دیدارنیوز ـ نسرین نیکنام: خبر این بود "راه اندازی شعبه دوم موزه ملی در مرقد مطهر امام خمینی (ره) ". خبری که کنجکاوی بسیاری از فعالان و علاقه‌مندان به میراث فرهنگی و موزه را برانگیخت و همگی مشتاق شدند علاوه بر آگاهی از صحت و سقم آن، این را هم بدانند که قرار است چه اشیایی میهمان این موزه شود و چرا وزارت میراث فرهنگی آن محل را برای راه اندازی شعبه دوم موزه ملی انتخاب کرده است.
حدود ۱۰ روز پیش عکس‌هایی منتشر شد از نشست مشترک حجت الاسلام حسن خمینی و مونسان وزیر میراث فرهنگی در وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری که البته بدون حضور خبرنگاران برگزار شد و وزارت میراث‌فرهنگی نیز تنها بخش‌هایی از موضوعات مطرح شده در این نشست را برای رسانه‌های ارسال کرد.
به ظاهر صحبت‌های اولیه این نشست راه‌اندازی مسیر گردشگری قم، نجف، جماران و حرم مطهر امام راحل بوده، اما دو موضوع دیگر نیز در این نشست مطرح شد. نخست راه‌اندازی موزه شماره ۲ حرم امام خمینی (ره) که هیچ جزئیاتی نداشت و دیگر راه اندازی بازارچه دائمی فروش صنایع‌دستی در حرم حضرت امام خمینی (ره)
وزارت میراث‌فرهنگی، اما در خبری که برای رسانه‌ها ارسال کرد هیچ جزئیاتی از آنچه قرار است در دو حوزه میراث‌فرهنگی و صنایع‌دستی در حرم امام خمینی (ره) اتفاق بیفتد، منتشر نکرد. البته تولیت حرم امام خمینی (ره) در سال‌های اخیر زمینه سازی برای تبدیل حرم امام خمینی به مقصد فرهنگی و زیارتی را از سال‌ها پیش آغاز کرده است و نمونه آن نیز راه‌اندازی موزه شماره یک حرم امام خمینی (ره) است.
موزه شماره یک که تولیت حرم امام خمینی (ره) راه‌اندازی صفر تا صد آنرا برعهده دارد، به موضوع امام خمینی (ره) و انقلاب اسلامی ایران می‌پردازد و قرار است آثار متعلق به بنیانگزار جمهوری اسلامی ایران و سیر زندگی حضرت امام (ره) بصورت کامل در این موزه به بازدید عموم گذاشته و روایت شود.
"مونسان" به دنبال چیست؟
وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به دنبال این بود که بتواند توافق وزارت امور خارجه را بر سر تصاحب میدان مشق به دست بیاورد، اما گویا در این امر موفق نشد و فرمان خواسته خود را از سمت وزارت امور خارجه به سمت تولیت مرقد امام خمینی (ره) کج کرد و پس از پیشنهاد راه اندازی مسیر گردشگری موضوع استفاده از فضای ۴۰ هزار متر زیرزمین مرقد امام راحل را با هدف برپایی شعبه دوم موزه ملی و در کنار آن راه اندازی بازارچه صنایع دستی مطرح کرد؛ و به نظر موافقت تولیت حرم امام خمینی (ره) با این طرح او را چند قدم برای رسیدن به هدف گرفتن بودجه چند هزار میلیاردی از نوبخت نزدیک‌تر می‌کند. هر چند که هنوز خبری مبنی بر موافقت چنین بودجه‌ای منتشر نشده است، اما وزیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری راه خوبی را برای تخصیص این بودجه انتخاب کرده است. از یک سو می‌تواند نبود امکانات، فضای مناسب و شرایط نگهداری این قطعه‌های ارزشمند را بهانه کند و از سوی دیگر گرفتن فضا از تولیت مرقد امام خمینی (ره) می‌تواند مهر سکوت را بر دهان مخالفان باشد.
اما محمدرضا کارگر مدیرکل موزه‌ها و اموال منقول تاریخی کشور در گفتگو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری فارس ماجرای دیگری را نقل کرده است، او در پاسخ به این پرسش که ماجرای انتقال ۴۰ هزار قطعه میراثی از دوران پارینه سنگی تا قاجار به زیرزمین مرقد امام خمینی (ره) چیست، می‌گوید: این موضوع صحت ندارد و ماجرا به این صورت است که در مجموعه شهر آفتاب فضای ۲۵ هزار متری مسقف وجود دارد که قرار است این فضا به صورت ۱۰۰ درصدی به وزارت میراث فرهنگی واگذار شود.
او تاکید می‌کند: این فضا که ورودی مستقل از مرقد امام خمینی (ره) دارد توسط تولیت ایشان ساخته شده و قرار است به وزارت میراث فرهنگی تحویل داده شود.
مدیرکل موزه‌ها و اموال منقول تاریخی کشور در توجیه انتخاب این محل برای نگهداری اشیاء تاریخی تحت عنوان مخازن امن نیز می‌گوید: باید مکانی را در نظر می‌گرفتیم که هم از تهران دور نباشد و هم در کوران حوادث قرار نگیرد همچنین راه‌اندازی و ایجاد مخازن امن برای نگهداری اشیاء تاریخی سال‌هاست که در دستور کار قرار دارد و زمانی که اشیاء به مخازن امن منتقل می‌شوند این چنین نیست که دیگر به مکان قبلی امکان بازگشت نداشته باشد همچنین امکان بازدید نیز در این زمینه در نظر می‌گیریم.
موافقان و مخالفان چه می‌گویند؟
از آنجایی که هر طرح مخالفان و موافقان خود را دارد، راه اندازی شعبه دوم موزه ملی هم از این قاعده مستثنی نیست؛ موافقان این طرح نظر یونسکو را پیش انداخته و می‌گویند: یونسکو نیز به ایجاد مخازن امن برای نگهداری اشیاء تاریخی به کشور‌ها را توصیه کرده و ما نیز این موضوع را به ویژه برای پایتخت در نظر گرفته‌ایم و در ادامه برای اینکه تاییدی برای کار خود بخرند هم تاکید می‌کنند که البته مخازن امن این چنینی پیش از این در شهر‌هایی مانند همدان و قم ایجاد شده و به بهره‌برداری رسیده است.
اما از سوی دیگر مخالفان این طرح حرف‌هایی برای گفتن دارند که شنیدن آن خالی از لطف نیست، هر چند که نظر آنها بیشتر به شرایط حاکم بر فضای عمومی جامعه برمی گردد تا نفس کار؛ آنها معتقدند که اگر دولت بودجه دارد آن هم بودجه چند هزار میلیاردی که برای راه اندازی این موزه هزینه کند بهتر است آن را برای سر و سامان دادن به اوضاع اقتصادی و درمان بیماری کرونا هزینه کند.
واضح است که راه اندازی چنین موزه‌ای هزینه زیادی دارد که کتمان کردن آن راه حل درستی برای تایید تصمیم گرفته شده نیست، علاوه بر این اگر قرار بود چنین موزه‌ای راه اندازی شود چرا الان؟ سال‌های زیادی است که اشیاء و قطعه‌های مهم و ارزشمند تاریخی کشور بلاتکلیف هستند و شرایط نگهداری مناسبی ندارند چرا مسوولان وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری دراین اوضاع کرونایی چنین نشستی را برگزار می‌کنند و خبر آن را هم در مخفی‌ترین شرایط ممکن منتشر می‌کنند.
اگر به نظر آنها این کار تصمیم درست و منطقی است چرا درباره آن توضیح نمی‌دهند و دلایل محکمه پسند خود را برای مردم و دوست داران میراث فرهنگی مطرح نمی‌کنند؟ آیا این سطح از مخفی کاری و ارایه اطلاعات قطره‌چکانی منطقی است؟
اطلاع رسانی غلط آفتی که گریبان موزه‌ها را گرفته است
رضا دبیری نژاد، کارشناس موزه در گفتگو با دیدار با تاکید بر اینکه اطلاع رسانی‌های غلط یا بعضا نصف نیمه گریبان موزه‌ها را گرفته است، می‌گوید: معاونت میراث فرهنگی، اداره کل موزه‌ها و حتی موزه ملی باید بیایند در این زمینه روشنگری کنند. طرح بودجه ۲۵۰ میلیاردی برای این کار آن هم در این شرایط اقتصادی منطقی به نظر نمی‌رسد اصلا باید دید که دولت می‌تواند در یکسال پایانی‌اش چنین بودجه‌ای را تامین کند؟
او با اشاره به بازدید از محل مطرح شده می‌افزاید: در طی بازدید‌هایی که از این مکان داشتم متوجه شدم که این فضا شرایط بسیار ایده الی از منظر ایزوله بودن دارد و ضد حریق است و از منظر فیزیکی هم شرایط خوبی دارد.
او در پاسخ به این پرسش که محمد رضا کارگر در گفت و گویی اعلام کرده که با آماده شدن مخازن کار نقل و انتقال انجام می‌شود، می‌گوید: حداقل در هشت سال گذشته همه طرفداران موزه و میراث منتظر بودند که اقدام‌های جدی و استاندارد سازی درستی از سوی آقای کارگر انجام شود، اما تا به امروز شاهد چنین اتفاقی نبوده ایم؛ از این رو به نظر می‌رسد که طرح چنین موضوعی نیازمند چندین سال زمان و هزینه‌ای زیادی است که به نظر نمی‌آید تا پایان این دولت به سرانجام برسد.
اگر در روز‌های آینده متولیان وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری صلاح دیدند و اطلاع رسانی درستی برای این موضوع کردند، آن وقت می‌توان تحلیل‌های درست و کارآمدتری را برای مخاطب منتشر کرد.
