شورای شهر تهران از نهادهای مهمی است که به خوبی می‌تواند با برنامه ریزی مناسب و بهره گیری از زنان مستعد، در جهت پیگیری حقوق بانوان، اقدامات موثری را انجام دهد و به بررسی و حل مشکلات زنان در شهر بپردازد. البته تعداد زنان در دوره فعلی شورا به نسبت ادوار، از عدد قابل اعتنایی برخوردار است و باید میزان اثرگذاری آنان مورد سنجش واقع شود. دیدارنیوز در خصوص نقش زنان در شورای اسلامی شهر تهران و بررسی اقدامات آنان با زهرا صدراعظم‌نوری عضو شورای شهر و رئیس کمیسیون سلامت این نهاد به گفتگو پرداخته است. وی می‌گوید: اگر زنان توانمند باشند و از دانش کافی و تجربه لازم بهره‌مند باشند می‌توانند اثرگذار باشند. در شورای پنجم، شش نفر خانمی که حضور دارند خیلی تأثیرگذار هستند. در یک جا‌هایی تأثیرگذاری آن‌ها از مردان هم بیشتر است. حرف‌هایی که می‌زنیم، تصمیماتی که می‌گیریم و سیاست‌هایی که اتخاذ می‌کنیم غالباً اجرا می‌شود و مانع آنچنانی در مقابلش نمی‌بینیم. وقتی حرف ما کارشناسی، مستند و منطقی است خیلی خوب پذیرفته می‌شود. در شورای شهر این دوره می‌توانم قاطعانه بگویم که نقش خانم‌ها بسیار پررنگ و اثرگذار است، تا جایی که آقایان شورا هم به این امر اذعان دارند.
دیدارنیوز ـ پرستو بهرامی‌راد: زنان نیمی از اعضای جامعه را تشکیل می دهند و برای استیفای حقوق آنان، باید پست های مدیریتی نیز در اختیار بانوان نخبه و برگزیده قرار گیرد. شورای شهر تهران از نهادهای مهمی است که به خوبی می‌تواند با برنامه ریزی مناسب و بهره گیری از زنان مستعد، در جهت پیگیری حقوق بانوان، اقدامات موثری را انجام دهد و به بررسی و حل مشکلات زنان در شهر بپردازد. البته تعداد زنان در دوره فعلی شورا به نسبت ادوار، از عدد قابل اعتنایی برخوردار است و باید میزان اثرگذاری آنان مورد سنجش واقع شود.
دیدارنیوز در خصوص نقش زنان در شورای اسلامی شهر تهران و بررسی اقدامات آنان با زهرا صدراعظم‌نوری عضو شورای شهر و رئیس کمیسیون سلامت این نهاد به گفت‌وگو پرداخته که در ادامه میخوانید.
دیدارنیوز: نقش زنان ایرانی در حوزه سیاست و مدیریت کشور را چگونه می‌بینید؟ فکر می‌کنید بعد از انقلاب این نقش پررنگ بوده یا به مرور کمرنگ‌تر شده است؟
صدراعظم‌نوری: با توجه به اینکه ۵۰ درصد از جمعیت کشور را زنان تشکیل می‌دهند، انتظار می‌رود از این ظرفیت و از این توان، حداکثر بهره‌مندی حاصل شود. اگر بخواهیم با نگاه توسعه‌ای به موضوعات بپردازیم، توسعه متوازن و پایدار آن است که از منابع انسانی حداکثر بهره‌مندی حاصل شود و از ظرفیت‌ها به خوبی استفاده شود. از ابتدای انقلاب، زنان در به ثمر رسیدن انقلاب، مبارزه با رژیم طاغوت، آزادی‌خواهی و عدالت جویی و مباحث مختلف حضور جدی و تعیین کننده داشتند و اگر زنان در جای جای کشور نبودند شاید موفقیت‌های این چنینی به دست نمی‌آمد؛ حتی در ۸ سال دفاع مقدس و جنگ تحمیلی هم نقش زنان بسیار مؤثر بوده است. در پشت جبهه و حوزه‌های بهداشت و درمان و آموزش، نقش تعیین کننده‌ای داشتند. مادران و همسران رزمندگان، نقش‌های اثرگذار و تعیین کننده‌ای داشتند. علی‌رغم همه این موارد در طی این سال‌ها آن گونه که باید زنان نتوانستند از جایگاه لازم و شایسته خود بهره‌مند شوند. علی‌رغم اینکه زنان از تحصیلات عالیه برخوردار هستند و تعداد دانش‌آموختگان دختر ما بالا است. حتی در بعضی از وزارتخانه‌ها مثل وزارت بهداشت و درمان و وزارت آموزش و پرورش، تعداد زنان مخصوصاً زنان تحصیلکرده بالا است، اما از نظر حوزه مدیریتی سهم زنان بسیار ناچیز است. در سطح کلان هم که نگاه می‌کنیم تعداد زنان ما چه در دولت و چه در بخش‌های مختلف اجرایی و سیاستگذاری کمرنگ است. البته آنجایی که به صورت انتخابی شرایط فراهم می‌شود مثل مجلس یا شورا‌ها اگر زنان کاندیدا شوند مورد اقبال خوبی قرار می‌گیرند، اما در حوزه‌هایی که انتصابی است و انتظار می‌رود از این ظرفیت استفاده شود خیلی مورد توجه قرار نگرفته است و شما در سطح دولت می‌بینید که تعداد زنان ما در کل کابینه، دو نفر بیشتر نیست. در وزارتخانه‌ها معاونین وزیر تعداد کمتری دارند. در دستگاه‌های مختلف، تعداد زنان (مدیر) قابل توجه نیست، علی‌رغم اینکه ظرفیت ها، توانایی‌ها و استعداد‌های خوبی دارند. حتی در حوزه‌های اجرایی در بعضی از استان‌ها و شهرستان‌ها ما زنان توانمندی داریم که به راحتی می‌توانند فرماندار، استاندار یا بخشدار باشند. اما مثلاً در حوزه وزارت کشور و شهرداری‌ها کمتر از این ظرفیت استفاده می‌شود.
دیدارنیوز: شما علت این مسئله را چه می‌دانید؟
صدراعظم‌نوری: نوع فرهنگ و نگرش جامعه است، چون بخش عمده‌ای از سیاستگذاری جامعه ما در اختیار مردان است و نگاه مردان به مسائل همواره بازدارنده است از اینکه از ظرفیت زنان استفاده کنند. تا این فرهنگ تغییر نکند و این باور ایجاد نشود که زنان هم نیمی از این جامعه و نیمی از این ظرفیت هستند، بنابراین باید سهم بیشتری در حوزه‌های مختلف اجرایی، سیاستگذاری و برنامه‌ریزی داشته باشند. بخش دیگر به باورها و اعتقادات دینی باز می‌گردد که بعضی وقت‌ها بازدارنده می‌شود. گرچه از لحاظ آموزه‌های دینی، ممنوعیتی وجود ندارد، اما بالاخره ما در جامعه با نوع نگاهی مواجه هستیم که خیلی مجاز نمی‌دانند که زنان در عرصه‌های مختلف حضور داشته باشند، یک بخشی به خود زنان باز می‌گردد. مسئله اعتماد به نفس و اینکه علاقه‌مند باشند و بخواهند در این عرصه‌ها حضور داشته باشند. یک مقدار شاید مسئولیت‌هایی که در حوزه زندگی فردی مثل بچه‌داری و مدیریت خانه دارند، بازدارنده می‌شود و کمتر به این سمت حرکت می‌کنند. ولی اگر شرایط یک مقداری متعادل باشد و زمینه فراهم شود، بالاخره هر چقدر بیشتر حضور پیدا کنند، دیگران هم تشویق می‌شوند که به صحنه بیایند.
دیدارنیوز: آیا خانم‌های شورای شهر تلاشی انجام داده‌اند که شهردار تهران را متقاعد کنند که از شهردارهای خانم در مناطق استفاده کند؟ برای شهردار شدن چرا زنان هیچگاه جزو کاندیداها نبوده‌اند؟
صدراعظم‌نوری: البته وجود داشته است. در همین دوره ما یکی از خانم‌ها را کاندیدا کردیم، اما باز همان موانع، موجود است. شورا، یک ترکیب ۲۱ نفره است و رأی ۲۱ نفر تعیین کننده است، از این ۲۱ نفر فقط ۳۰ درصد زنان هستند و ۷۰ درصد مردان هستند؛ به هر حال رأیی هم که آن‌ها می‌دهند اثرگذار است. در ارتباط با پست‌های شهرداری، شهرداران مناطق، معاونین و مدیران کل ما در راستای مصوبه دولت، یک مصوبه در شورا داریم که شهرداری موظف است ۳۰ درصد از پست‌های مدیریتی را به زنان اختصاص دهد.
دیدارنیوز: آیا این اتفاق افتاده است؟
صدراعظم‌نوری: مقداری از مسئولیت‌ها به زنان داده شده است. الان دو شهردار زن منصوب شده‌اند و چند مدیرکل زن داریم. همچنین معاون شهردار منطقه، معاون سازمان و شرکت داریم؛ اما در سطح شهرداری تهران که حدود ۸ معاون دارد، برای اولین‌بار یک معاون زن در همین دوره شورای پنجم منصوب شد. اما با تغییر شهردار تهران بعد از مدتی او هم جابه‌جا شد. هنوز آنچه که مد نظر ما است، محقق نشده است. باز هم نگاه مردانه‌ای به پست‌ها و مسئولیت‌ها وجود دارد. یعنی وقتی برای یک مسئولیتی می‌خواهند افرادی را کاندیدا کنند، بیشتر از هر چیز ابتدا نگاه‌شان به سمت جامعه مردان است و کاندیداها بیشتر از آن حوزه هستند. مگر اینکه از این طرف یک کاندیدای شایسته‌ای باشد که انتخاب نکردنش اجتناب‌ناپذیر باشد یا از این طرف فشار‌هایی باشد که درخواست می‌کنند.
دیدارنیوز: بارها گفته شده است که خانم‌های شورای شهر یا نماینده مجلس از قدرت لازم برخوردار نیستند. آقایان اجازه اینکه خانم‌ها قدرت لازم را به دست بیاورند و بتوانند نفوذ بیشتری پیدا کنند، نمی‌دهند. شما این مدت که در شورای شهر تهران بودید، فکر می‌کنید زنان قدرت کمتری نسبت مردان در تصمیم‌گیری‌ها دارند؟
صدراعظم‌نوری: در وهله اول به توانمندی خود زنان باز می‌گردد. اگر زنان توانمند باشند و از دانش کافی و تجربه لازم بهره‌مند باشند می‌توانند اثرگذار باشند. در شورای پنجم، شش نفر خانمی که حضور دارند خیلی تأثیرگذار هستند. در یک جا‌هایی تأثیرگذاری آن‌ها از مردان هم بیشتر است. ما اکنون در شورا شش کمیسیون داریم که برای اولین بار طی این ۲۲ یا ۲۳ سال عمر شورا، رئیس یکی از این کمیسیون‌ها خانم است. خود من رئیس کمیسیون هستم. حرف‌هایی که می‌زنیم، تصمیماتی که می‌گیریم و سیاست‌هایی که اتخاذ می‌کنیم غالباً اجرا می‌شود و مانع آنچنانی در مقابلش نمی‌بینیم. وقتی حرف ما کارشناسی، مستند و منطقی است خیلی خوب پذیرفته می‌شود. در هیأت رئیسه دو خانم داریم که خیلی اثرگذار هستند و در کمیته‌های شورا خانم‌هایی هستند که مسئولیت دارند. مثلاً مسئول چندین کمیته شورا خانم‌ها هستند. در شورای شهر این دوره می‌توانم قاطعانه بگویم که نقش خانم‌ها بسیار پررنگ و اثرگذار است، تا جایی که آقایان شورا هم به این امر اذعان دارند. مثلاً ریاست شورا اذعان دارد که خانم‌ها موفق، اثرگذار و منظم هستند و با برنامه کار می‌کنند. در شورا شرایط مناسبی برای خانم‌ها وجود دارد. به نظرم بیشتر به توانمندی خانم‌ها باز می‌گردد، وگرنه اگر بخواهیم به صورت عادی نگاه کنیم شورا هم می‌تواند مثل جا‌های دیگر باشد و شرایط به گونه‌ای باشد که اجازه ندهند خانم‌ها نقشآفرینی کنند؛ اما چون خود این خانم‌ها توانمند هستند در حقیقت این اجازه را نمی‌دهند که دیگران مانع شوند و محدودیت ایجاد کنند. مجلس هم باید همین گونه باشد اما ساختار مجلس متفاوت است و تعداد نمایندگان بیشتر است و سهم زنان بسیار کم است. در مجلس همین دوره از ۲۹۰ نماینده تقریباً ۱۷ خانم حضور دارند؛ تعداد خانم‌ها محدود است و لذا یک مقداری اثرگذاری کمتر خواهد بود. اما آنجایی که نظر خانم‌ها کارشناسی و دقیق است و با دقت و تجربه بحث می‌کنند، بعید می‌دانم که مورد پذیرش قرار نگیرد.
دیدارنیوز: شما در این مدتی که رئیس کمیسیون سلامت شورای شهر بودید، برای سلامت و محیط‌زیست شهر تهران چه فکرهایی کردید و چه کارهایی انجام دادید؟
صدراعظم‌نوری: در طی این مدت کمیسیون سلامت، محیط‌زیست، خدمات شهری و ایمنی، اقدامات خیلی خوب و مؤثری انجام داده است. مصوبات خیلی خوبی داشته است و توانسته اثرگذار باشد. در حوزه سلامت چون کمیته‌ها زیر مجموعه کمیسیون هستند، کمیته سلامت به دلیل اینکه رئیس کمیته فرد خیلی مجرب و باتجربه‌ای باشد، خیلی مباحث در حیطه اختیارات و وظایف ما به خوبی دنبال و پیگیری شده است. اداره کل سلامت در شهرداری تقویت شده است و یکی از زنان، امروز مسئولیت آن اداره کل را دارد. در رابطه با موضوع کرونا یکی از موفقترین و مؤثرترین بخش‌های ما همین اداره کل سلامت با مدیریت یک زن بوده که به خوبی توانسته ارتباط بین شهرداری و وزارت بهداشت را برقرار کند. هماهنگی‌های لازم را انجام داده و حتی در حیطه مدیریت شهری، دستورالعمل‌های بهداشتی به کمک وزارت بهداشت تهیه کرده‌اند و اقدمات مؤثر دیگری داشته‌اند. در حوزه سلامت، مصوبات متعددی داشته‌ایم. خانه‌های سلامت از جمله کارهای دیگری در شهرداری است که این حوزه دنبال می‌کند. در محلات متعدد تهران که حدود ۳۵۲ محله است، خانه‌های سلامت ایجاد شده‌اند که خدمات ارائه می‌دهند، آموزش می‌دهند، کلاس‌های مختلف دارند و برنامه‌های مختلف برای شهروندان دارند. کمیته و کمیسیون هم بر آن نظارت دارد و آن را راهبری می‌کند. در ارتباط با بهداشت سطح شهر هم به موضوعات توجه دارد؛ مثلاً یکی از موضوعاتی که خیلی نیاز است و شاید کمتر به آن توجه شود وجود سرویس‌های بهداشتی در سطح فضاهای عمومی است که کمیته سلامت آن را به جد دنبال می‌کند که استاندارد باشند و برای همه گروه‌های جامعه مناسب باشند و از بهداشت لازم برخوردار باشند و پراکندگی این سرویس‌ها در سطح شهر مناسب باشد.
دیدارنیوز: یکی از مسائل مهم تهران آلودگی هوا است. ما الان شاهد هستیم با اینکه ماشین‌ها در تهران کم شده باز آلودگی هوا داریم. چرا مسئله آلودگی هوای شهر تهران حل نمی‌شود؟
صدراعظم‌نوری: بحث آلودگی هوا موضوعی نیست که با یک اقدام مجزا یا یک دستگاه حل و فصل شود. موضوعی است که به واسطه عملکرد دستگاه‌های مختلف و مسائل مختلف رخ داده است. بنابراین باید چند وجهی نگریسته شود و فرابخشی به آن پرداخته شود تا بتواند حل شود. آلودگی که امروز شهر تهران به عنوان یک کلانشهر دارد و این هم مختص تهران نیست دیگر کلانشهرها هم درگیر این مسئله آلودگی هستند، ناشی از منابع ثابت و متحرکی است که در این شهرها فعالیت می‌کنند. مادامی که این منابع فعال هستند، آلودگی به قوت خود باقی است. منتهی وقتی شرایط جوی مقداری متفاوت می‌شود، این میزان آلودگی کاهش و افزایش پیدا می‌کند. وقتی در فصلی هستیم که وارونگی دما و سکون هوا هست، طبیعتاً شدت آلودگی بیشتر می‌شود. وقتی وزش باد است و بارندگی‌های متعددی ایجاد می‌شود بهبود حاصل می‌شود و از یک هوای پاک و سالم برخورداریم. از سوی دیگر این شهر یک ظرفیتی دارد؛ ظرفیت شهر باید به گونه‌ای باشد که اجازه تهویه هوا را بدهد. خیلی اوقات وقتی کار تهویه هوا انجام نمی‌گیرد طبیعی است این آلودگی شدت پیدا می‌کند. نوع ساخت و سازهایی که انجام شده، برج‌هایی که در مناطق مختلف تهران برخلاف طرح تفصیلی ساخته شده و مانع برقراری این جریان هوا است، مثلاً مثل ساخت و سازهایی که ما در منطقه ۲۲ می‌بینیم یا شما در مناطق شمالی می‌بینید، باعث می‌شود که جریان هوا به خوبی انجام نشود و نتواند کار تصفیه هوا را انجام دهد، طبیعتاً مشکلات افزایش پیدا می‌کند و منابع ثابت هم خیلی مؤثر هستند. نیروگاه‌ها، پالایشگاه‌ها و کارخانجات نوع انرژی که مصرف می‌کنند، به نوعی اثرگذار است.
دیدارنیوز: شما تأیید می‌کنید که خیلی از باغات تهران و خیلی از مناطقی که باعث کمتر شدن آلودگی بودند در دوران شهرداری و شورای گذشته برای ساخت و سازها تخریب شدند؟
صدراعظم‌نوری: بله، من یک بار گزارش خیلی دقیقی دادم. اتفاقاً یکی از دلایلی که ما در ابتدای شورای پنجم مصوبه برج – باغ را لغو کردیم به دلیل اتفاقاتی بود که طی ۱۴ سال در مدیریت قبلی روی داده بود. ۱۲۸ هکتار از باغات و فضای سبز تهران نابود شده و به برج و ساختمان‌های اداری و تجاری و مسکونی تبدیل شده است.
دیدارنیوز: یعنی امروز این اتفاق دیگر رخ نمی‌دهد یا دارد جلوگیری می‌شود؟
صدراعظم‌نوری: نه، دیگر نمی‌تواند این اتفاق رخ دهد، چون مصوبه لغو شده است. در گذشته اگر یک باغی در شهر بود مالکش می‌توانست از مصوبه برج ـ باغ استفاده کند و برود ۱۱ و بعضاً تا ۱۵ طبقه هم بسازد و ساخت چنین بنایی باعث می‌شد همه درختان آنجا نابود شود. تعدادی درخت را عملاً برای ساخت و ساز قطع می‌کردند و درختان دیگری که باقی می‌ماند به دلیل گودبرداری وسیعی که انجام می‌دادند برای اینکه پارکینگ را تأمین کنند، ریشه آن درختان را از بین می‌بردند و ارتفاعی که ساختمان پیدا می‌کرد و سایه‌ای هم می‌انداخت باعث نابودی درختان می‌شد و عملاً باغات از بین می‌رفت. ما این مصوبات را لغو کردیم و دیگر کسی نمی‌تواند در باغ‌ها برج بسازد و در حد یک خانه باغ بیشتر نمی‌تواند بسازد؛ یعنی یک یا دو طبقه بیشتر نمی‌تواند بارگذاری کند. معاون شهرسازی سیستم را به گونه‌ای تنظیم کردند و هدایت می‌کنند که کسی نمی‌تواند خارج از میزانی که ضابطه برای بارگذاری اجازه می‌دهد، تراکم بگیرد. اصلاً سیستم اجازه نمی‌دهد، ما هم به دلیل نظارتی که در کمیسیون ماده ۷ داریم، اجازه قطع درختان را نداریم. البته در سطح شهر تهران با این گستردگی که یک درختی قطع نشود، گاهی اوقات اجتناب‌ناپذیر است. گاهی معبری که مسیر حادثه‌خیزی است و نیاز است که یک اصلاح مهندسی صورت گیرد طبیعتاً چند درخت هم جابه‌جا می‌شود. اما اینکه عزمی باشد و همه برای اینکه درختان و طبیعت را نابود کنند، کمر همت ببندند که بتوانند ارزش افزوده ایجاد کنند و بارگذاریهای اداری و تجاری و مسکونی ایجاد کنند وجود ندارد. اگر هم چیزی در سطح شهر می‌بینید پروانه‌های قبلی است که داده شده و الان دارند آن‌ها را می‌سازند.
