با تغییر رویکرد اروپایی‌ها نسبت به ایران، نوع عملیات یمنی‌ها تعدیل می‌شود

دیدارنیوز ـ اسفندیار عبداللهی: خبرهای تایید شده حکایت از آن دارد که شرکت آرامکو که تحت تملک دولت مرکزی عربستان سعودی  است و در عین حال بزرگترین و با ارزش‌ترین شرکت نفتی جهان است مورد حمله گسترده پهپادی قرار گرفته است. تصاویر و ویدئو‌هایی از انفجار و تخریب این تاسیسات نفتی نیز در رسانه‌ها دست به دست می‌شود.

 

تاکنون و در موارد متعدد، نقاطی از خاک عربستان به خصوص تاسیسات نفتی آن کشور مورد حمله قرار گرفته که در اغلب موارد انصارالله یمن مسئولیت آن را به عهده گرفته است. اما این بار این حمله، هم از منظر بعد مسافت و هم از نظر حجم حمله و تخریب قابل توجه بوده است؛ به طوری که دولت سعودی در سکوت معنا داری فرو رفته و تنها از ناحیه وزیر خارجه ایالات متحده آمریکا اظهار نظری در توییتر منتشر شد که نوک پیکان را به سمت ایران نشانه رفت و حمله به آرامکو را کار ایران دانست.

 

محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان نیز در پیامی توییتری در واکنش به ادعای پمپئو علیه ایران مبنی بر اینکه حمله به مجموعه پالایشگاهی شرکت آرامکو کار ایران بوده، نوشت: مایک پمپئو که در «فشار حداکثری» شکست خورده است، به «دروغ حداکثری» روی آورده است.

 

یمنی‌ها طبق معمول، مسئولیت این حمله را هم بر عهده گرفته اند. حمله پهپادی به تاسیسات زیربنایی و نفتی عربستان از ابعاد مختلفی قابل بررسی است و این حمله نسبت به اقدامات قبلی، توجه بیشتری می‌طلبد. از آنجا که به مرور، ائتلاف عربی بر ضد یمن نقش و کارکرد خود را از دست می‌دهد تا جایی که بین امارات متحده عربی و سعودی‌ها اختلاف و تشتت ایجاد شده است و انصار الله یمن از جنبه انفعالی و دفاعی خارج شده و حالت تهاجمی به خود گرفته است، می‌طلبد که ابعاد و زوایای این تغییر معادلات، مورد واکاوی و پایش بیشتری قرار گیرد.

 

این حمله و انفجار، تنها عربستان و صنعت نفت آن را تحت تاثیر قرار نداده است بلکه بر معادلات اقتصادی، سیاسی و حتی راهبرد‌های بین المللی و رویکرد‌های جهانی نیز تاثیرگذار بوده است. به عنوان مثال، قیمت نفت و ریسک سرمایه گذاری و تردید در خریداران و مشتریان نفت عربستان از جمله جنبه‌هایی است که می‌توان در خصوص آن تامل و توجه کرد.

 

شرکت آرامکو که ارزش سهام آن بیش از ۲ هزار میلیارد دلار تخمین زده شده است، بزرگترین انفجار از تاریخ تاسیسش را تجربه می‌کند. تنش‌ها در منطقه با قیمت نفت رابطه مستقیم دارد و هر چقدر تنش‌ها شدیدتر شود قیمت نفت بالاتر خواهد رفت. این حملات از جمله بزرگترین حمله‌هایی است که ـ توسط ۱۰ پهپاد یمنی ـ به تاسیسات آرامکو شده است، هرچند شرکت آرامکو در این خصوص اعلام کرد که این حملات، خسارت‌های چندانی در بر نداشته و کسی در جریان این اتفاق‌ها جان خود را از دست نداده است.

 

خبرگزاری لایومینت در این خصوص نوشت: شبکه خبر ملی عربستان از انفجار تاسیسات آرامکو خبر داد و در خصوص توصیف صحنه انفجار گفت که پس زمینه انفجار صدای تیراندازی شنیده می‌شد و این انفجار به حدی بزرگ بوده است که دود و درخشش آن از کیلومتر‌ها دورتر دیده می‌شود.

 

«عبدالعزیز بن سلمان» وزیر انرژی عربستان سعودی بامداد یکشنبه رسما توقف پنجاه درصد از تولیدات نفت این کشور بر اثر عملیات پهپادی مقاومت علیه تاسیسات نفتی شرکت آرامکو را تایید کرد.

به گزارش «العربیه» وزیر انرژی سعودی با صدور بیانیه‌ای ضمن اعلام قطع تولید روزانه ۵.۷ میلیون بشکه نفت گفت: «حمله تروریستی به پالایشگاه‌های بقیق و خریص منجر به توقف موقت تولید نفت در پی تعطیلی آن‌ها شد که طی روز‌های آینده از ذخایر نفتی، این کسری جبران خواهد شد».

عبدالعزیز بن سلمان با اشاره به اینکه حمله روز گذشته در ادامه عملیات‌های اخیر یمنی ها علیه تاسیسات نفتی عربستان بوده، ادعا کرد: «این حملات تروریستی، تهدیدی برای اقتصاد جهان به شمار می‌رود».

 

 قیمت هر بشکه نفت برنت که تا قبل از حملات حدود ۶۰ دلار بود، در ساعات آغازین روز دوشنبه حدود ۱۹ درصد افزایش یافت. پیشبینی روند صعودی قیمت جهانی نفت می شد و احتمالا بیش از این افزایش یابد.

 

 

در همین رابطه، سعید یاری دبیرکل سازمان دفاع از منافع ایران به دیدارنیوز گفت: ائتلافی که از چند سال قبل علیه حوثی‌های یمن فعال شد و تا کنون ادامه داشته، دچار شکاف و گسست شده است، به طوری که به نظر می‌رسد اماراتی‌ها و سعودی‌ها هم عقبه و پشتیبانی خود را از دست داده اند و هم در حال رقابت و اصطکاک هستند. برای نگاه و استراتژی آمریکا نسبت به یمن هم چالش‌هایی در داخل و در عرصه نظام بین الملل ایجاد شده است.

 

 

 

 

وی افزود: شاید تقدیر الهی بوده مردمی که مورد هدف وقیحانه و ناجوانمردانه قرار گرفته اند، سربلند از این هجمه بیرون آیند و از سویی دشمنانشان به ادبار و انفعال دچار شوند. از منظر دیگر اگر نگاه کنیم، شاهدیم یمنی‌ها به سلاح‌های مدرن و به روز مجهز شده اند، حدود ۸ هزار موشک در اختیار دارند که می‌توانند هر نقطه از خاک دشمن را هدف قرار دهند. وقتی منحنی این اتفاقات را از نظر شاخص‌های نظامی ترسم کنیم، این سوال مطرح می‌شود که چگونه حوثی‌های یمن توانستند معادلات را در منطقه تغییر دهند؛ در حالی که در محاصره عظیم اطلاعاتی و نظامی قرار داشتند و آمریکا، انگلیس، امارات، عربستان و برخی از شیخ نشین‌ها به صورت پنهان در این حمله، هجمه و محاصره نقش داشتند و دارند، بر این اساس باید به انصارالله یمن نمره ۲۰ داد.

 

سعید یاری با ذکر این نکته که یمنی ها با تکیه بر پتانسیل و ظرفیت خودشان و با حمایت حامیانی مانند جمهوری اسلامی ایران توانستند به این مرحله از دستاورد موشکی، بازدارندگی و پهپادی برسند، خاطرنشان کرد: آن ها دشمنان را وادار به عقب‌نشینی، سردرگمی و به هم ریختن محاسبات کردند، امروز هم می‌بینیم دقیقاً یمنی‌ها هر وقت اراده کنند هر نقطه از عربستان را می‌توانند مورد هدف و حمله قرار دهند، تنگه باب المندب و بنادر نزدیک به آن را ناامن کرده و مانع ترانسفر نفت و سوخت از این بندرگاه برای عربستان شوند. سال ۱۳۹۷ و در همین ایام بود که عربستان رسماً بیانیه صادر کرد مبنی بر اینکه ترانسفر سوخت از تنگه باب المندب به مخاطره افتاده است و باید مسیر جدیدی را برای صادرات نفت در پیش گرفت، این نشان می‌دهد که یمنی‌ها و حامیانشان خوب عمل کرده اند.

 

وی در پاسخ به این پرسش که با توجه به اینکه در چنین مواقعی، انگشت اتهام به سوی ایران نشانه می‌رود و در این حادثه هم مایک پمپئو وزیر خارجه ایالات متحده آمریکا، عامل اصلی را ایران معرفی کرده است، نقش ایران در این معادلات و تاثیر این حملات بر شرایط حال حاضر ایران را چگونه ارزیابی می‌کنید، گفت: با توجه به چالش‌هایی که جمهوری اسلامی در راستای مباحث مربوط به برجام و بحث ترانسفر سوخت از خلیج فارس و فروش نفت دارد و با توجه به مباحثی که در راستای تعامل با اروپا وجود دارد، این حوادث می‌تواند برگ برنده‌ای در دست ایران باشد؛ در حالیکه اروپایی‌ها هنوز آن ۱۱ قاعده اینستکس را عملیاتی نکرده اند. مجموعه فضای حاکم بر مبادلات و معادلات خرید و فروش نفت در منطقه کاملاً ملتهب است و در خط مقدم این داستان، ایران در حال نقش آفرینی است. ایران با ابزار تهدیدی که در اختیار دارد نظام بین الملل و به خصوص اروپایی‌ها را دچار شوک جدی کرده است که اگر نفت ایران صادر نشود نفت هیچ کشوری از خلیج فارس نمی‌تواند صادر شود و اگر مبنای تحریم‌های آمریکا در راستای سقوط نظام و براندازی است باید خوابش را ببینند، لذا پیامش این است که به قدری دست‌مان پر است و مجهز هستیم که نخواهیم گذاشت روند تحریم‌ها به پیچ تحریم‌ها برسد.

 

 این کارشناس مسایل دفاعی با بیان اینکه خطرناک‌ترین مرحله تحریم‌ها پیچ تحریم‌ها (The screws of sanction) است، یادآور شد: مکانیزم ماشه (Trigger mechanism) با گرایش اقتصادی (Economic sanctions) با ۳ برد «کف، میانه و پیچ» است. از ابتدای انقلاب تاکنون تحریم‌های مبتنی بر قانون داماتو (کف) را داشتیم که هر ده سال یک بار تمدید می‌شد و آخرین بار به امضای آقای اوباما تمدید و اعمال شد. در سال ۹۷ با دو شاخص خرداد ماه و ۱۳ آبان عملاً آمریکایی‌ها و کشور‌های همسو به سمتی رفتند که تحریم‌های میانی را اعمال کنند و در ۱۳ آبان تحریم‌های پیچ را با گرایش بانکی و نفتی عملی کردند، اما جمهوری اسلامی با در اختیار داشتن راهبرد‌های امنیت ملی و کاربردی، ترامپ و طیف نو محافظه کاران در آمریکا و چه در انگلیس و چه در رژیم صهیونیستی را دچار عقب‌نشینی کرد. ایران با در اختیار داشتن راهبرد‌های قوی کاربردی، نظام بین الملل و اروپایی‌ها را دچار به هم ریختگی محاسباتی کرده است.

 

یاری با تاکید بر اینکه در حال حاضر اروپایی‌ها با ایران تعاملات یک خط در میان و کج دار و مریز انجام می‌دهند، اظهار داشت: از سوی دیگر با توجه به شدت عملیات نظامی عربستان علیه یمن و بالعکس، معادلات در حال تغییر است. تهاجمات پهپادی و موشکی یمنی‌ها علیه اهداف راهبردی در گستره سرزمینی عربستان به خصوص نسبت به شرکت آرامکو، نقطه ثقل این معادلات و وزن کشی منطقه‌ای است. در چشم‌اندازی نه چندان دور، خرید و فروش نفت، نحوه انتقال آن و برگشت منابع ارزی، چه با شاخص ایران و چه با شاخص سایر کشور‌ها از جمله عربستان با توجه به مقطعی که در آن قرار گرفته‌ایم با چالش‌های جدی مواجه خواهد شد که طبیعتاً نظام بین‌الملل و اروپایی‌ها راضی به این وضعیت نخواهند بود و دست به کار خواهند شد و تمهیداتی را در دستور کار قرار خواهند داد.

 

وی ادامه داد: جمهوری اسلامی ایران از تغییر رویکرد اروپایی‌ها و دیگران استقبال می‌کند و در این حالت نوع عملیات یمنی‌ها مقداری تعدیل می‌شود، پیش بینی می‌کنم در سه ماه آینده و با عبور ۱۳ آبان سال ۹۸ یعنی یک سال که از پیچ تحریم‌ها عبور کنیم، اگر به فاز چهارم کاهش تعهدات برجامی وارد شویم و تولید سوخت ۲۰ درصد را در دستور کار قرار دهیم، شاهد تغییر راهبرد‌ها و تعاریف نسبت به ایران خواهیم بود و کشور‌هایی مثل چین، روسیه، اروپا و کشور‌هایی که قدرت بالایی دارند، در جهت کنار آمدن با ایران پشت پرده با هم مذاکره خواهند کرد و به نتیجه خواهند رسید.

 

 دبیرکل سازمان دفاع از منافع ایران خاطرنشان کرد: چشم انداز رو به جلو مثبت است و ارزیابی‌ها این را نشان می‌دهد. با ورود به گام چهارم کاهش تعهدات برجامی، نظام بین الملل را دچار التهاب و آشفتگی می‌کنیم، در این حالت قطعاً به صورت کاربردی پای کار می‌آیند. من فکر می‌کنم به سمتی می‌رویم که باب مذاکرات باز شود. البته مذاکره نظام با خارج، از منظر رهبری یک معنی دارد و از نظر دستگاه دیپلماسی و امنیتی معنای دیگری دارد، ولی اگر چراغ سبز‌های آن‌ها حاوی بسته‌های اقتصادی، امنیتی قوی و کاربردی باشد، تمام نظام از صدر تا ذیل استقبال می‌کنند؛ چون به هر حال بنا بر این است که این بحث‌ها حل و فصل شوند.

 

یاری در پاسخ به این پرسش که آیا می‌توان یمن و حزب الله را منشأ تغییر رویکرد‌های بین‌المللی نسبت به ایران قلمداد کرد، گفت: صد در صد! یمن و حزب الله دو بازوی کاربردی ایران در منطقه هستند و اقداماتشان موثر خواهد بود، ضمن اینکه بر عکس آن را هم اگر نگاه کنیم ایران در خط دادن و کمک تجهیزاتی به  لبنان و یمن نقش آشکاری دارد و پنهانی هم نیست. رهبری بعد از جنگ ۳۳ روزه و ۲۲ روزه در خطبه‌های نماز جمعه اعلام کردند؛ که ما تا آخرین نفس پای آرمان فلسطین هستیم و هدف ما نابودی اسرائیل است، ما به آن‌ها پول، موشک و امکانات می‌دهیم و کاملاً در کنارشان هستیم. بر عکسش هم صادق است و یک معادله دو طرفه است.