داد. از همین رو دیدار با سید جلال ساداتیان، سفیر اسبق ایران در بریتانیا به گفتگو کرده و به بررسی جوانب این اتفاقات پرداخته است.

سید جلال ساداتیان در خصوص رویکرد آمریکا در شورای امنیت می‌گوید: «آمریکا بعد از جنگ دوم جهانی خود پیشنهاد دهنده ایجاد سازمانی بود که مکانیسمی بر دنیا حاکم کند که به موجب آن بشود امنیت و آرامش را بر دنیا حاکم کرد. در این مسیر اگر کشوری از ضوابط اجرایی و اجتماعی که در شورای امنیت تخطی کرد، آن کشور را متوقف کرد و یا اگر به خطایش ادامه داد آن را به شکلی مورد تنبیه قرار داد و جلوی آن گرفته شود. حفاظت از این ساختار بر عهده سازمان ملل و زیر مجموعه‌های آن از جمله شورای امنیت که حفظ امنیت جهانی را بر عهده دارد گذاشته شده است. آمریکا مدعی بود که در طی سال‌های بعد از جنگ جهانی دوم با توسعه و گسترش سازمان‌ها  و نهاد‌های وابسته به سازمان ملل، در جهت توسعه همکاری‌های بین المللی و چند جانبه گرایی بسیار تلاش کرده است تا صلح، امنیت و همکاری‌های بین المللی را توسعه دهد؛ با اینکه در جا‌هایی آمریکا نقض غرض کرده و بسیاری از موارد را نادیده گرفته است. اما در هیچ دوره‌ای مثل دوره آقای ترامپ این گونه آمریکا پا روی این ضوابط نگذاشته بود. او از ابتدا با شعار اولویت دادن به منافع آمریکایی از بسیاری سازمان‌های جهانی از جمله پیمان آب و هوایی پاریس، یونسکو و برجام به طور یکجانبه و غیر اصولی خارج شد. اروپایی‌ها خیلی تلاش کردند او را متقاعد کنند که از برجام خارج نشود، خانم مرکل، آقای مکرون؛ حتی خانم ترزا می،  بوریس جانسون وزیرخارجه بریتانیا را به آمریکا فرستاد تا آقای ترامپ را متقاعد کنند که از برجام خارج نشود، ولی ایشان اصرار کرد و خارج شد. آمریکا با خروجش به طور غیرقانونی ضوابط و معیار‌های خود را بر ایران تحمیل کرد، یعنی تحریم‌های یک جانبه‌ای بر ایران اعمال کرد و بعد هم شرکت‌ها را تهدید کرد که اگر کسی با ایران همکاری کند، آن‌ها را مورد تحریم و تنبیه قرار می‌دهد. تعدادی که روابط گسترده‌تری با آمریکا داشتند و منافعشان ایجاب می‌کرد، جانب آمریکا را گرفتند. اما تعدادی از کشور‌ها وقعی به این تحریم‌ها نگذاشتند و مراوداتشان را برقرار کردند. ولی به هر صورت این فشار‌ها به ایران و اقتصاد ایران تأثیر خاص خودش را داشت، اما آنچه  آمریکایی‌ها توقع داشتند به نتیجه نرسید.»

وی در ادامه بیان می‌کند: «آمریکا توقع داشت که ایران تسلیم بشود و حاضر به مذاکره جدیدی بشود. مذاکره‌ای که در آن ایران امتیازات جدیدی را به آمریکایی‌ها بدهد. ایران حاضر به این مذاکره نشد و حتی از مذاکره در حد عکس یادگاری، مثل آن چیزی که آقای ترامپ و آقای اون رهبر کره شمالی انجام داد، خودداری کرد. روز به روز آمریکایی‌ها نگران‌تر شدند و فشارشان را افزایش دادند، اما نتیجه‌ای دریافت نکردند؛ بلکه در یک جا‌هایی با پاسخ متقابل ایران رو به رو شدند. برای مثال وقتی ترور شهید سلیمانی را انجام دادند ایران هم به پایگاه الأسد عراق موشک زد. البته هشدار داده بود که آنجا را تخلیه کنند، ولی موج انفجارش موجب شد حدود صد نفر از سربازان  آمریکایی دچار خسارت‌های ذهنی و اعصابی شوند. دور از انتظارشان بود که هر چه فشارشان را بیشتر کنند، ایران کوتاه نیاید. البته این فشار‌ها بر مردم عادی ما وارد شد، ولی به هر حال حاکمیت ایران اعتنایی نکرد. اگر تعرضات بیشتر از حد هم بود ایران واکنش نشان داد. در این چارچوب آن‌ها به این فکر افتادند که از مکانیسم حقوقی هم برخوردار شوند و اجماع جهانی را علیه ایران فراهم کنند؛ چون یکجانبه گرایی شان باعث انزوای آمریکا شده بود. حتی بیانه‌هایی که اروپایی‌ها صادر می‌کردند با اینکه در خیلی موارد همراه و همگام آمریکا هستند، اما در این مورد خاص کاملاً در مقابل آمریکا بود.»

ساداتیان در خصوص پایان تحریم تسلیحاتی ایران می‌گوید: «در ۲۷ مهرماه امسال مهلت تحریم تسلیحاتی ایران تمام می‌شود، آمریکایی‌ها به دنبال این بودند که بتوانند با استفاده از مکانیسم شورای امنیت و خود برجام این تحریم‌ها را نامحدود ادامه بدهند، اما شکست مفتضحانه برای آمریکا در شورای امنیت پیش آمد. آن‌ها به این هم بسنده نکردند و گفتند می‌خواهیم مکانیسم ماشه را فعال کنیم. اما فعال کردن مکانیسم ماشه مخصوص اعضای داخل قرارداد برجام است که اگر حس کنند ایران در مراحلی به تعهدات خودش عمل نکرده در شورای حل اختلاف به مسئله رسیدگی کنند و اگر در آنجا راضی نشدند می‌توانند از شورای امنیت درخواست کنند که با طی کردن پروسه مربوطه در برجام از مکانیسم ماشه  یا اسنپ بک استفاده کنند. یعنی ۶ قطعنامه‌ای که قبلا شورای امنیت علیه ایران تصویب کرده بود و به موجب قطعنامه ۲۲۳۱ ملغی شده بود، دوباره برگردانند و همه کشور‌های دنیا موظف باشند این تحریم‌ها را اعمال کنند. اما آمریکا عضو این قرارداد نیست و ۱۳ کشور هم بیانیه‌ای را صادر کردند و گفتند که  چون امریکا عضو برجام نیست، نمی‌تواند از مکانیسم ماشه استفاده کند. رئیس اندونزیایی وقت شورای امنیت، رئیس سازمان ملل آقای گوترش نیز همین موضوع را بیان کرده اند.»

دیپلمات پیشین در مورد اینکه چرا آمریکا باز می‎گوید مکانیسم ماشه آغاز شده است، بیان می‌کند: «آمریکا متکی به قلدری و زور خود چنین موضوعی را مطرح می‌کند. فکر می‌کند کدخدای دنیا است و هر آنچه او بگوید، دیگران موظف به اجرای آن هستند. وقتی آمریکا از چند جانبه گرایی عدول کرده و صرفاً به قدرت خود متکی است و با تهدیدات خودش با همه دنیا حرف می‌زند، دنیا به سمت و سوی دیگری میل می‌کند. به هر صورت این اقدام آمریکا اقدام خطرناکی است که سازمان ملل و شورای امنیت را بی اعتبارتر از گذشته می‌کند و آن را زیر سؤال می‌برد و به نظر می‌آید برای اینکه صلح و امنیت در دنیا برقرار شود، دنیا باید فکر دیگر بکند. به دلیل قدرت قلدری آمریکا، باید دید کدام کشور‌ها از واشنگتن تمکین می‌کنند و از ترس آمریکا نظر آن‌ها را اجراء می‌کنند. اما به نظر می‌رسد بسیاری از کشور‌ها تمکین و اجراء نمی‌کنند. در نتیجه تهدیدات و تحریم‌های آمریکا مثل سابق می‌شود. یعنی مثل زمانی که یک جانبه از برجام خارج شد و طی سه سال گذشته فشار‌هایی بر ایران وارد کرده، از این به بعد هم همین شرایط است. آمریکا احساس می‌کند تنها مانده و کسی از نظر قانونی از او پشتیبانی نمی‌کند. اما با قدرت اقتصادی و نظامی خود بسیاری از کشور‌ها را وادار کرده که از او تبعیت کنند. از این به بعد هم همین داستان اتفاق می‌افتد. منتهی اگر می‌توانست از نظر حقوقی از مکانیسم موجود در برجام  یعنی مکانیزم ماشه یا اسنپ بک استفاده کند، در آن شرایط جنبه قانونی قضیه هم برقرار می‌شد و آمریکا اینگونه تنها باقی نمی‌ماند و بقیه کشور‌ها موظف به تبعیت بودند. امروز از ترسشان برخی تبعیت می‌کنند و برخی تبعیت نمی‌کنند. ایران نیز از این چارچوب استفاده کرده و در یک جا‌هایی در مقابل آمریکا کاملاً ایستادگی کرده است. اما اگر آمریکا بخواهد این کار را  انجام دهد ایران از چارچوب‌های قانونی برخوردار است که تبعیت نکند کما اینکه کشتی‌های نفتکش خود را به ونزوئلا  فرستاد و آمریکا نتوانست تعرضی بکند.»

 

ممکن است ترامپ علیه ایران دست به اقدامات دیگری بزند

ساداتیان در ادامه می‌گوید: «به نظر می‌رسد ترامپ از شرایط راضی نیست و تمام تلاشش را می‌کند تا لابی صهیونیستی و جریاناتی که متمایل به او هستند را در داخل آمریکا را راضی نگه دارد تا بتوانند وضعیت خود را ارتقاء دهند و رأی مجدد برای ریاست جمهوری را دریافت کند. اما هنوز ترامپ از بایدن عقب است. به همین دلیل ممکن است ترامپ به خاطر مسئله انتخابات دست به حرکت‌های دیگری بزند. کما اینکه ناو  یواس‌اس نیمیتز  از تنگه هرمز رد و وارد خلیج فارس شده است و به سمت بحرین می‌رود. بر همین اساس احتمال این را می‌دهند که ترامپ بخواهد دست به تحرکاتی بزند تا خود را در موقعیت بهتری قرار دهد یا حداقل جو افکار عمومی آمریکا را متقاعد کنند که ایران به منطقه‌ای تعرض کرده و آمریکا آمده تعرض ایران را پاسخ دهد و خود را در این مقطع قهرمان نشان دهند. چند روز پیش نیز بهانه‌ای بی دلیل و بی معیاری را مطرح کردند که ایران می‌خواسته سفیر آمریکا که خانمی است را به تلافی ترور شهید سلیمانی ترور بکند. یک خانم ناشناس در یک رده خیلی پایین قابل مقایسه با شهید سلیمانی نیست.»

 ساداتیان از احتمال شروع جنگ میان ایران و آمریکا می‌گوید:  «به هر حال حضور آمریکا و تلاش آن‌ها برای مقابله با ایران برای این است که ترس ایجاد کنند و طبیعتاً ایران ترسی از این ماجرا ندارد. همچنین در این چهل و چند روز باقی مانده تا انتخابات دست به یک تحرکی بزنند که ترامپ را قهرمان نشان دهد. نشان دهد که او جرأت دارد و افکار افرادی را که دنبال حادثه جویی هستند را متقاعد کند به آقای ترامپ رأی دهند و رأی خود را به این شکل بالا ببرد. از سوی دیگر جو و شرایطی را فراهم کند مردم از رئیس جمهوری که وارد جنگ شده است حمایت کنند تا عرق ملی شان حفظ و تقویت شود. روحیات آقای ترامپ اینگونه القاء می‌کند که تحت فشار اسرائیل و لابی صهیونیستی و به منظور جلب آرای بیشتر آن‌ها بعید نیست که وارد جنگ بشود. براساس تحلیل آن‌ها اگر به جنگ اقدام کند به عنوان یک قهرمان ملی مطرح می‌شود و می‌تواند آرای خود را بالا برود. چون تا امروز به هر دری که زده با شکست مواجه شده است. این را فقط ایرانیان نمی‌گوید، بلکه کارشناسان آمریکایی و اسرائیلی نیز این مسئله را اذعان دارند. همه آن‌ها می‌گویند آمریکا و ترامپ موفقیتی در مقابل ایران نداشته است. موفقیت ترامپ فقط فشار بر مردم ایران بوده است و نه حاکمیت ایران. البته ما در داخل مشکلات خاص خودمان را داریم، ولی تحریم‌های آمریکا هم در فشاری که به مردم وارد می‌شود مؤثر بوده است. در این شرایط آیا آمریکا وارد فضای درگیری نظامی بشود یا خیر؟

 

اگر وارد درگیری بشود برایش تبعات دارد و می‌تواند برای آن‌ها باتلاق به حساب بیاید و موجبات شکست جدی‌تر ترامپ را فراهم کند. ولی از آن طرف عربستان، اسرائیل و لابی صهیونیستی اینگونه به افکار عمومی القاء می‌کنند که ایران تروریست است و می‌خواسته سفیر آمریکا را ترور کند و آمریکا باید کاری انجام دهد. در حقیقت اینگونه القاء کنند که ما باید کاری کنیم و شروع جنگ اقدام شجاعانه آقای ترامپ است. از سوی دیگر ما هم تا اینجا کار‌های درستی انجام ندادیم، مثلاً اعدام نوید افکاری. حتی اگر این حکم قطعی بود، باید در چنین شرایطی اجرای آن به تعویق می‌افتاد. با این حال می‌بینیم که دارند جو افکار عمومی آمریکا را به این سمت می‌برند. حال آیا واقعاً آقای ترامپ اینقدر بی عقل باشد که دست به اقدام نظامی بزند یا نه، باید منتظر بود و دید. من بعید نمی‌دانم ترامپ با این روحیاتی که دارد دست به چنین کار بزند.»