‌موتور‌سواری زنان در هاله‌ای از ابهام!

دیدارنیوز ـ دیروز رئیس دیوان عدالت اداری از صدور رأیی مبنی بر مخالفت با صدور گواهینامه موتورسیکلت برای بانوان خبر داد. حجت‌الاسلام والمسلمین محمدکاظم بهرامی در این باره گفت: «به‌دلیل اینکه رأی تجدیدنظر هنوز صادر نشده است؛ بنابراین رأی لازم الاتباع نیست. البته آرای شعبه، یک رأی است و با آرای هیأت عمومی که لازم الاتباع است، فرق دارد. این موضوع باید در شعبه رسیدگی شود. البته رأی مخالف این موضوع را هم در دیوان عدالت داریم و اینها رأی غیرقطعی است. آرای قطعی اگر متعارض باشند، موضوع به هیأت عمومی می‌رود. ولی چون این رأی به مرحله قطعیت نرسیده بالطبع زمینه آن برای اینکه به هیأت عمومی برده شود، هنوز فراهم نیست.»این در حالی است که چندی پیش هادی صادقی، معاون فرهنگی قوه قضائیه گفته بود که دولت به شرط طراحی مناسب درباره موتور سواری بانوان لایحه‌ای را تحویل مجلس شورای اسلامی دهد، اگر این لایحه مورد تأیید مجلس و شورای نگهبان قرار گرفت، موتورسواری بانوان هم مجاز خواهد شد. همین سخنان سبب شد امیدها جهت صدور مجوز برای موتورسواری بانوان افزایش پیدا کند. در این زمینه سال گذشته مکاتباتی از طریق خانمی برای گرفتن گواهینامه موتورسیکلت با معاونت رئیس جمهوری در امور زنان و خانواده انجام شد. به‌گفته یک مقام مسئول در این معاونت به «ایران»، مکاتبات و پیگیری‌های لازم توسط خانم ابتکار معاون رئیس جمهوری در امور زنان و خانواده به عمل آمد که سبب شد در نهایت در خصوص این موضوع، گام‌های مثبتی برداشته و مجوزهای لازم صادر شود.

مسعود غفاری راد حقوقدان نیز درباره پیچ و خم‌های قانونی موتورسواری بانوان به «ایران» می‌گوید: از آن جایی که در مجموعه قوانین و مقررات موضوعه، ضوابطی که صراحتاً موضوع موتورسیکلت سواری را برای بانوان ممنوع کرده باشد، وجود ندارد، می‌توانیم بگوییم که رانندگی وسایل نقلیه موتوری در نظام حقوقی ایران قائم به جنسیت نشده است. این در حالی است که هم‌اکنون شاهدیم بعضاً خانم‌ها مبادرت به رانندگی وسایل نقلیه سنگین اعم از اتوبوس و کامیون می‌نمایند؛ لذا در اصل مباح بودن راندن موتورسیکلت توسط بانوان به شرط داشتن شرایط لازم و احراز صلاحیت‌های قانونی مشکلی وجود ندارد.

 وی در ادامه می‌افزاید: نکته قابل توجه این است که از نظر حقوقی وظیفه مراجع ذیصلاح در رسیدگی به درخواست بانوان برای اخذ گواهینامه رانندگی با موتورسیکلت چیست؟ بر اساس قانون حمل‌و‌نقل و عبور کالاهای خارجی از قلمرو جمهوری اسلامی ایران مصوب 1389 و اصلاحیه‌های مربوطه، مسئولیت صدور گواهینامه رانندگی در قلمرو کشور، بر عهده نیروی انتظامی گذاشته شده ولی طبق تبصره ماده 20 قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی، مصوب 1389 بیان شده، صدور گواهینامه موتورسیکلت برای مردان به عهده نیروی انتظامی است. در نهایت این شبهه به وجود آمده که بر اساس مفهوم مخالف این عبارت، مسئولیت صدور گواهینامه برای بانوان بر عهده نیروی انتظامی نیست. در پاسخ باید گفت به استناد قانون حمل‌و‌نقل و عبور کالاها که ذکر شد، هیچ نهادی به جز نیروی انتظامی صلاحیت صدور گواهینامه را ندارد. از طرفی در متن ماده 20 قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی چنین آمده که کلیه قوانین و مقررات عمومی مربوط به حمل و نقل و عبور و مرور در مورد موتورسیکلت نیز جاری است.

به‌گفته این حقوقدان، با توجه به توضیحات یاد شده که در متن قانون آمده، نمی‌توان زنان را مستثنا کرد. بنا بر رأی صادره از یکی از شعب دیوان عدالت اداری این تبصره نافی صلاحیت نیروی انتظامی مبنی بر اختیارات و وظایف صدور گواهینامه برای زنان نیست و به‌عبارتی اثبات شیء نفی ماادا نمی‌کند.

غفاری راد درباره صدور رأی‌های متفاوت از شعب مختلف توضیح می‌دهد: با توجه به اینکه یک رأی دیوان صادر شده، از آن جایی که رأی، غیر قطعی و توسط یکی از شعب دیوان صادر شده و می‌تواند رأیی مخالف این رأی توسط شعب دیگر نیز صادر شود، لذا در صورتی که آرای متعارض به هیأت عمومی دیوان ارجاع شده و پس از بررسی در هیأت عمومی رأی وحدت رویه صادر شود، این رأی برای همه لازم الاجرا خواهد بود.

یک فعال حوزه زنان با اشاره به اینکه یکی از حقوق مسلم زنان، موتورسیکلت سواری است، به «ایران» می‌گوید: این یک حق طبیعی است که زنان همانند مردان، بتوانند برای رفت و آمد از وسیله نقلیه‌ای مانند موتورسیکلت استفاده کنند.

به‌گفته مریم حبیب‌زاده هیچ دلیل منطقی برای مخالفت با این قضیه وجود ندارد. مهم‌ترین سؤالی که مطرح می‌شود، این است که فرق عقب موتورسیکلت نشستن با جلو نشستن در چیست؟ اگر بحث پوشش و حجاب اسلامی مطرح باشد این مورد در خصوص عقب موتورسیکلت نشستن هم مصداق دارد. پس باید پرسید که مشکل کجاست؟

وی در ادامه می‌افزاید: زنان از موتورسیکلت به‌عنوان یک وسیله نقلیه مقرون به صرفه استفاده می‌کنند و شخصاً رانندگی می‌کنند و همین امر سبب کاهش میزان ترافیک و کاهش خودروهای تک سرنشین هم خواهد شد کما اینکه گامی خواهد بود در جهت احساس تساوی حقوق زن و مرد.‌