دیدارنیوز - محمدرضا نیک نژاد*: وزیر آموزش و پرورش، در یکی از واپسین سخنانش درباره ماندگاری بیماری کرونا و پیوند آن با آغاز سال آموزشی، چند سناریو را مطرح کرد. او با تاکید بر نامشخص بودن شرایط همه‌گیری کرونا و در نتیجه نامشخص بودن تصمیمِ ستاد مبارزه با این بیماری گفت: گرچه نمی‌دانیم وضعیتِ هفته‌ها و ماه‌های آینده این بیماری چگونه است، اما با توجه به شرایط و امکانات، یک سناریو بازگشایی مدرسه در روز‌های تابستان است تا اگر در پاییز و زمستان مجبور به تعطیلی مدرسه‌ها شدیم، آموزش کمتر آسیب ببیند. او سناریوی دیگر را چنین مطرح می‌کند که درس‌ها را دسته‌بندی کنیم و برخی از آن‌ها که نیاز بیشتری به کلاس‌های حضوری دارند را در مدرسه برگزار کنیم و درس‌های دیگر در خانه و به‌شکل مجازی آموزش داده شوند. گروه‌بندی کردن دانش‌آموزان و حضورِ یک روز در میان آن‌ها در مدرسه با رعایتِ سفت و سختِ شیوه‌نامه‌های بهداشتی نیز روشِ دیگری است که وزیر مطرح کرد و ...، اما آن‌چه که کم و بیش در همه‌ی سناریو‌ها مطرح است بهره‌گیری معلمان و مدرسه‌ها از آموزش از راه دور و اینترنت و شبکه آموزشِ صدا و سیماست.
گرچه بحران کرونا نه تنها ایران بلکه همه جهان را بیش از گذشته با توانِ ناشناخته اینترنت در آموزش و به‌ویژه آموزش‌های مجازی و از راه دور آشنا کرد، ولی به نظر می‌رسد که چنین آموزش‌هایی برای کشور ما که دارای تعطیلی‌های گاه و بیگاه و رسمی و غیر‌رسمی فراوانی‌ست، می‌تواند گره‌گشای برخی از دشواری‌های آموزشی کشور باشد. همچنان که وزیر هم تاکید می‌کند، ضروری است که دست‌اندرکاران از فرصتِ تابستان بهره گرفته و شرایط، امکانات و زمینه‌هایِ لازم و درخور را برای چنین آموزش‌هایی فراهم کنند.
از این رو پیشنهاد می‌شود که:
۱- با توجه به فشارهایِ رسمی و غیر‌رسمی برای عضویت در شبکه شاد و البته رایگان بودنِ بهره‌گیری از آن در فرآیند آموزش، ضروری است شرکت سازنده، با مدیریت و پایشِ آموزش و پرورش، به دنبالِ برداشتنِ دست‌انداز‌های بهره‌گیری از این شبکه باشند و دست‌کم آن را چنان کنند تا در مقایسه با پیام‌رسان‌هایی مانند واتساپ و تلگرام، سرعتِ بالای باز کردن پرونده (فایل)های آموزشیِ صوتی و تصویری، زمینه‌های لازم برای برگزاری کلاس‌های برخط (آنلاین) و برگزاری آزمون با ایمنی بالا و ... را دارا باشد. تردیدی نیست که اگر چنین شرایطی فراهم شود، معلمان، خانواده‌ها و دانش‌آموزان خود‌به‌خود و بدون فشار و تهدید عضو این شبکه شده و آموزش از این روش را دنبال خواهند کرد.
۲- دومین نکته در این زمینه، فراهم کردن حداقل امکانات برای دانش‌آموزان است. بر کسی پوشیده نیست که ساختار آموزشی ما از بی‌عدالتی آموزشی رنجور است. در بسیاری از مناطقِ کشور، جدای از دسترسی به شبکه اینترنت کشوری، دانش‌آموزان و خانواده‌هایی یافت می‌شوند که از ابزارهایی مانند رایانه، لب‌تاپ، تبلت و حتی گوشی‌های همراه‌ِ درخور برای ورود به فرآیند آموزش محرومند؛ این دشواری، بسیاری از شهروندانِ نابرخوردار در گوشه گوشه کشور تا بسیاری از شهروندانِ تهرانی و اصفهانی و شیرازی و مشهدی و ... بعنوان کلان شهر‌ها را در بر می‌گیرد. همچنان که آموزش، بدونِ ارتباطِ دانش‌آموز و مدرسه، دانش‌آموز و معلم و دانش‌آموز و دانش‌آموز امکان ندارد، آموزش از راه دور و مجازی نیز بدون چنین ابزارهایی امکان‌پذیر نیست. از این رو توصیه می‌شود که در مدت باقی مانده تا آغاز سال تحصیلی، مجلس و وزارتِ آموزش و پرورش با همکاری دولت و نهاد‌های حاکمیتی، به دنبالِ راهی باشند تا با در نظر گرفتنِ منابعِ مناسب، حداقل امکانات در این زمینه را برای دانش‌آموزانِ نیازمند فراهم کنند. در یک برآورد کلی، هزینه چنین کاری نسبت به بودجه دولت و برخی نهاد‌های حاکمیتی چندان زیاد نیست و با رایزنی‌هایِ هدفمند و دلسوزانه و حتی گفتگو با کشور‌های تولید کننده چنین ابزارهایی، می‌توان زمینه چنین کاری را فراهم کرد. فراهم کردن زمینه‌های لازم برای آموزش‌های مجازی شاید راهی باشد برای جبران بسیاری از کار‌هایی که پیش از این در زمینه عدالتِ آموزشی انجام نگرفته است؛ کاری که چه بسا بتواند از چهره زشت و آزار دهنده بی عدالتی آموزشی اندکی بکاهد.
*آموزگار و فعال صنفی فرهنگیان
