دیدارنیوزـ
اسفندیار عبداللهی: ایالات متحده آمریکا در تاریخ ۱۸ اریبهشت سال ۹۷ رسما از برجام خارج شد و در طی یک سال گذشته، تحریم‌ها و محدویت های زیادی علیه ایران اعمال کرده است. حسن روحانی رئیس جمهور ایران تحمل یکساله ایران را «صبر استراتژیک» نامید و در سالگرد این اقدام آمریکا، تصمیماتی را اعلام کرد.
روحانی با بیان اینکه «اساس برجام یک تصمیم ملی و راهبردی بود، برجام نه تصمیم فردی، جناحی و نه دولتی بود، یک تصمیم ملی و تصمیم کل نظام بود»، از توقف فروش اورانیوم غنی سازی شده و آب سنگین برای مدت ۶۰ روز خبر داد. شورای عالی امنیت ملی ایران هم طی بیانیه‌ای این تصمیم و اعلام موضع روحانی را در راستای صیانت از امنیت و منافع ملی مردم ایران و در جهت اعمال حقوق مندرج در بند‌های ۲۶ و ۳۶ برجام اعلام کرد؛ بنابراین ایران از ۱۸ اردیبهشت ۹۸ برخی اقدامات خود در توافق برجام را متوقف کرد.
پر رنگ‌ترین بخش مواضع روحانی و شورای امنیت ملی ایران مهلت ۶۰ روزه به طرفین برجام بود که اگر پنج کشور طرف برجام تعهدات خود را انجام ندهند پس از پایان این مهلت، ایران تصمیمات دیگر و اقداماتی از جمله غنی سازی با درجه بالاتر را در دستور کار خود قرار می‌دهد.
واکنش اروپایی‌ها ساعاتی پس از سخنرانی رییس جمهوری ایران قابل تامل بود. آن‌ها ایران را به خویشتنداری دعوت کردند و صراحتا گفتند در صورت نقض کل یا قسمتی از توافقنامه برجام، اروپا تحریم‌های قبلی خود علیه ایران را برقرار می‌کند. اما موضع رسمی و هماهنگ اتحادیه اروپا در روز پنجشنبه ۱۹ اردیبهشت طی یک بیانیه اعلام شد. مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و وزیران امورخارجه فرانسه، انگلیس و آلمان در بیانیه‌ای مشترک به تصمیم جدید ایران برای کاهش تعهدات برجامی‌اش واکنش نشان دادند.
در این بیانیه آمده است؛ «ما با نگرانی زیاد، اطلاعیه ایران درباره تعهداتش در برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) را بررسی کردیم، ما به‌طور کامل به حفظ و اجرای کامل برجام که یک دستاورد کلیدی در معماری عدم اشاعه هسته‌ای در جهان به شمار می‌آید و در راستای منافع امنیتی همگان است، پایبندیم».
بیانیه مشترک اروپایی تصریح می‌کند: «ما هر گونه اولتیماتوم را رد می‌کنیم و پایبندی ایران را بر اساس چگونگی اجرای تعهدات مرتبط هسته‌ای ایران تحت برجام و معاهده ان‌پی‌تی ارزیابی می‌کنیم. در همین راستا، ما نقش کلیدی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در نظارت و راستی‌آزمایی اجرای تعهدات مرتبط هسته‌ای ایران را یادآوری می‌کنیم».
البته تعارفاتی هم در بیانیه اتحادیه اروپایی وجود داشت از جمله اینکه ما تلاش می‌کنیم موضوع تجارت با ایران آسانتر شود یا اینکه تلاش می‌کنیم با رایزنی و دیپلماسی، همچنان برجام یک قرارداد بین المللی باقی بماند که چنین مواضعی قبلا هم بیان شده بود. اکنون پرسش این است که پس از پایان این مهلت ۶۰ روزه، چه اقدامات و کنش و واکنش هایی ممکن است صورت پذیرد؟اوضاع منطقه به کدام سو پیش خواهد رفت؟
سیدعلی بیگدلی در تشریح و تبیین شرایط کنونی ایران در رابطه با اروپا، آمریکا و منطقه و کنش و واکنش‌هایی که در آینده نزدیک از هرکدام از طرفین محتمل است به دیدارنیوز گفت: از اساس اعلام موضع رییس جمهور ایران را ضعیف و خطا می دانم. آقای روحانی از دو تعهدی خارج شد که قبل از آن آمریکا آن را متوقف کرده بود. انتقال اضافه آب سنگین اراک به عمان و فراوری اورانیوم ایران توسط روسیه از معافیت‌های برجامی بود که آمریکا آن را لغو کرده بود و نیازی نبود رییس جمهور ایران اعلام کند پس از این آب سنگین را نمی‌فروشیم، چون اساسا نمی‌توانستیم بفروشیم!
مشکل آمریکا با ایران برنامه هسته‌ای نیست
این کارشناس مسائل بین الملل با یادآوری این موضوع که مسئولان ایران پس از خروج ترامپ از برجام، تنها به اعلام موضع و سخنرانی آتشین و پوپولیستی اکتفا کردند، افزود: به حدی وقت کشی کردیم و مسائل را جدی نگرفتیم که کالا، خدمات، نهاد و فردی نمانده که تحریم نشده باشد. از ظرفیت مذاکره و لابی بین المللی خود استفاده نکردیم و این باعث شد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در لیست تروریستی قرار گیرد. ما می‌توانستیم از کانال سیاسی اروپایی‌ها و توان تاثیر گذاری آن‌ها بر آمریکا استفاده بیشتری کنیم. تنها کاری که کردیم این بود که از اروپا گلایه کنیم. در حال حاضر هم اگر برنامه درست و استراتژی مشخصی نداشته باشیم با تنگناها و تحریم‌های جدیدی از جمله قرار گرفتن بانک مرکزی در لیست تروریستی آمریکا مواجه خواهیم شد.
وی تاکید کرد: به نظر من، ما به همان سمتی می‌رویم که آمریکایی‌ها می‌خواهند برویم، به این معنی که با تصمیمات انفعالی و ضعیف، مانند آنچه رییس جمهور و شورای امنیت ملی بیان کردند، اروپایی‌ها به آمریکا نزدیکتر می‌شوند و شک ندارم اگر طی یک ماه آینده کاری نکنیم، پرونده ایران به شورای امنیت می‌رود. آنجاست که آمریکا به پشت گرمی بیشتری علیه ایران اقدام خواهد کرد. رفتن وزیر خارجه ما به مسکو هیچ اثری ندارد. روس‌ها ایران را مانند یک لقمه عصرانه می‌دانند که اگر گرسنه شدند رفع گرسنگی کنند. قدر یقین اولین و آخرین طرف ما آمریکاست و تنها را حل مشکلات ایران، تقابل یا تعامل به خود آمریکاست.
این کارشناس روابط بین الملل با اشاره به اینکه دونالد ترامپ از روز اول برای مذاکره با ایران شرطی را اعلام نکرد و آمادگی خود را برای مذاکره بدون قید و شرط با ایران در همه حوزه‌های مورد اختلاف اعلام کرده بود، گفت: او آدم معامله گری است، به گونه‌ای که حاضر است برای گفتگو با رهبر کره شمالی به آن گوشه عالم برود.
راه حلی که من می‌شناسم مذاکره با آمریکاست
سیدعلی بیگدلی خاطرنشان کرد: معتقدم زمانی که هنوز پمپئو وزیر خارجه و جان بولتون مشاور کاخ سفید نشده بودند و ترامپ چند بار برجام را تمدید کرد، بهترین زمان برای حل و فصل مشکلات با آمریکا بود. بار‌ها در مصاحبه هایم گفته ام و هنوز هم می‌گویم، اولا برجام عملا بی اثر شده است و جز آزاد سازی مبالغی دلار توسط اوباما سود دیگری برای ایران نداشت، بنابراین باید متوجه شده باشیم مشکل آمریکا با ایران برجام و مواد و بند‌های آن نیست، مشکل آن‌ها حضور منطقه‌ای ایران و حمایت از گروه‌هایی است که از نظر آمریکا تروریست هستند. آمریکا مواضع و کار‌های ایران را در تضاد با منافع خود می‌داند لذا از این زاویه باید به این موضوع نگاه کرد.
وی در پاسخ به این پرسش که مواضع جدید جمهوری اسلامی که توسط مقامات نظام مطرح شد چه ضرورتی داشت و آیا کمکی به پیشبرد اهداف ایران می‌کند، عنوان کرد: آقای روحانی و شورای عالی امنیت ملی تحت فشار‌های داخلی، اقتصادی و اقدامات مختلف آمریکا وادار به چنین واکنشی شدند و ناخواسته دقیقا در زمین آمریکایی‌ها بازی کردند. بعد از خروج آمریکا از برجام و پس از اعمال تحریم و فشار‌های بی سابقه ترامپ علیه ایران، تنها امید ما به اروپایی‌ها بود که آن هم از دست رفت یا می‌رود. اروپایی‌ها جز در اجرای مفاد و منافع برجام، در بقیه موارد با آمریکا همدل، هم رای و همراه هستند، بنابراین به نظرم به سمتی می‌رویم که نهایتا غربی‌ها یک کاسه علیه ایران عمل خواهند کرد.
بیگدلی گفت: راه حلی که من می‌شناسم مذاکره با آمریکاست، تا الان دیر و در آینده بی فایده است. زیرا هر روز که بگذرد منافذ و روزنه‌های بیشتری بسته می‌شود و موضع ایران برای تعامل ضعیف و ضعیف‌تر می‌شود. یک بار دیگر هم تکرار می‌کنم حتی اگر ایران تمام ابعاد برنامه هسته‌ای خود را تعطیل کند از نظر آمریکا کافی نیست، چون اساسا موضوع قرارداد برجام و هسته‌ای مورد نظر آمریکا نیست، پس خودمان را خسته نکنیم و گول نزنیم.
