دیدارنیوز ـ
اسفندیار عبداللهی: حسن روحانی رییس جمهوری ایران به سنت سال‌های گذشته این‌بار هم در ماه مبارک رمضان میزبان فعالان سیاسی اصلاح‌طلب و اصولگرا در ایران بود. او که بعد از فتح پاستور تقریبا هر ماه رمضان در ضیافت‌های افطار پذیرای گروه‌هایی، چون هنرمندان، ورزشکاران، رسانه‌ها و احزاب بوده، امسال هم از شخصیت‌های سیاسی دعوت کرد و با آن‌ها به گفتگو نشست. مهمانی رمضان ۹۹ حسن روحانی، اما تفاوت‌هایی از حیث کمیت و کیفیت با سال‌های گذشته داشت.
سال‌های پایانی دولت اول روحانی، رییس جمهوری دستش پر از عوائد ناشی از برجام بود و در چنین جلساتی معمولا از موفقیت‌هایی می‌گفت که دولت او در عرصه روابط بین‌الملل به دست آورده بود و تاثیری که آن سیاست‌ها بر بهبود اوضاع اقتصادی، سیاسی و اجتماعی کشور به جا می‌گذاشت. موفقیت‌هایی که وزارت خارجه ایران در به فرجام رساندن برجام به دست آورده بود به تبع احزاب و افرادی را که در پیروزی او شریک بودند را هم خوشحال می‌کرد و مهمان و میزبان از آینده‌ای روشن سخن می‌گفتند.
میزبانی رییس جمهوری ایران از شخصیت‌های سیاسی احزاب و جناح‌ها در ماه مبارک رمضان سال ۹۶ رنگ بوی پیروزی داشت و او سرخوش از اعتماد مجدد مردم در جشن‌ها و ضیافت‌های این چنینی حاضر می‌شد، ولی آن شور و سر مستی‌های برجامی با آمدن ترامپ، به آرامی جای خود را به چالش‌ها و تلخ‌کامی‌های اقتصادی داد. دی ۹۶ هر چند هنوز برجام سر جایش بود، ولی استارت اعتراضاتی از مشهد و با نیاتی زده شد که کام همه را تلخ کرد.
در دو سال بعد از آن روحانی همچنان ضیافت‌های افطاری خود را برگزار کرد و معمولا افراد و گرو‌های مشخصی را دعوت می‌کرد با این تفاوت که آن شوق قبلی نه در میزبان و نه در مهمانان دیده می‌شد. ماه رمضان ۹۹ هم به انتها می‌رسد و رییس جمهوری مانند سال‌های گذشته میزبان شخصیت‌های حزبی و سیاسی کشور بود. امسال، ولی مانند اقتصاد ایران که کوچک شده است، جمع مهمانان رییس جمهوری هم کوچکتر از سال و سال‌های پیش شده بود.
همه مهمانان روحانیروز گذشته دیدار روحانی با برخی فعالان سیاسی برگزار شد که سایت دولت آن‌ها را «جمعی از فعالان و نخبگان سیاسی» خوانده بود. فارغ از اینکه مشخص نیست انتخاب واژه نخبه بر چه اساسی برای مهمانان انتخاب شده، این موضوع قابل توجه بود که تعدادی از مهمانان گرچه از احزاب بودند، ولی به عنوان نماینده احزاب دعوت نشده نبودند و دست‌کم در حزب متبوع خود نیز چهره‌ای تاثیرگذار به شمار نمی‌رفتند. حداقل این بود که در سال‌های پیش از این، غالب مدعوین دبیران کل احزاب بودند و سایت دولت نیز با همین عنوان از آن‌ها یاد می‌کرد، امسال، ولی ضمن اینکه سفره ضیافت روحانی کوچک و مهمانانش اندک بودند، به جای استفاده از عنوان سران احزاب از آن‌ها با عنوان «جمعی از نخبگان سیاسی» یاد شد.
این رویکرد و نگاه در صحبت‌های روحانی نیز نمود داشت، آنجا که گفت: «معتقدم که برای آینده کشور باید به دنبال حزب باشیم و اگر بخواهیم نظام پایدار بماند و تقویت شود، باید دو سه حزب اصلی در کشور ایجاد شود تا به تناوب کشور را اداره کنند.» رییس جمهوری منکر ضرورت و نیاز به تحزب نشد، ولی مطابق معمول سیاستمداران در این روزهای ایران از روش رسیدن به این مطلوب سخنی نگفت. روحانی نگفت با چه مکانیسیمی دو یا سه حزب اصلی باید شکل بگیرد؟
در حالی که بیش از ۱۱۸ حزب دارای پروانه فعالیت داریم، فقط از ۹ نفر از ۷ حزب در این جلسه حضور داشتند؛ که خود بیانگر نگاه خاص روحانی به احزاب است. در این ضیافت ۱۳ نفر از فعالان سیاسی اصلاح طلب، اصولگرا و میانه رو حضور داشتند. که از این جمع ۵ نفر اصلاح طلب، ۴ نفر اصولگرا و ۴ نفر از افرادی بودند که به اعتدال‌گرامشهور هستند. از این تعداد ۴ نفر در هیچ حزبی عضویت ندارند.
۵ نفر از ۳ حزب اصلاح‌طلب اتحادملت، کارگزاران سازندگی و اعتمادملی در حالی مهمان رییس جمهوری بودند که به تازگی جمیع اصلاح‌طلبان تجربه تلخ انتخابات مجلس شورای اسلامی را سپری کرده‌اند. در این انتخابات شورای نگهبان اکثر اعضای شاخص و شناخته شده احزاب اصلاح‌طلب را رد صلاحیت کرد و بعد از آن‌ها خواسته شد با نیرو‌های درجه سه و چهار خود وارد انتخابات شوند که دقیقا در منافات با تعریف و اهداف تشکیل احزاب بود.
تحزبی که آب رفت
در ضیافت افطار روحانی جایگاه نازل احزاب در کشور به خوبی مشاهده شد، در این جلسه یک نفر (علی شکوری راد، اتحاد ملت) از ۱۳ نفر دبیرکل یک حزب بود و سه نفر دیگر (حضرتی قائم مقام اعتماد ملی، مرعشی سخنگوی کارگزاران سازندگی و مصباحی مقدم سخنگوی جامعه روحانیت مبارز) نیز چهره‌های شاخص احزاب خود بودند. از بقیه مهمانان هم سه نفر اعضای شورای مرکزی احزاب خود بودند و شش نفر دیگر اساسا در سپهر سیاسی ایران، به عنوان یک چهره حزبی شناخته نمی‌شوند. برخی از افراد دعوت شده هم که وابستگی حزبی دارند از جمله اعضای مهم و موثر حزب خود نیستند. از حزب اعتدال و توسعه اکبرترکان و مرتضی بانک می‌توانستند به جای سبحانی‌فر باشند. غائب بزرگ، اما غلامحسین کرباسچی دبیرکل حزب کارگزاران بود که روشن نیست به این جلسه دعوت نشده یا از حضور استنکاف کرده است. البته این هم گفتنی است که از حزب کارگزاران سازندگی دو نفر در این جلسه حضور داشتند. رسول منتجب‌نیا قائم مقام پیشین حزب اعتماد ملی و دبیرکل کنونی حزب جمهوریت که یک پای ثابت این مهمانی‌های دولت بود، دعوت نشد.
بهزاد نبوی یکی از شاخص‌ترین چهره اصلاح‌طلب در مهمانی روحانی بود و محسن رفیقدوست و غلامرضا مصباحی مقدم از شاخص‌های احزاب اصولگرا بودند. احمد توکلی که موسسه‌ای به نام دیده‌بان عدالت و شفافیت دارد و عضو هیچ حزب اصولگرایی هم نیست، دیگر مهمان روحانی بود. الهام امین‌زاده، زهرا ساعی هم به عنوان افرادی حقیقی، ولی دارای سمپاتی حزبی در این ضیافت دعوت شده بودند.
توسعه کمی احزاب در دولت روحانی
تا کنون ۸ مهمانی این چنینی به سبک روحانی برگزار شده است. به نظر می‌رسد ترکیب مهمانان جلسه دوشنه شب نیز در جهت همسوسازی همین افراد و جریان‌ها با نگاه حداقلی به تحزب ونقش‌آفرینی احزاب سیاسی باشد. رئیس‌جمهور حتی از بسیاری از چهره‌های سیاسی که انتقادات بیشتری به روند حرکت دولت او دارند برای شرکت در این ضیافت دعوت نکرده بود. به عنوان مثال از مجموعه چهره‌های طیف رادیکال اصلاح‌طلبان ، بهزاد نبوی و جلایی‌پور از معدود کسانی هستند که هنوز معتقد به حمایت از دولت روحانی هستند و همین افراد هم در جلسه با روحانی دعوت شده‌اند!
گرچه کمیسیون ماده ۱۰ قانون احزاب در دوره حسن روحانی از نظر کمی به تعداد زیادی از احزاب پروانه فعالیت داد و برای سازمان یافتگی جریانات سیاسی ایران تلاش کرد به جبهه‌های سیاسی هم رسمیت ببخشد، ولی بار‌ها و بار‌ها مشخص شد، شخص رییس جمهوری دل خوشی از احزاب ندارد، شاید به یاد داشته باشیم که او دراوایل سال ۹۷ گفت، «احزاب سیاسی مدتی به مرخصی بروند.» با وجودی که هر چه به پایان دولت نیمه اصلاح‌طلب-نیمه اصولگرای روحانی نزدیک می‌شویم کمیت و کیفت نقش احزاب آب رفته است.
فقدان یک قانون قوی در زمینه چگونگی شکل‌گیری احزاب و تعریف نشدن جایگاهی برای احزاب در نظام سیاسی کشور باعث شده گروه‌های کوچک چند ده نفره و حتی یک نفره تبدیل به احزاب سیاسی و طلبکار سهمی از قدرت شوند. حالا آقای رئیس‌جمهور هم ترجیح داده است آخرین افطار خود با جریان‌های سیاسی را با جمعی کوچکتر از چهره‌ها بخورد!
