فرض کنید به گام بیستم هم دست یافتیم و غنی‌سازی ۲۰ درصد شد؛ ثم ماذا؟!

دیدارنیوز ـ روز جمعه بود که آلمان، فرانسه، بریتانیا و فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا بیانیه‌ای صادر کردند و در آن ضمن ابراز نگرانی از اقدامات اخیر ایران، خواستند تا تهران به تمامی تعهداتش در برجام پایبند بماند. در این بیانیه آمده است که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، نصب سانتریفوژ‌های پیشرفته را در تاسیسات نظنز تایید کرده است.

این بیانیه با ابراز «نگرانی عمیق» از گزارش اخیر آژانس انرژی اتمی که آماده شدن ایران برای نصب سانتریفوژ‌های پیشرفته را تایید کرده، از جمهوری اسلامی خواسته است که در «تمامی موضوعات مرتبط از جمله موضوعات پادمان با آژانس همکاری کند.»

کشور‌های اروپایی در بیانیه خود مؤکدا از جمهوری اسلامی ایران درخواست کرده اند «تمامی اقداماتی را که با تعهداتش ناسازگار است بازگرداند». این کشور‌ها همچنین با اشاره به «تصمیمات اخیر ایران» و «فشار تحریم‌های آمریکا» گفته‌اند برجام با خطر فروپاشی بیشتری روبه‌رو شده است.

ایران ۱۸ اردیبهشت و در نخستین سالروز خروج آمریکا از توافق هسته‌ای مابین ایران و کشور‌های پنج به علاوه یک، اعلام کرد در صورتی که کشور‌های اروپایی برای بهره‌مند شدن تهران از مزایای اقتصادی برجام گام ملموسی برندارند هر ۶۰ روز اجرای بخشی از تعهدات برجامی خود را متوقف می‌کند. تا به امروز در این زمینه سه گام برداشته شده است و در گام سوم، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تأیید کرد که ایران اکنون سرگرم نصب سانتریفیوژ‌های پیشرفته است و با این کار تعداد سانتریفیوژ‌های پیشرفته ایران برای غنی‌سازی اورانیوم «دو برابر» می‌شود.

سیدعلی بیگدلی کارشناس روابط بین‌الملل در رابطه با خطر فروپاشی برجام در گفتگو با دیدارنیوز گفت: این قضیه دو جهت دارد؛ اولین آن ابراز نگرانی سه کشور آلمان، فرانسه، بریتانیا به علاوه خانم موگرینی که براساس گزارش دبیرکل آژانس است. این سه کشور به همراه مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا اعلام کردند دلواپس حرکت ایران در کاهش تعهدات برجامی هستند و این ابراز نظر از آن رو است که دبیر کل آژانس در مصاحبه خود اظهار کرده که از ایران درخواست ارائه گزارشات جدیدتر کرده است.

وی درباره گزارشی که به دست دبیرکل آژانس انرژی اتمی رسیده است، یادآور شد: آخرین گزارش از استقرار سانتریفیوژ‌های جدید IR۵ و IR۴ و IR۶ حکایت از آن دارد که ممکن است به IR۸ هم برسد و این مسئله، توانایی افزایش میزان غنی سازی در ایران را نشان می‌دهد، بنابراین مسببات نگرانی را برای اتحادیه اروپا به وجود آورده، زیرا ایران را از مرحله ۴/۵ درصد به مراحل بالاتر خواهد رساند. در چنین وضعیتی درصورتی که اتحادیه اروپا از عهده حرکت جدیدی برنیاید، باید منتظر قطع رابطه با آن بود که نتیجه‌اش تنهایی کشورمان و گرایش آنان به سمت آمریکا است. به معنای دیگر، این دستاورد، معنای دیگری جز تحقق آرزوی ترامپ در یک سال ونیم گذشته و رفتن پرونده ایران به شورای امنیت نخواهد داشت که ممکن است به ذیل فصل هفتم فرستاده شود که در این صورت شرایط پرونده کشورمان بسیارخطرناک می‌شود.

این کارشناس روابط بین‌الملل در ادامه ابراز کرد: لازم به یادآوری است وضعیت مورد اشاره پیش از این هم وجود داشته و در نتیجه آن ناچار شدیم در سال ۲۰۱۵ تن به مذاکره دهیم.

بیگدلی در این رابطه که ایران در شرایط موجود، توانایی انجام چه کاری را داشت، توضیح داد: ایران چاره‌ای غیر از این نداشت، به این معنا که راه دیگری برای کشور ما باقی نمانده که روش صحیحی هم به حساب نمی‌آید، اما ایران از جهت اقتصادی در تنگنایی قرار گرفته که امکانات دولت، پاسخگوی انتظارات مردم نیست و این وضع نمی‌تواند ادامه پیدا کند. اول مهر ماه، جامعه باید به یک سرزندگی و فعالیت جدید پای گذارد، اما دولت با این میزان از توانمندی، امکانات و ابزار، پاسخگوی مردم نیست و بابت چاره کار نگرانی دارد.

وی در این خصوص اضافه کرد: گام برداشتن‌ها از سوی ایران نوعی اعتراض محسوب می‌شود، اما زمان ادامه یافتن آن مشخص نیست. فرض کنید به گام بیستم هم دست یافتیم و غنی‌سازی ۲۰ درصد شود، اولا به هیچ وجه برای اتحادیه اروپا و آمریکا قابل تحمل نیست، در ثانی چه چیزی نصیب مردم خواهد شد.

این کارشناس روابط بین‌الملل درباره راهکار‌های این مشکلات اظهار داشت: طرح آقای مکرون که هر دو طرف ـ آمریکا و ایران ـ باید دست به یک دیپلماسی نرم‌تری زنند، یکی از راهکار‌هایی به حساب می‌آید که جدی گرفتنش دور از فایده نخواهد بود. به این معنا آمریکا باید مقداری دست از تحریم‌هایش بردارد و به ایران فرصت دهد تا صندوقی که اتحادیه اروپا به مبلغ ۱۵ میلیارد دلار برای فروش نفت ایران تضمین کرده است را عملی سازد. در کنار این مسئله لازم است تا ایران دیپلماسی نرم‌تری را برگزیند، در غیر این صورت برای مذاکره با آمریکا به نقطه تاریک‌تری خواهیم رسید.

این کارشناس روابط بین‌الملل پیش‌بینی خود را از آینده مسائل مورد اشاره چنین مطرح کرد: همانطور که اشاره کردم راه صحیح، پذیرش پیشنهاد آقای مکرون است. زیرا بدون شک باید در حفظ حق و حقوق خود کوشا باشیم و کوتاه نیائیم، اما سوال این است آیا گام برداشتن‌ها، ما را در این مسیر کمک خواهد کرد؟ گام برداشتن، افزایش غنی سازی و تعداد سانتریفیوژ‌ها به نظر نمی‌رسد که به کشور ما کمک زیادی کند، در حال حاضر با مشکلات جدید و مهمی درگیر هستیم که هیچ چاره‌ای جز رفع آن ها وجود ندارد.