دیدارنیوز - کیوان ساکت، در نشست با اصحاب رسانه، اظهارکرد: موسیقی تنها هنری است که با شنیدن زیاد می‌توان به مخاطب آموزش داد. بدون آموزش زبان ملیتی می‌توان از موسیقی آن ملت لذت برد. به عنوان مثال اگر بخواهید از ادبیات روسی یا چینی بهره ببرید باید سال‌ها بخوانید و آموزش ببینید، اما می‌توانید از موسیقی آن مردم استفاده کنید و لذت ببرید. رسانه باید پیام‌های اهل هنر را بدون منعکس کردن سلیقه خود به گوش مردم برساند.
این آهنگساز و نوازنده برجسته تار و سه‌تار، ابراز عقیده کرد: صداوسیما بی‌دغدغه از چگونه آموزش دادن به مخاطب است. صداوسیما یا رسانه می‌تواند سلیقه عمومی جامعه را ارتقا دهد، باید با آموزش و پخش آثار خوب، مردم را به خوب شنیدن عادت دهد. مردمی که به خوب شنیدن عادت کنند، فرق موسیقی سره و ناسره را خواهند شناخت، ولی بارها گفته‌ام که صداوسیمای ایران مسؤول تباهی موسیقی ایرانی است.
ساکت با اشاره به اینکه «موسیقی ملی ایران را موسیقی سنتی نمی‌دانم»، گفت: چون این امر به کلی نادرست است. موسیقی ما هیچگاه در طول تاریخ سنتی نبوده، اگر بگوییم "موسیقی اصیل ایرانی" قابل درک است. بر واژه‌ها تاکید دارم، زیرا واژه‌های نادرست موجب خواهد شد تا مفاهیم ذهنی، جامعه و افکار عمومی را به راهی دیگر کشاند. چرا می‌گویم موسیقی ما سنتی نیست؟ زیرا سنت و این واژه در نفس خود، فاقد هرگونه پویایی، حرکت گسترش و تکامل و دگرگونی است.
این آهنگساز و نوازنده برجسته تار و سه‌تار، تصریح کرد: سلیقه موسیقیایی گوش‌ها تغییر کرده و نمی‌توان گفت موسیقی سنتی. بهتر است بگوییم موسیقی ملی ایرانی. موسیقی ما از یکسری آهنگ‌هایی به نام ردیف شکل گرفته و از نغمه‌هایی متشکل است که در نقاط مختلف ایران به‌وجود آمده. موسیقی ملی ایران در فرازهای تاریخ، راه دشواری را پیموده تا به اینجا رسیده است. بخش‌های زیادی از این موسیقی مانند لهجه‌ها تغییر کرده و بخش‌هایی هم به دلیل نبود علائم نوشتاری و استادانی که این آثار را در سینه‌داشته‌اند، دستخوش جور ایام شده و تنها بخش‌هایی از آن به‌جا مانده که حتی برخی را رسم‌های مذهبی نگه‌داشته‌اند.
وی با بیان اینکه «همانطور که لهجه‌ها تغییر می‌کنند، فواصل موسیقی نیز تغییر می‌کنند»، عنوان کرد: موسیقی تلفیقی نوع جدید و تازه‌ای نیست. آنچه که تغییر می‌کند، محتوا و اندیشه است. می‌توانید دستگاه‌های موسیقی را طوری بیان کنید که کیفیت هنری کمی داشته باشد یا بالعکس. فرق بین موسیقی هنری و موسیقی بازاری چیست و چه عاملی موسیقی مبتذل و سخیف را تعیین می‌کند؟ قطعا با واژه‌ها قابل بیان نیست. موسیقی ابزاری و هنری هم دقیقا به همین شکل است. مردم باید آموزش ببینند، موسیقی هنری است که نیاز به آموزش بسیار دارد. احساسی که موسیقی عالی در شنونده تربیت شده و آشنا با مفاهیم موسیقی برمی‌انگیزد نشان‌دهنده درجه موسیقی است، فقط آدم اهل فن می‌داند که چگونه است.
سازهای ما پدران سازهای معروف جهان هستند
ساکت مطرح کرد: به دلیل شرایط تاریخی، موسیقی ایران تک‌صدایی شده است. اکثر سازهای اروپایی برگرفته از سازهای ایرانی است، بربط که اعراب بعدها نام عود را بر آن نهادند پدر تمام سازهایی مانند گیتار و .. است. سنتور که به اروپا و کشورهای غربی رفت، پدر تمام سازهای کلاویه‌ای بعد از ارگ است که بعد از تغییراتی پیانو را شکل دادند. متاسفانه صاحب هیچ‌کدام از این سازها نیستیم و با اسامی متعددی در نقاط مختلف جهان آن‌ها را می‌بینیم.
این آهنگساز با اشاره به اینکه «موسیقی ما به دلیل شرایط اجتماعی تک‌صدایی شده»، خاطر نشان کرد: ما ۴۵ گونه سازداشته‌ایم اما به دلیل اینکه در دورانی ممنوع بوده‌اند باعث تک‌صدایی شدند. اما به این معنا نیست که نمی‌توانیم هارمونی داشته‌باشیم. هارمونی چیزی است که درون هر رشته سیم، ۱۷ صدا تولید می‌کند. هر موسیقی جهان می‌تواند هارمونیزه شود. هارمونی درون موسیقی است.
ساکت ادامه داد: باید ابتدا موسیقی را خوب بشناسیم. ابداع و نوآوری در هر رشته‌ای می‌توان انجام داد و سبک درست کرد. ولی هر نوآوری به معنای کیفیت داشتن نیست، ما سر این صحبت می‌کنیم که بارهنری چقدر است؟ احساسی که در مخاطب آشنا ایجاد می‌کند، بیانگر این است که اثر تا چه حد بار هنری دارد.
این نوازنده برجسته تار و سه‌تار، اظهار کرد: از موسیقی نمی‌توان برای پتانسیل اقتصادی استفاده کرد، اما آن عنصر اقتصادی می‌تواند در کنار اثر هنری برجسته‌ای استفاده شود. اگر اثر هنری را در جایی بیندازید که دیده نشود، تاثیری نخواهد داشت. موسیقی ما با کیفیت هنری عالی می‌تواند در کنار اقتصاد، آن عنصر را برجسته کند و به هنجار نشان دهد.
موسیقی خوب در خدمت هیچ‌چیزی جز انسانیت نیست
ساکت با اشاره به اینکه «موسیقی خوب موسیقی‌ای است که بهترین احساسات آدمی را برانگیخته کند»، گفت: موسیقی‌ای که به درد جامعه بخورد و بیانگر شادی‌ها، آلام و دردهای زندگی و مرگ باشد و بتواند در حافظه عاطفی، تاریخی و اجتماعی مردم ماندگار باشد موسیقی خوب است و در کنار این موسیقی می‌توانیم، بهره‌بری اقتصادی از آن داشته باشیم. موسیقی خوب در خدمت هیچ‌چیزی جز انسانیت و کمالات انسانی نیست. همیشه در همه عرصه‌ها کج‌اندیشی‌ها، انتخاب‌های نادرست با گزینش‌های نابه‌هنجار بوده که گریزی هم نیست و به همین خاطر است که برخی از موسیقی‌ها ماندگاری ندارند. موج همیشه هست اما این کف است که از بین می‌رود.
این نوازنده برجسته تار و سه‌تار، مطرح کرد: هنرمندان راستین در حال انجام کار خودشان هستند و هنرمند بودن مرتبت می‌خواهد. هنرمند بایستی منزل به منزل طی طریق کند، هنرمندی که مدنظر من است استادانی چون، صبا، کسایی، وزیری، مرتضی‌نی‌داوود، بنان و خیلی از کسان دیگری هستند. هنرمند کسی است که در حافظه تاریخی، عاطفی و اجتماعی مردم اقلیمی مانند ایران جاودانه شده است.
رسانه باید ذائقه مردم را با موسیقی خوب آشنا کند
ساکت با اشاره به اینکه «یکسری کسانی هستند که شوآف می‌کنند»، گفت: این افراد در تمام ادوار تاریخی بوده‌اند و خواهند بود، متاسفانه به دلیل عملکرد ناسواد، رسانه و صداوسیما کسانی که انتخاب می‌کنند کسانی نیستند که صلاحیت هنری داشته باشند و بسیار بازاری‌اندیش‌اند و امروزه اینگونه شده است. روزی این درختان و میوه‌ها به بار می‌نشینند و امیدوارم روزی را ببینم که موسیقی ایران به ساحل امنی برسد که هدفش بارورترکردن کمالات اخلاقی انسان است.
این آهنگساز اضافه کرد: زیبایی‌شناسی چیزی نیست که در آموزش نادرست اتفاق افتد و ممکن است به حزین ذلت دچار شود. رسانه باید ذائقه مردم را با موسیقی خوب آشنا کند. باید ذائقه‌های مردم را پرورش داد، این کاری است که هنرمندان راستین انجام می‌دهند. متولیان دولت بجای اینکه کنسرت‌ها را کنسل کنند و بگویند نباید ساز بزنید و هنر نباید باشد، بهتر است از موسیقی حمایت کنند، اگر هنرمند تأتر، موسیقی و سینما نبود، ارشادی وجود نداشت.
وظیفه مسؤولان فرهنگی ترویج کنسرت‌های خوب است
ساکت تاکید کرد: وظیفه ارشاد چیست؟ فقط اجازه دادن به هنرمند است؟ اگر ما نبودیم که شغلشان وجود نداشت، منِ موسیقیدان هستم که باید اجازه بدهم وزیر ارشاد به دفترش برود. وظیفه متولیان موسیقی است که از هنرمندانی که فرهنگ را با چنگ و دندان نگه‌داشته‌اند، حمایت کنند. هنرمندان را نباید برای ابتدایی‌ترین مسائل زندگی‌شان لنگ بگذارند. وظیفه مسؤولان فرهنگی جلوگیری از کنسرت‌ها نیست بلکه ترویج کنسرت‌های خوب است.
این نوازنده برجسته تار و سه‌تار با اشاره به اینکه «من مخالف هیچ نوع از موسیقی نیستم»، مطرح کرد: موسیقی از سه عنصر ملودی، هماهنگی و ریتم تشکیل شده است. ریتم به خودی خودش موسیقی نیست. انواع موسیقی‌های پاپی که جاری هستند، موسیقی‌ای است که ۹۹ درصد آن‌ها نمره قبولی نمی‌گیرند. بسیاری از موسیقی‌هایی که فکر می‌کنید خیلی خوب است، پر است از ایرادهای متفاوت. اگر شعری دردناک است، موسیقی نمی‌تواند نشاط‌انگیز باشد، این تلفیق غلط است. خیلی از آثار امروزه در زبان مردم جاری نمی‌شود.
ساکت بیان کرد: زمانی سه‌تار، سه‌رشته تار داشته و شخصی به نام مشتاق علی شاه در اواخر دوره کریم خان، یک رشته سیم اضافه می‌کند که بعدها رشته‌ای دیگر به تار نیز اضافه می‌شود. قبلا روی این سازها رشته‌هایی از الیاف ابریشم تافته، پخته شده یا زه، استفاده می‌شده، سازی که زه داشته باشد یا ابریشم، جنس و رنگ صدایش، متفاوت خواهد بود و حرکت کاملا متفاوتی روی آن انجام شده و صدای ساز عوض شده و دیگر سنتی نیست. تحقیقاتی را روی گام‌ها و فواصل موسیقی ایران از چندصدسال پیش داشته‌ایم و در حال حاضر دانشگاه شیراز، چند تار تهیه کرد و پرده‌بندی‌های گوناگون و سبک‌های مختلف با توجه به آنچه که در کتاب‌های قدیمی در دوره‌های مختلف بود رویش بسته شد. موسیقی امروز دنیای غرب، گام‌هایش به فاصله های پرده‌بندی مساوی تقسیم می‌شود، به همین دلیل دو گام ماژور و مینور داریم.
وی ادامه داد: نیم‌پرده ها دو قسم هستند، نیم‌پرده‌های دیاتونیک و کروماتیک. این تقسیم‌بندی باعث شد، آموزش‌ها در تمام دنیا ژوست و یکی باشند. موسیقی ایرانی، دارای فواصلی کوچکتر از فواصل نیم‌پرده است که ربع‌پرده است. به عنوان مثال، ارکستر گل‌ها در زمان وزیری درست و خوش‌صدا بودند و این امر رعایت شده‌بود. ما دارای فواصل موسیقیایی بیشتری نسبت به دنیای غرب هستیم. پرده‌بندی وزیری تنها پرده‌بندی ثبت شده و مورد تایید علمی است.
