سال ۱۳۵۶ و ۱۳۵۵ دو و نیم تا سه میلیون مصرف کننده داشتیم. اگر به عقب‌تر برگردیم، از سال ۱۳۳۰ اولین بار جمعیت مبارزه با دخانیات- آقای دکتر چهرآزی- برآوردی داشت (آن زمان جمعیت ما حدود ۱۶ میلیون بود) که تقریباً یک و نیم میلیون گرایش به مواد مخدر را به ثبت رسانده است، بنابراین مقایسه این مقطع، تفاوت‌ها را به نمایش می‌گذارد. علتی که اکنون سبب شده تا گرایش به مواد مخدر بسیار به چشم آید، این است که دولت هفتم و هشتم -دولت آقای دکتر احمدی‌نژاد- با وجود آنکه آخرین آمار در سال ۱۳۸۴ معتادان قطعی را دو میلیون و نیم رقم می‌زد، اما در آن زمان تصمیم گرفته شد، ۸۰۰ هزار نفر اعلام کنند، براساس این کار نابه جا گفته می‌شود که اعتیاد رشد داشته است.
دیدارنیوز ـ مبارزه با مصرف مواد مخدر یک مبارزه تمام عیار است اما با وجود این نبرد سخت و اینکه پلیس هر سال چندین تن مواد مخدر از قاچاقچیان کشف و ضبط می‌کند، شواهد حکایت از آن دارد که این کشفیات خلل چندانی در بازار مصرف داخلی ایجاد نکرده و نمی‌کند، زیرا همچنان برتعداد مصرف کنندگان مواد مخدر افزوده می‌شود.
در همین رابطه، سردار مومنی دبیرکل ستاد مبارزه بامواد مخدر کشور مطرح کرده است که «گرایش به مصرف مواد مخدر در کشور، ۵درصد افزایش یافته است.» رقمی که روند صعودی را نشان می‌دهد چرا که آخرین آمار اعلام شده در رسانه‌ها در خصوص شیوع شناسی اعتیاد در سال ۹۰، ۱ میلیون و ۳۲۵ هزار نفر از افراد مصرف کننده مواد در کشور را اعلام می کرد. البته در مهرماه ۱۳۹۷ پرویز افشار، سخنگوی ستاد مبارزه با مواد مخدر اطلاعات جدیدی ارائه کرد.
به گفته او «افرادی که تجربه مصرف مواد به شکل تفننی یا مستمر دارند، به علاوه معتادان نیازمند درمان، در مجموع حدود ۴ میلیون نفر هستند. در این آمار افرادی که در عمرشان حتی یک بار مواد مصرف کرده‌اند هم قرار می‌گیرند.»
فرید براتی‌سده، معاون پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی هم با اعلام اینکه یک میلیون و ۸۰۰ هزار نفر، مصرف‌کننده تفننی موادمخدر هستند گفت: «در مجموع جمعیتی حدود ۴ میلیون و ۳۰۰ هزار معتاد در کشور داریم.»
علی هاشمی جانشین سابق رئیس جمهور در ستاد مبارزه با مواد مخدر و رئیس سابق کمیته مبارزه با مواد مخدر مجمع تشخیص مصلحت نظام در گفتگو با دیدارنیوز در خصوص این موضوع که آیا روش‌های مبارزه با مواد مخدر شکست خورده است، گفت: خیر، شکست نخورده، اما کند پیش می‌رود، زیرا کار سختی است و باید تمام جامعه اعم از نهاد‌های دولتی و مدنی آن را با هم پیش ببرند، بنابراین نیاز به حوصله دارد.
وی اضافه کرد: بازگرداندن معتاد کارسختی است. از طرفی علت این وضع بحرانی مواد مخدر و پیامد‌های آن دو مسئله بزرگ است. در حقیقت مانند سکه‌ای می‌ماند که دو رو دارد. یک روی آن جذاب بودن پول و اقتصاد برای توزیع کنندگان و قاچاقچیان و حتی برای کسانی که در این راه مبارزه می‌کنند و روی دیگر هم جدی بودن مصرف و تقاضا است. سؤال بزرگ این است که که چرا در جامعه باید مصرف مواد مخدر تا این اندازه جدی باشد و در قشر‌هایی وجود داشته باشد؟ درصورتی که این دو مورد مدیریت شود، این پدیده تا حدودی مهارخواهد شد و آسیب‌های آن کاهش می‌یابد.
جانشین سابق رئیس‌جمهور در ستاد مبارزه با مواد مخدر در خصوص چرایی جدی بودن بحث تقاضا چنین توضیح داد: یک قسمت این مسئله به کلان ساختاری کشور باز می‌گردد. یعنی نا کارآمدی‌های حوزه سیاست و یا اقتصاد در این مسئله دخالت دارند و مانع مشارکت فعال جامعه، نشاط و پویایی می‌شود، این ناکارآمدی‌ها می‌تواند در گرایش جوانان به سمت اعتیاد و خیلی از بزه‌کاری‌ها تاثیر گذارد.
رئیس سابق کمیته مبارزه با مواد مخدر مجمع تشخیص مصلحت نظام در ادامه اضافه کرد: بعد از چهل سال نتوانستیم اوقات فراغت نسل جوان را هدفمند و با برنامه سازیم. این مسئله در عدم گرایش به مواد مخدر بسیار مؤثر است. تا هنگامی که اوقات فراغت آنان پر نشود، دشمنان و رقبا به شکل مخربی به سراغ‌شان می‌آیند، بنابراین باید تصمیمات بنیادینی در این رابطه مدنظر گیرد و فضا قدری ازحالت ایدئولوژیک صرف خارج شود. مثلاً این روز‌ها بحث در مورد موسیقی مطرح می‌شود، اما هنوز نتوانسته‌ایم برای آن شاخصی داشته باشیم.
هاشمی در این رابطه یادآور شد: سیاست‌های اجتماعی نیاز به تعدیل دارد، البته باور ندارم که در امر گرایش به اعتیاد افزایش داشته‌ایم. سال ۱۳۵۶ و ۱۳۵۵ دو و نیم تا سه میلیون مصرف کننده داشتیم. اگر به عقب‌تر برگردیم، از سال ۱۳۳۰ اولین بار جمعیت مبارزه با دخانیات- آقای دکتر چهرآزی- برآوردی داشت (آن زمان جمعیت ما حدود ۱۶ میلیون بود) که تقریباً یک و نیم میلیون گرایش به مواد مخدر را به ثبت رسانده است، بنابراین مقایسه این مقطع، تفاوت‌ها را به نمایش می‌گذارد. علتی که اکنون سبب شده تا گرایش به مواد مخدر بسیار به چشم آید، این است که دولت هفتم و هشتم -دولت آقای دکتر احمدی‌نژاد- با وجود آنکه آخرین آمار در سال ۱۳۸۴ معتادان قطعی را دو میلیون و نیم رقم می‌زد، اما در آن زمان تصمیم گرفته شد، ۸۰۰ هزار نفر اعلام کنند، براساس این کار نابه جا گفته می‌شود که اعتیاد رشد داشته است.
وی در ادامه تصریح کرد: آمار افزایش رشد گرایش به مواد مخدر، به ستاد مبارزه با مواد مخدر در سال ۹۴ اعلام کرده بود که ۲ میلیون و هشتصد و خورده‌ای مصرف کننده داریم که نشان ازرشد ۳۰۰ هزار نفری دارد. اگر بخواهیم درسطح کلان به این قضیه نگاه کنیم روند رو به رشد است و شکی هم باقی نمی‌گذارد، اما بدان معنا نیست که مبارزه نتیجه نداشته، مبارزه کار خود را انجام می‌دهد، ولی در برخی عرصه‌ها همانطور که اشاره شد، کند صورت می‌گیرد.
جانشین سابق رئیس جمهور در ستاد مبارزه با مواد مخدر افزود: اکنون ۸۰ درصد از مرجع رسانه‌ای جامعه، از دست ما خارج است. به این معنا که حوزه افکار عمومی را در اختیار نداریم، کار حرفه‌ای هم بلد نیستیم و در کنار آن مقداری سخت‌گیری بی‌خود را شاهدیم که تمام این‌ها نشان از این دارد باید در مبانی فرهنگی و رسانه‌ای کشور تجدید نظر صورت گیرد.
رئیس سابق کمیته مبارزه با مواد مخدر مجمع تشخیص مصلحت نظام در این خصوص که کند بودن مبارزه با مواد مخدر منجر به پیشی گرفتن گرایش به آن نسبت به مبارزه نمی‌شود، بیان کرد: پیشی گرفته است. اگر همین آمار رسمی که از سوی ستاد اعلام شده است را در نظربگیریم، شاهد افزایش از سال ۸۴ هستیم. آن مقطع رسماً اعلام کردند که ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر معتاد قطعی داریم و در سال ۹۴ یعنی ده سال بعد گفتند دارای ۲ میلیون و هشتصد و خرده‌ای معتاد قطعی هستیم و این آمار نشان دهنده رشد ۳۰۰ هزار نفری است.
هاشمی در ادامه توضیح داد: درسال ۱۳۸۵ ستاد به غلط و دروغ آمار را ۸۰۰ هزار نفر اعلام کرد، بنابراین گرایش به مواد مخدر دارای رشد بوده است، البته با مجموع شرایط کشور، نا کارآمدی‌ها و مجموعه عوامل دیگر رشد وجود دارد و درصدد نیستم تا این رشد را غیر قابل پذیرش عنوان کنم، ولی دلیل آن به خاطر ضعف‌هایی که در حوزه پیشگیری و فرهنگی داریم، است. هنوز هم آمار درست و دقیقی در اختیار نداریم. یک مقطع میانگین حساب می‌کردند و براساس آن مطرح می‌شد که روزانه ۱۴۰ یا ۱۵۰ جوان جدید آلوده می‌شوند، اما به طور کلی درنرخ بروز اعتیاد، هنوز یک کار علمی جامعی در کشور انجام نشده است.
وی دراین رابطه اضافه کرد: دو دهه اول انقلاب به علاوه دهه قبل از آن یک تحقیق جامعی صورت گرفته بود که در نتیجه این تحقیق در آن زمان نرخ رشد اعتیاد سه برابر نرخ رشد جمعیت بود. فکر می‌کنم این تحقیقات سال ۱۳۷۷ و یا ۱۳۷۸ منتشر شد و کتاب آن هم موجود است. پس از آن دیگر هیچ کار جدی در این حوزه به عنوان بررسی تطبیقی نرخ رشد اعتیاد در جامعه و جمعیت نداشته‌ایم.
جانشین سابق رئیس جمهور در ستاد مبارزه با مواد مخدر در رابطه با اینکه حوزه اعتیاد جدی گرفته نمی‌شود، تصریح کرد: این حوزه، هم جدی گرفته می‌شود و هم نمی‌شود. جدی گرفتنش در این حد است که شخص رهبری در بالا‌ترین سطح نظام در سه الی چهار سال اخیر، هر شش هفت ماه به طور ویژه جلسه اعتیاد و آسیب‌های اجتماعی را فرماندهی و مدیریت می‌کند، تمام سران قوا هم به آن دعوت می‌شوند، اما در عین حال قبول دارم که در مقاطعی نسبت به آن بی‌توجهی می‌شود.
رئیس سابق کمیته مبارزه با مواد مخدر مجمع تشخیص مصلحت نظام در ادامه اظهار داشت: حضرت امام (ره) سال ۱۳۶۷ یک فرمایش بسیار بنیادینی داشتند و آن هم این بود که در اواخر جنگ سران سه قوه را احضار کردند و فرمودند بعد از جنگ اولویت اول کشور حل معضل مواد مخدر باشد. در رابطه با این فرمایش ایشان، تلاش‌های زیادی صورت گرفت، اما به شکل بنیادین به آن توجه نشد.
