آیا «لیبرا» امپراتوری ارز‌های جهانی را تصاحب می­ کند؟!

ارز‌های دیجیتال یا Cryptocurrency شکل خاصی از پول دیجیتال است که بر پایه علم رمزنگاری ایجاد شده است. بیشتر ارز‌های دیجیتال برای بهره‌مند شدن از ویژگی‌های اساسی مانند غیرمتمرکز بودن، شفافیت و تغییرناپذیر بودن از بلاک چین استفاده می‌کنند.

اما بلاک چین چیست؟ بلاک چین اختراعی برجسته و مبتکرانه است؛ زاییده فکر یک فرد یا گروهی از افراد با نام مستعار ساتوشی ناکاموتو. این فناوری مانند اینترنت است که دارای یک استحکام داخلی است. با ذخیره بلوک‌های اطلاعاتی که در سراسر شبکه آن یکسان هستند. بلاک چین نمی ­تواند ۱- توسط یک نهاد واحد کنترل شود و ۲- هیچ نقطه‌ی شکست واحدی ندارد.

 

 

یکی از مهمترین دلایل رشد بزرگ ارز‌های دیجیتال در ۲ سال گذشته، پذیرش این ارز‌ها در میان افراد بیشتر جامعه بوده است. بار‌ها شنیده‌ایم که گفته می‌شود وقتی همه افراد جامعه شروع به استفاده از این ارز‌ها کنند (ارز‌های دیجیتال عمومی شوند) قیمت‌شان به شکل انفجاری رشد خواهد کرد، اما در طی ۲ سال گذشته، چنین اتفاقی نیفتاده است.

ناگفته نماند که ابزار‌هایی ایجاد شد تا افراد عادی بتوانند از کریپتوکارنسی‌ها استفاده کنند و ارز‌های دیجیتال جدیدی ایجاد شد تا برای مقاصد خاصی مورد استفاده قرار گیرند، اما استفاده واقعی و گسترده از ارز‌های دیجیتال، به طوری که مردم بتوانند با آنها، کالا‌ها و خدمات واقعی بخرند هنوز به وقوع نپیوسته است.

بیت‌کوین در سال ۲۰۰۸ اختراع شد. از نظر فنی بیت‌کوین نخستین پول دیجیتال غیرمتمرکز است، چراکه بدون بانک مرکزی یا مسئول مرکزی کار می‌کند. این شبکه همتابه‌همتا است و تراکنش‌ها، مستقیماً و بدون واسطه بین کاربران انجام می‌شود.

بیت‌کوین یک رمزارز و نظام پرداخت جهانی با کارکرد‌های مشابه پول بی‌پشتوانه است، ولی از نظر حقوقی هنوز هیچ کشوری آن را به عنوان پول قانونی به رسمیت نشناخته است. در چند سال گذشته ارزش بیت‌کوین در بازار‌های جهانی از چند صدم دلار آمریکا به چندهزار دلار افزایش یافته‌است، شمار شرکت‌های خدماتی و تاجرانی که بیت‌کوین می‌پذیرند نیز در حال افزایش است.

هیچ‌کس مالک شبکه بیت‌کوین نیست و مانند ایمیل، این کاربران بیت‌کوین هستند که آن را کنترل می‌کنند. کاربرد‌های بیت‌کوین در هیچ‌کدام از دیگر سیستم‌های پرداخت دیگر، یافتنی نیست.

 

 

 

از دید بسیاری، بیت کوین اولین ارز دیجیتال حقیقی است که ایده آن سال ۲۰۰۸ در وایت‌پیپر بیت کوین منتشر و اولین سکه‌های آن در سال ۲۰۰۹ استخراج شد؛ هرچند پیش از بیت کوین نیز تلاش‌های زیادی برای ساخت یک ارز دیجیتال صورت گرفته بود.

ایده شکل‌گیری ارز‌های دیجیتال از دو مشکل بزرگ «اعتماد به شخص ثالث» و «دوبار خرج کردن» ریشه می‌گیرد. هنگامی که شما از بانک‌ها برای انتقال پول و نگهداری آن استفاده می‌کنید، در واقع به آن بانک اعتماد کرده‌اید. حتی اگر کلی‌تر به ماجرا نگاه کنید، اعتماد برای پیش بردن بسیاری از کارهایتان ضروری است.

مشکل دوبار خرج کردن در سیستم‌های مالی که توسط سرور‌های مرکزی با بررسی موجودی‌ها حل شده بود، جلوی افراد را از خرج کردن دوباره‌ی مقدار مشخصی پول می‌گرفت. این راهکار به صورت غیرمتمرکز در بیت کوین ارائه شد و تمامی افراد با بررسی تاریخچه تراکنش‌ها می‌توانستند از تقلب کردن سایرین جلوگیری کنند.

بیت کوین به عنوان اولین پول الکترونیکی عرضه شد که توانسته بود مسئله اعتماد و دوبار خرج کردن را حل کند. دیگر نیاز نبود افراد برای انتقال و نگهداری پول به شخص، سازمان، گروه و یا بانکی اعتماد کنند.

مسئله اعتماد نیز نه تنها در انتقالات پولی، بلکه در بسیاری از امور دیگر برای انسان‌ها به یک دردسر بزرگ تبدیل شده بود. برای همین سیستم عاری از اعتمادی که بیت کوین ارائه داده بود، در سایر فعالیت‌های انسانی نیز به کار گرفته شد.

رفته رفته ارز‌های دیجیتال برای حل دغدغه‌های متفاوتی به وجود آمدند. به عنوان نمونه اتریوم خود را بستری برای توسعه برنامه‌های مختلف و اجرای قرارداد‌های هوشمند معرفی کرد و ریپل با نگاه خوشبینانه نسبت به بانک‌ها، بر روی تجدید ساختار ارتباطات بین بانکی و ارائه سیستم پرداختی پرسرعت و کم‌هزینه متمرکز شد.

«لیبرا» ارز دیجیتالی که این اواخر سرو صدای زیادی در بازار جهانی به راه انداخته است از کجا سر بر آورد؟

مارس ۲۰۱۸ بود که شرکت فیسبوک ارز دیجیتالی اش را معرفی کرد. لیبرا اولین تلاش فیس‌بوک برای ارائه خدمات پرداخت نیست. این شرکت سال‌ها پیش نیز تلاش کرد تا ارز دیجیتال خود با نام فیس‌بوک کردیت (Facebook Credits) را راه‌اندازی کند. همین اواخر نیز فیس‌بوک یک قابلیت برای پرداخت در اپلیکیشن مسنجر خود ایجاد کرد، اما هیچ‌کدام از این محصولات با وجود تعداد بسیار زیاد کاربران فیس‌بوک، موفقیت زیادی بدست نیاوردند و نتوانستند سهم بزرگی از بازار کسب کنند. تا اینکه فیس‌بوک با یادگیری از اشتباهات گذشته به این نکته رسیده که نمی‌تواند یک روش پرداخت را به تنهایی بسازد.

در راه‌اندازی ارز لیبرا، فیس‌بوک با نام‌های بزرگی مانند ویزا، مسترکارت، پی‌پال، Ebay و Vodafone همکاری دارد. این شرکت‌ها همگی در پرداخت الکترونیک تخصص دارند و هرکدام می‌توانند چیزی به اکوسیستم پرداخت لیبرا اضافه کنند تا شانس موفقیت آن افزایش یابد.

به گفته بسیاری از کارشناسان پولی و مالی، با ورود فیس‌بوک به بازار ارز‌های دیجیتال، بازار داغی به وجود خواهد آمد. بزرگترین موسسات مالی و شرکت‌ها (مانند آمازون) به دنبال جایگاهی در این بازار هستند. با ورود فیس‌بوک به این بازار، این شرکت‌های بزرگ نیز مجبور خواهند بود نگاهی جدی به استراتژی‌شان در بخش ارز‌های دیجیتال و بلاک‌چین داشته باشند. از هجدهم ژوئن که فیسبوک، ارز لیبرا را معرفی کرد، بازار بیت کوین تکانی اساسی خورد.

عمده نگرانی‌ها از سوی قانون‌گذاران نسبت به تهدید‌های احتمالی ارز دیجیتال فیس‌بوک در خصوص بانک‌های مرکزی و سیستم اقتصاد جهانی است. آتش این نگرانی‌ها به دلیل استفاده بالقوه ۲.۷ میلیارد کاربر فیس‌بوک، واتس اپ، پیام رسان فیس‌بوک و اینستاگرام شعله‌ور شده است.

 

 

این در حالی است که «دیوید مارکوس»، یکی از مسئولین ارشد پروژه ارز دیجیتال فیس‌بوک، اعلام کرده است که هدف این شرکت، عرضه «لیبرا» در سال ۲۰۲۰ است و موانع قانون‌گذاری نمی‌تواند مانع از تغییر در این هدف شود.

هفته گذشته مارکوس در خصوص تهدید‌های احتمالی از جانب فیس‌بوک و لیبرا در خصوص سیاست‌های پولی و مالی گفت: هر لیبرا به صورت یک به یک، دارای پشتوانه پول رایج خواهد بود و هیچ پول جدیدی ایجاد نمی‌شود. هیچ تهدیدی درباره سود و درآمد وجود ندارد. از همین رو ذخایر لیبرا نمی‌تواند موجب اخلال در عملکرد سیاست‌های پولی شود. در هر صورت، این احتمال وجود ندارد که در آینده کاربران برای پرداخت هزینه قهوه خود از لیبرا استفاده کنند؛ به جای این کار، استفاده از لیبرا تنها در بخش‌هایی مثل پرداخت‌های بین‌المللی و پرداخت‌های خرد صورت می‌گیرد که استفاده از آن مزایایی به همراه دارد.

همچنین یک مقام ارشد وزارت خزانه‌داری آمریکا که در روز‌های اخیر برای بحث در مورد رمزارز‌ها و ازجمله لیبرا به سوئیس رفته هم از نگرانی خود نسبت به لیبرا سخن گفته است. کمی پس از دیدار او با مقام‌های آن کشور، مقامات سوئیس گفتند که لیبرا قرار است چیزی فراتر از یک سیستم پرداخت معمولی شود و بنابر این باید شروطی را که در حالت عادی برای بانک‌ها وضع می‌شود برآورده کند.

فیس‌بوک قول داده است که از داده‌های دریافتی در مورد افراد از طریق کالیبرا برای امور تبلیغاتی استفاده نکند. با تمام این توصیفات، پروژه فیس‌بوک روز جمعه گذشته به مانع بزرگی در اجرای پروژه خود برخورد کرد. روز جمعه وزیران دارایی فرانسه و آلمان گفتند که لیبرا را تهدیدی برای مصرف‌کنندگان، ثبات مالی بازار و حتی «حاکمیت پولی» کشور‌های اروپایی می‌دانند و خواهند کوشید جلوی رواج آن در اروپا را بگیرند.