تیم حفاظتی و جان مسئولان در عصر کنونی

دیدارنیوزـ مسلم تهوری: عالم بزرگوار سیدرضی سعی کرد در کتاب شریف نهج البلاغه، آن دسته از سخنان حضرت امیر علیه‌­السلام را که به ذوق او از نظر ادبی در اوج فصاحت و بلاغت قرار دارد جمع آوری کند و همگان نیز بر این وجه از سخنان علی علیه‌السلام اذعان و اعتراف دارند کما اینکه در مورد سخنان این امام همام نقل شده «فوق کلام المخلوق و دون کلام الخالق»؛ بسیاری از ادبا و سخنوران در طول تاریخ، خوشه چین کلام حضرت امیر علیه‌­السلام بوده‌­اند. عبدالحمید کاتب از سخنوران بزرگ عرب در عهد مروان می­‌گوید: «هفتاد خطبه از خطبه­‌های علی را حفظ کردم و پس از آن ذهنم جوشید که جوشید».

ابن ابی الحدید نیز معترف است که «فصاحت را ببین که چگونه مهار خود را به دست علی داده و زمام خویش را به وی سپرده است. نظم شگفت الفاظ را بنگر که یکی پس از دیگری می­‌آیند و در اختیار او قرار می­‌گیرند گویا چشمه‌­ای است که خود به خود و بدون زحمت از زمین می‌­جوشد». اما توجه ابن ابی الحدید به کلام حضرت تنها از منظر ادبی نیست و به خوبی متوجه دیگر وجوه کلام معجزه آسای آن امام نیز هست وی می­‌گوید: «سبحان الله که جوانی از عرب و در شهری چون مکه می‌­بالد و با هیچ حکیمی هم برخورد نکرده است، اما کلماتش در حکمت نظری برتر از سخنان افلاطون و ارسطو قرار گرفته و با اهل حکمت عملی نیز آمد و شد نداشته، اما از سقراط هم پیشی گرفته است».

شیخ محمد حسن نانل المرصفی که از ادیبان مهم جهان عربی است، نهج البلاغه را همچون قرآن کریم نوعی معجزه می‌­داند و می‌­گوید: «نهج‌البلاغه برهانی روشن بر این است که علی بهترین نمونه زنده روشنایی و دانش، هدایت و فصاحت و معجزه قرآنی است. در این کتاب، دلائل و نشانه‌­هایی از دانش وسیع و سیاست صحیح و موعظه‌ روشنگر امام علی به چشم می­‌خورد که شبیه به آن در آثار هیچ یک از دانشمندان و فیلسوفان و نوابغ دیده نمی‌­شود. مولا در ژرفای دانش و دین و سیاست فرو رفته و در همه این موارد، سربلند بیرون آمده است».

چنانچه تنها بخواهیم نظر بزرگان حوزه ادب و اندیشه مسلمان و غیر آن را در مورد امام علی علیه‌­السلام نقل کنیم بحری طویل خواهد شد و از این‌­رو به این مقدار بسنده می­‌کنیم و پر واضح است که این گفته­‌ها تنها می­‌تواند گوشه‌­ای از شخصیت قدسی حضرت را به قدر عقل و درک گوینده نمایان سازد. بررسی و تحلیل موشکافانه شخصیت و سیره حضرت امیر علیه‌­السلام که جامع اطراف باشد امری به غایت مشکل و بلکه غیر ممکن است و قطعا کاری فردی نیست و کنکاش دقیق در این فقره احتیاج به کاری گروهی دارد.

نقل است که شیعه امیرالمؤمنین فردی است که دقیقا پا جای پای آن بزرگوار بگذارد. سؤال اساسی این است که آیا در روزگار فعلی و با سازوکار عصر جدید که اقتضائاتی متفاوت با گذشته دارد می­‌توان چون صدر اسلام عمل کرد. نامه حضرت به مالک اشتر، درس حکومتداری است و حضرت راه و رسم حکومت و برخورد با مردم را به زمامدار و حاکم اسلامی گوشزد می‌کند و هم اکنون نیز این اعتقاد وجود دارد که حاکمان جامعه اسلامی می‌­بایست نامه حضرت به مالک اشتر را نصب العین خود قرار دهند، اما در این میان این سؤال نیز مطرح می­‌شود که آیا به راستی امکان پذیر است حاکمان جامعه، همان کنند که حضرت امیر علیه­‌السلام می­‌کرد و شیوه و مشی­‌شان همان مشی امام باشد؟

حضرت امیر علیه‌­السلام بدون تیم حفاظتی در میان مردم تردد می­‌کرد آیا اگر حاکمان اسلامی بخواهند دقیقا پا جای پای آن حضرت بگذارند امکان پذیر است بدون تیم حفاظتی در میان مردم حاضر شوند و اگر چنین کنند آیا مجددا با ترور‌های ابتدای انقلاب مواجه نخواهیم شد؟

در این‌­باره دیدارنیوز به سراغ حجت‌­الاسلام مجتبی رضایی پژوهشگر تاریخ اسلام رفت و نظرات وی را جویا شد. حجت‌الاسلام رضایی معتقد است اساسا در صدر اسلام بحث ترور حاکمان مطرح نبود و فضای آن دوره با شرایط کنونی متفاوت بود. وی گفت: «مرسوم نبود که خلفا را ترور کنند، بلکه به خاطر یکسری مسائل اعتقادی برای او قداستی قائل بودند مثلا حاکم را ظل الله و جانشین پیامبر اسلام می­‌دانستند؛ لذا در ماجرای خلیفه سوم نیز حضرت موافق این امر نبودند».

این پژوهشگر حوزه تاریخی معتقد است: «البته شرایط برای حضرت امیر(ع) مقداری متفاوت بود. با اینکه شرایط کلی آن دوره بدین صورت بود که عمدتا حکام مورد سوء قصد قرار نمی­‌گرفتند، ولی در مورد حضرت، مقداری شرایط متفاوت بود و بعضا مورد تهدید جانی قرار می­‌گرفت؛ تا جایی که عده‌­ای از جوان­‌ها تصمیم گرفتند تیم محافظتی تشکیل دهند و از حضرت حفاظت کنند. امیرالمؤمنین به مجردی که از این موضوع اطلاع حاصل کرد آن‌ها را از این کار منع کرد و نپذیرفت که تیم حفاظتی گرداگرد ایشان قرار بگیرد. البته لازم به ذکر است که این مسئله در مورد معاویه، کاملا متفاوت بود و حاکم شام دارای محافظینی بود».

حضرت نمی­‌خواست با وجود تیم حفاظتی، شکافی بین حاکم و مردم ایجاد شود؛ امری که به‌­طور خواسته یا ناخواسته اتفاق می‌­افتد، اما آیا در شرایط کنونی نیز امکان پذیر است که مقام­‌های حکومتی بدون تیم حفاظت تردد داشته باشند؟

در این میان قطعا حفاظت از بعضی مسئولین، بیشتر به دکان و دستکی شبیه است که آن فرد به جهاتی مایل به این امر است و در واقع احتیاجی به محافظ نخواهند داشت و گروهی نیز با توجه به روزگار فعلی، چاره­‌ای نیست الا اینکه می­‌بایست محافظت شوند؛ اما برای اینکه این امر به حداقل برسد چه باید کرد؟ حجت‌­الاسلام رضایی در این رابطه معتقد است: «هر چه ضریب امنیت اجتماعی بالا برود ضریب امنیت مسئولان نیز بالاتر می‌­رود و باید به سمتی حرکت کرد که تا جای ممکن، فضای پیرامون مقام‌­ها و مسئولان خلوت شود تا دسترسی مستقیم مردم به آن‌ها ممکن شود».