دیدارنیوز - دکتر باقری در اولین همایش نقش‌آفرینی دانشگاه‌ها در اقتصاد ملی که امروز با حضور دکتر حمیدرضا طیبی رئیس جهاد دانشگاهی، معاونین آموزشی و پژوهشی وزارت علوم و روسای دانشگاه‌ها در پژوهشکده علوم و فناوری انرژی دانشگاه شریف برگزار شد، به نقش دانشگاه‌ها در تقویت اقتصاد ملی اشاره کرد و گفت: توفیقات آموزش عالی طی دهه‌های اخیر مرهون زحمات اعضای هیات علمی، مدیران آموزش عالی و سایر مسئولان حوزه‌های دیگر است که برای تهیه زیرساخت‌های لازم آموزشی و پژوهشی در سراسر کشور خون دل خورده‌اند. بنابراین نمی‌توان نقش دانشگاه‌ها در تقویت اقتصاد ملی را نادیده گرفت.
وی در ادامه تصریح کرد: ما در سال 57 که دانشگاه‌ها را تحویل گرفتیم، 57 درصد جمعیت کشور بی سواد بودند که خوشبختانه در طول چهل سال اخیر تعداد دانشجویان کشور به حدود 4.5 میلیون نفر و اعضای هیات علمی نیز به هشت هزار نفر افزایش یافت.
قائم مقام وزیر علوم همچنین خاطرنشان کرد: خوشبختانه روند تولید علم در مقالات بین‌المللی طی دهه‌های اخیر نیز موضوع مهمی بوده است که باید گفت، این وضعیت در قبل از انقلاب بسیار ضعیف بود، بطوری که در آن زمان فقط 2700 عنوان مقاله ثبت شده داشتیم و این آمار امروزه به 376 هزار مقاله رسیده است که 196 هزار آن در قبل از سال 92 تولید می‌شد، افزایش یافته است، یعنی به نوعی حدود 200 هزار مقاله یا 53 درصد مقالات تولید شده کشور در عرصه‌های جهانی به پنج سال اخیر مربوط می‌شود. این در حالی است که سهم بودجه ما در کشور بسیار ناچیز بوده است.
دکتر باقری، تاکید کرد: در دهه 80 حدود 1.4 دهم درصد از بودجه عمومی دولت در اختیار آموزش عالی بود که این عدد کمی به شمار می‌رود و این وضعیت در دهه 90 به طور متوسط به 2.27 صدم درصد و بالاترین آن در سال جاری به 2.9 دهم درصد افزایش یافته است، یعنی کمتر از 3 درصد منابع کشور صرف آموزش عالی می‌شود.
وی همچنین بودجه پژوهش و فناوری از کل بودجه کشور را ناچیز عنوان کرد و گفت: بودجه‌ای که پژوهش و فناوری از GDP به خود اختصاص داده، 61 درصد شامل می‌شود. این در حالی است که کشور ژاپن 3.40 درصد، کره جنوبی 3 درصد و چین 2 درصد از GDP خود را صرف پژوهش و فناوری می‌کند.
قبل از تعطیلی هر رشته‌ای باید برای بیکاری اساتید و کارمندان فکری کرده باشیم
قائم مقام وزیر علوم در خصوص نقش دانشگاه‌ها در تربیت نیروی انسانی نیز گفت: در دوره قبل از دهه 80، انتظاراتی که از دانشگاه‌ها وجود داشت این بود که نیروی کارشناسی برای دستگاه‌های اجرایی و تخصصی تربیت کند و به نظر می‌آید دانشگاه‌ها نقش خود را به خوبی ایفا کردند. اگرچه ما در این دوره با بخشی از انحرافات نظیر توسعه بی‌رویه دانشگاه‌ها مواجه بودیم که حل آن به راحتی امکان‌پذیر نیست، چرا که برای حل آن اگر بخواهیم هر رشته‌ای را تعطیل کنیم باید برای بیکاری اساتید و کارمندان نیز فکری کرده باشیم.
دکتر باقری با تاکید بر اینکه بیشترین انحرافات آموزش عالی در دانشگاه پیام نور اتفاق افتاده است، گفت: قبل از سال 84 تعداد 400 عضو هیات علمی در دانشگاه پیام نور وجود داشت که این آمار امروزه به 4500 عضو هیات علمی با شعبه‌ها و رشته‌های زیادی افزایش یافته است. به همین دلیل این زیرنظام آموزش عالی بیشترین انحرافات را داشته است.
قائم مقام وزیر علوم تربیت فارغ‌التحصیلان همراه با مهارت‌آموزی را مهم‌ترین انتظار فعلی از آموزش عالی عنوان کرد و گفت: در مجموع انتظار می‌رود که مراکز آموزش عالی به عنوان موتور محرکه دانش بنیان حرکت کند. در این ارتباط اگرچه با تهدیدهای بسیاری نظیر عدم پاسخگویی دانشگاه‌ها با نیازهای جامعه، متزلزل شدن نقش دانشگاه‌ها به عنوان تنها مرجع تولید دانش، گسترش بی‌رویه مراکز آموزش عالی، نداشتن نظام و یا الگوی مدون و جامع برای جایگزین آموزش عالی فعلی و برخی مسائل دیگر مواجه هستیم که این مشکلات دستیابی دانشگاه‌ها به انتظاراتی که جامعه از این مراکز دارد را با چالش مواجه می‌کند.
وی با تاکید بر اینکه باور علمی برای نقش‌آفرینی دانشگاه‌ها در امور اجرایی کشور در گذشته وجود نداشت، گفت: البته این باور هنوز نیز در بین برخی نهادها و دستگاه‌های اجرایی کشور وجود ندارد و آن‌ها ترجیح می‌دهند نیازهای خود را با کمک مشاورین خارجی رفع کنند و باید این ظرفیت‌سازی و فرهنگ‌سازی هم در دانشگاه‌ها و هم در دستگاه‌های اجرایی وجود داشته باشد.
دکتر باقری در ادامه اظهار کرد: کشور ما با 1625 مقاله رتبه دوم مقالات پراستناد بین‌المللی در منطقه را دارد و این وضعیت، نشان از آمادگی دانشگاه‌های ما برای ورود به عرصه‌های بین‌المللی را دارد، ضمن اینکه تعداد 200 نفر از دانشمندان ایرانی جزو یک درصد دانشمندان جهان هستند.
قائم مقام وزیر علوم در خصوص توفیقات ایران در حوزه فناوری نیز گفت: خوشبختانه تعداد پارک‌ها و مراکز رشد دانشگاهی ما در سال‌های اخیر شد قابل توجهی داشته است، به طوری که شرکت‌های دانش بنیان به عنوان یکی از مهم‌ترین عوامل توسعه علمی و اقتصادی به شمار آمده‌اند و در حال حاضر 1065 شرکت دانش بنیان در مراکز علم و فناوری و 5800 واحد فناوری در کشور وجود دارد.
به گفته وی، میزان صادرات از شرکت‌های دانش بنیان طی سه سال اخیر بیش از 500 میلیون دلار بوده است که این شرکت‌ها برای 33 هزار نفر اشتغال ایجاد کرده‌اند که 60 درصد این افراد مدرک کارشناسی ارشد و دکتری دارند، ضمن اینکه ایران از نظر نوآوری از بین 127 کشور دنیا، رتبه 75 را دارد.
دکتر باقری در پایان به مهم‌ترین برنامه‌های وزارت علوم اشاره و خاطرنشان کرد: تربیت نیروهای دانش آموخته مهارت‌محور، حذف دوره‌های تحصیلات تکمیلی بی کیفیت، ماموریت‌مدار کردن مراکز آموزش عالی، اصلاح زیرنظام‌های آموزش عالی، گسترش تعاملات بین‌المللی، وجود نهادهای مختلف متولی در حوزه آموزش عالی و غیره... از مهم‌ترین این برنامه‌ها است.
