دیدارنیوز ـ رسول شکوهی: مردم سیستان و بلوچستان جدای از اینکه باید با محرومیت و نادیده گرفته شدن روبرو باشند و با آن بجنگند باید با بی آبی و مشکلات زیست محیطی و امکانات اولیه زندگی نیز درگیر باشند. مدتی است که باید برای زنده ماندن هم با حیوانات بجنگند. گاندو فقط نام سریالی نیست که به دنبال برخی دعواهای سیاسی ساخته شده و تیتر یک رسانه‌ها شده است. گاندو نام گونه ای از کروکودیل است که در سیستان و بلوچستان زیاد دیده می‌شود.
فاجعه در سیستان و بلوچستان تمامی ندارد. این بار گریبان یک دختر ده ساله را گرفت. دست این دختر بچه توسط یکی از این گاندوها کنده شد. ماجرایی که تازگی ندارد و در گذشته نیز شاهد آن بوده ایم. مرگ و جراحت کودکان و بزرگسالان بر اثر این اتفاق، قبلا نیز پیش آمده بود.
در سال‌های اخیر حدود ۲۰ کودک در جنوب استان بر اثر غرق شدن در هوتک (گودال کنده شده برای ذخیره آب باران برای استفاده مشترک انسان و حیوان)، برکه و رودخانه غرق شده و جان خود را از دست دادند. بحران آب در بخش‌های مختلف این استان وجود دارد و روستاها از کمترین امکانات؛ آن هم در حوزه آب آشامیدنی بی بهره هستند. این وضعیت در حالی است که سدهای «پیشین» و «زیردان» از سدهای پر آب استان در آن منطقه قرار دارند ولی مردم از بی آبی نه تنها رنج می‌برند بلکه جان هم می‌دهند. طبق وعده‌های مسئولین استان، پروژه آبرسانی سد زیردان قرار بود که اردیبهشت ماه افتتاح شود ولی تا امروز اتفاقی نیافتاده است.
بعد از این اتفاق با یکی از فعالین اجتماعی استان گفتگویی داشتیم. عبید ملک رئیسی از فعالین اجتماعی سیستان و بلوچستان است که در حوزه‌های مختلفی مشغول به فعالیت است.
دیدارنیوز: می‌توانید ماجرا را برای ما تعریف کنید؟
ملک رئیسی: دیروز عصر این کودک با خانواده‌اش کنار رودخانه پایین دست رفته‌اند. کودک در حال بازی بوده و خانواده هم برای تهیه آب به آن جا رفته بودند. چون آن منطقه، آب رسانی نمی‌شود و الان فصل تخم ریزی گاندو است، متأسفانه قربانی گاندو شد. آنها تلاش کردند و با پرتاب سنگ به طرف گاندو توانسته اند او را از مرگ نجات دهند اما دست کودک از بین رفته است.
دیدارنیوز: آیا آن جا به گونه ای است که گاندوها در روستا زندگی می‌کنند؟
ملک رئیسی: آب رودخانه سد پیشین از کنار روستاها می‌گذرد. آنها در سد هستند، هنگامی که سد پر می‌شود به طرف رودخانه‌هایی که اطراف روستاها هستند می‌روند. گاندوها در علف زارها پنهان هستند و کسی نمی‌تواند آنها را ببیند.
دیدارنیوز: یعنی کنار آدم‌ها زندگی می‌کنند؟
ملک رئیسی: گاهی اوقات، محیط زیست آنها را می‌گیرد و دوباره به سد باز می‌گرداند اما دوباره با پر شدن سد می‌آیند. جایی که علفزار هست گاندوها مشخص نیست کجا هستند. بیمار را به بهداری درگس می‌برند. چون بهداری نمی‌تواند کاری انجام دهد او را به بیمارستان چابهار می‌برند. پزشکان گفتند که ما تمام تلاش خود را کرده ایم و بیمار استخوانش شکسته و تنها پوست آن مانده و نمی‌توان آن را پیوند داد.
دیدارنیوز: آیا همه افراد روستا آب خود را اینگونه تأمین می‌کنند؟! یعنی افراد از لب رودخانه آب می‌گیرند و استفاده می‌کنند؟
ملک رئیسی: تصفیه خانه کار نمی‌کند. و آبرسانی از طریق تانکر هم منظم صورت نمی‌گیرد. در نتیجه مردم برای تامین آب خود از این روش استفاده می‌کنند.
دیدارنیوز: آیا این ماجرا سابقه هم داشته است؟
ملک رئیسی: بله. سه سال پیش یک دانش آموز دیگر قربانی شد. هنگامی که برای تهیه آب رفته بود کشته می‌شود. سال بعد از طرف کشتیرانی، هزینه یک تصفیه خانه برای روستای آزاتی کشاری، تقبل می‌شود. یک تصفیه خانه را با هزینه کشتیرانی می‌سازند. از همان روز تاکنون هیچ کسی مسئولیت تصفیه خانه را به عهده نمی‌گیرد. امور آب می‌گوید من بر عهده نمی‌گیرم. چند صد میلیون خرج شد، اما الان این تصفیه خانه هیچ کارایی ندارد و هیچ کس زیر بار مسئولیت این کار نرفت. می‌گویند ما نساخته‌ایم و مسئولیت آن را به عهده نمی‌گیریم. الان در آن منطقه، دو سد بزرگ وجود دارد که از آب لبریزند، اما روستاهای پایین سطح آنها تشنه یک قطره آب هستند. جالب اینجاست استاندار در مورد پروژه آب رسانی سد گفت که اردیبهشت ماه افتتاح می‌شود. یعنی آب رسانی داریم، اما الان تیرماه هم تمام شده، اما خبری نشده است. روستاهای اطراف، بحران آب دارند. در طول منطقه جنوب بلوچستان به خاطر این معضل بی آبی، بیشتر از ۲۰ کودک جانشان را از دست داده اند. این سد را برای چه احداث کرده اند؟! هیچ دردی را دوا نمی‌کند. چند نفر دیگر باید قربانی گرفته شود تا این تصفیه خانه درست شود؟
بعد از این حادثه نقل قول‌هایی از مسئولین محیط زیست استان منتشر شد که علت و شرح حادثه در آن دیده می‌شد. به نقل از روابط عمومی حفاظت محیط زیست سیستان و بلوچستان، وحید پورمردان مدیرکل محیط زیست استان اظهار کرد: با توجه به فصل گرما و کمبود آب در مناطق روستایی، اهالی روستا علی رغم وجود تابلوهای هشدار دهنده محیط زیست در منطقه و اطلاع رسانی‌های مداوم، متاسفانه جهت استفاده و برداشت آب به برکه‌های محل زیست تمساح نزدیک شده و این بار دختر بچه اهل روستای مولاآباد کشاری مورد حمله جدی تمساح قرار گرفت.
وی ادامه داد: دختر بچه مذکور جهت درمان به بیمارستان چابهار انتقال داده شده و پزشکان در صددند تا دست آسیب دیده وی را در صورت امکان پیوند بزنند. تمساح‌ها در این فصل مهاجم بوده و از قلمرو و لانه‌های خود که در آن تخم گذاری نموده اند دفاع می‌کنند که نزدیک شدن هر موجودی از جمله انسان را هم به منزله تهدیدی برای نوزادان در شرف تولد خود می‌پندارند.
مدیرکل حفاظت محیط زیست سیستان و بلوچستان ادامه داد: اداره کل حفاظت محیط زیست در همین راستا کارگاه‌های آموزشی برای دهیاران، شوراها و اهالی محلی منطقه برگزار نموده و می‌نماید. هم چنین تابلوهای خطر وجود تمساح در منطقه نیز در مناطق، نصب شده اند اما متاسفانه مشکل کم آبی و استفاده از آب برکه، هر از گاهی به قیمت جان اهالی تمام می‌شود که امیدواریم هرچه زودتر مشکل آب روستاهای منطقه حل شود.
به مانند دیگر مسائلی که در این استان و به صورت کلی در کشور ما وجود دارد هیچ کس مسئولیت کار خود را نمی‌پذیرد. مسئولین آب استان و وزارت نیرو و ... که پاسخگو نیستند تا مشخص شود روستایی که در نزدیکی دو سد بزرگ هست و این دو سد لبریز شده اند چرا بحران آب دارد. مسئولین محیط زیست هم با بهانه نصب تابلو و اعلام هشدار، عدم رسیدگی به وضعیت گاندوها را به گونه ای دیگر توجیه می‌کنند.
تصفیه خانه ای توسط نهادی که هیچ ربطی به این موضوع ندارد ساخته می‌شود و همه با آن عکس می‌گیرند ولی بعد از آن تعطیل می‌شود و هیچ کس مسئولیت آن را نمی‌پذیرد. چند نفر دیگر باید بمیرند تا مسئولین به این استان توجه کنند؟ چند کودک دیگر باید دست و پایشان قطع شود تا مشکل آب سیستان و بلوچستان حل شود؟ به چند نفر دیگر باید آسیب زده شود تا به گاندوها رسیدگی شود؟ شاید اگر گاندو یک سریال بود و آن کودک هم یک چهره سیاسی، مسئولین بیشتر به آن توجه می‌کردند و تیتر یک رسانه‌ها می‌شد. این دست که قطع شد. به فکر باقی دست ها باشیم.
