چه کسانی به دنبال جنگ با ایران هستند؟

دیدارنیوزـ مژگان فرجی: یکی ازمهم‌ترین انتقادات دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا در دوران تبلیغات انتخاباتی برای کسب مقام ریاست‌جمهوری، انتقاد به توافق هسته‌ای (برجام) و مذاکره دولت اوباما با ایران در این زمینه بود. بر همین‌اساس او یکی از مهم‌ترین برنامه‌های خود را پس از کسب موفقیت در انتخابات، خروج از برجام اعلام کرد که با راهیابی به کاخ سفید، این وعده را به سرعت جامه عمل پوشاند و تحریم‌هایی که از سال ۲۰۱۵ به حالت تعلیق درآمده بود، مجدد اعمال شد و در نتیجه آن، اکثر شرکت‌های خارجی که درنتیجه دست‌یابی به توافق هسته‌ای کار خود را مجدد در ایران آغاز کرده بودند، از کشور خارج شدند.

اما با این وجود، دونالد ترامپ در نشست خبری مشترک با جوزیه کونته، نخست‌وزیرایتالیا اعلام کرد که حاضر به مذاکره با ایران بدون پیش‌شرط است. از این اظهارنظر رئیس‌جمهور آمریکا که پیش از آن هم مطرح کرده بود یعنی اینکه خواهان براندازی نظام حکومتی در ایران نیست و عزمی برای این کار در دولت او وجود ندارد، دو تحلیل از سوی کارشناسان سیاست خارجی به انتشار درآمد.

اول آنکه تمام کار‌های سختگیرانه ترامپ، بابت انجام مذاکره با ایران و رضایت مقامات کشورمان به آن است، مذاکره‌ای که به نام او در تاریخ ثبت شود و اسمی از باراک اوباما در دستیابی به یک توافق احتمالی به چشم نخورد. بحث بعدی مطرح شده هم این بود که دولت ترامپ با وجود تلاش فراوان، موفق نشد اتحادیه اروپا را برای خروج از برجام وتشکیل یک جبهه متحد علیه ایران متقاعد سازد، بنابراین رفتار‌های سختگیرانه‌ای را برگزیده است.

وزیر؛ سخت‌گیرتر از رئیس‌جمهور

از آنجا که دونالد ترامپ پیش ازآنکه سیاست‌مدار باشد یک تاجر به حساب می‌آید؛ بنابراین استدلالات  مورد توجه تا زمانی درست به نظر می‌رسید که مایک پمپئو، وزیر خارجه او برای مذاکره با ایران از ۱۲ شرط سخن به عمل نیاورده بود. شروطی که هر فردی با داشتن اندک اطلاعاتی از ایران به درستی می‌داند که هرگز مورد پذیرش قرار نخواهد گرفت.

همانطور که اشاره شد، پس از اعلام تمایل ترامپ به مذاکره با ایران بدون پیش شرط، وزیر خارجه او به فاصله چند ساعت، از شروطی برای انجام آن صحبت به میان آورد، اقدامی که این پرسش را مطرح کرد که یا رئیس‌جمهور و وزیر بدون هماهنگی با یکدیگر به اظهارنظر می‌پردازند یا اینکه راه‌شان از هم جدا است.

از جمله این شروط می‌توان به " اعلام تمامی جزئیات ابعاد نظامی، توقف غنی‌سازی اورانیوم، اجازه بدون محدودیت به بازرسان آژانس انرژی اتمی و توقف برنامه موشکی بالیستیک" اشاره کرد.  

در خصوص مایک پومپئو باید درنظر داشت که او توجه ویژه‌ای به اخبار ایران دارد و منتقد سرسخت توافق هسته‌ای ایران و قدرت‌های جهانی محسوب می‌شود. پومپئو بار‌ها ضمن مخالفت شدید با برجام، طرح‌های مختلفی در ضدیت با ایران به کنگره ارائه داده که یکی ازآن‌ها، ممنوعیت خرید اورانیوم از ایران بوده است.

پومپئو همچنین معتقد است باید تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران گسترش پیدا کند. وی در جلسه‌ای در مجلس نمایندگان آمریکا به تاریخ ۱۵ نوامبر ۲۰۱۶ دربارهٔ گسترش تحریم‌های تسلیحاتی ایران گفت: «مفتخرم که در کنار نمایندگانی از هر دو جناح در مقابل تخاصم ایران ایستاده‌ام. گسترش تحریم‌های تسلیحاتی ایران نقش مهمی در حفظ امنیت آمریکایی‌ها دارد.»

جنگ، آرزوی مشاور ترامپ

جان بولتون دیگر فرد نزدیک به دونالد ترامپ به حساب می‌آید که درباره ایران بسیار به پومپئو نزدیک است. او یک محافظه‌کار افراطی محسوب می‌شود که مهم‌ترین دغدغه‌اش از زمان ریاست‌جمهوری بوش تا به امروز، فاصله انداختن بین تهران و واشنگتن بوده است. بولتون سال‌ها است که با ایده وسوسه‌آمیز جنگ علیه جمهوری اسلامی، دست و پنجه نرم می‌کند و بار‌ها و بار‌ها در نمایش‌های تلویزیونی فاکس نیوز خواستار برخورد با ایران شده است، بدون آنکه پیامد‌های ناخوشایند چنین سیاستی را برای هر دو کشور مورد توجه قرار دهد.

گرت پورتر، یک تحلیلگر روابط بین‌الملل در این خصوص نوشته است: «تمایلات جنگ‌طلبانه بولتون علیه ایران به خوبی شناخته شده است. بد نیست بدانید که زمانی که او به عنوان معاون وزیر امور خارجه در امور کنترل تسلیحات و امنیت بین‌المللی بود، یک استراتژی پیچیده و غافلگیرانه کننده‌ای را برای ایجاد توجیه حمله آمریکا به ایران اجرا کرد. بولتون خواستار محکوم کردن جمهوری اسلامی در دادگاه افکار عمومی بین‌المللی درباره داشتن یک برنامه سلاح‌های هسته‌ای مخفی با استفاده از ترکیبی از فشار دیپلماتیک، تبلیغ گسترده و شواهد ساختگی بود. بنابراین، در همان لحظه‌ای که پاول (وزیر امور خارجه آمریکا در دوران ریاست‌جمهوری جرج دبلیو بوش) می‌گفت سیاست دولت امریکا بر این است که به ایران حمله نکند، بولتون با اسرائیلی‌ها کار می‌کرد تا زمینه را برای چنین جنگی فراهم آورد.»

دور زدن ترامپ توسط دولت ترامپ

زمینه سازی برای واکنش تند نسبت به ایران از سوی این دو عضو کابینه ترامپ، خود را زمانی بیش از همیشه به نمایش گذارد که رئیس‌جمهور آمریکا در آستانه سالروز خروج این کشور از توافقنامه هسته‌ای، سپاه پاسداران جمهوری اسلامی ایران را در فهرست «گروه های تروریستی» قرارداد و این اقدام، واکنش‌های فراوانی در ایران و آمریکا به همراه داشت. زمانی که این بحث به میان کشیده شد، تحلیلگران مطرح کردند که دونالد ترامپ عزم خود را جزم کرده است تا با ایران پای میز مذاکره بنشیند و برای این کار حتی یک ملت را تروریست اعلام می‌کند، اما واکنش وزیر امور خارجه آمریکا و مشاور ترامپ به گونه‌ای بوده است که نشانه‌های دیگری را حکایت می‌کند.

جان بولتون، مشاور امنیت ملی آمریکا در توییتی مدعی شد: «اقدام بی‌سابقه امروز برای تروریستی اعلام کردن سپاه پاسداران جمهوری اسلامی ایران نشانگر تعهدمان مبنی بر اعمال فشار حداکثری بر نظام ایران است تا دیگر از تروریسم به عنوان ابزاری برای حکومت‌داری استفاده نکند.»

بولتون در توییت دیگری افزود: «با تروریستی اعلام کردن سپاه پاسداران جمهوری اسلامی ایران، باید برای همگان روشن باشد که حمایت از سپاه پاسداران از هر لحاظی با خطراتی همراه است. ایران از تروریسم استفاده می‌کند تا ایالات متحده و شرکا و متحدان‌مان را هدف قرار دهد.»

مایک پمپئو، وزیرخارجه ایالات متحده هم در جریان اعلام قرار گرفتن نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در فهرست گروه‌های تروریستی گفت: «این کار آمریکا نباید هیچ‌کس را غافلگیر کند. سپاه پاسداران از شماری باج‌گیر تشکیل شده و نه انقلابی‌ها.»

به نقل از واشنگتن‌پست، وی مدعی شد: «ما به افزایش فشار علیه ایران و حکومت آن، ادامه خواهیم داد تا مردم ایران به آن چیزی که لیاقتش را دارند، دست یابند.» وزیر امور خارجه آمریکا همچنین در گفتگو با صدای آمریکا ادعایی مبنی بر حمایت ایران از فعالیت حزب‌الله در آمریکای جنوبی را مطرح می‌کند.

اگرچه در محافل رسانه‌ای مطرح می‌شود که دونالد ترامپ اهل جنگ نیست و مذاکره را به آن ترجیح می‌دهد  و نشان این امر را مذاکره با کشور کره شمالی می‌دانند، اما سخنان تند مایک پومپئو و جان بولتون به عنوان دو معتمد رئیس جمهور آمریکا در دولت او، این شائبه را به ذهن می‌رساند که آن‌ها در حال دور زدن رئیس‌جمهور بر‌ای شروع جنگ با ایران هستند، این مسئله حتی کنگره این کشو را هم نگران کرده است و آن‌ها به مایک پمپئو یادآور شده‌اند که برای شروع هر جنگی نیاز به مجوز از مجلس دارد.

پال، یکی از نمایندگان کنگره آمریکا از اینکه وزیر خارجه آمریکا جنگ با ایران را با تکیه بر مجوز سال ۲۰۰۱ کنگره رد نکرده، ابراز نگرانی کرده است. از این مجوز برای توجیه جنگ در افغانستان و حملات به القاعده در کشور‌های مختلف استفاده شده است.

او در زمانی که پمپئو برای ادای توضیحاتی در کنگره حاضر شده بود، گفته است: «به شما می‌گویم که چنین مجوزی برای حمله به ایران ندارید. برای من مایه نگرانی است که دولت نمی‌تواند به صراحت بگوید اختیار یا مجوزی از طرف کنگره برای جنگ با ایران ندارد. در یک جهان معقول، باید برگردید و پیش از ورود به ایران از ما درخواست (مجوز) کنید.»