مهدی پازوکی، اقتصاددان گفت: رئیس سازمان برنامه و بودجه هفته گذشته در پارلمان اعلام کرد، اگر هیچ پروژه جدیدی از امروز شروع نکنیم، ۱۰۱ سال طول خواهد کشید تا پروژه‌های نیمه‌تمام عمرانی تکمیل شود. جالب اینکه بخش قابل توجهی از این پروژه‌های عمرانی نیز تحت فشار سیاسی از سوی برخی نمایندگان مجلس یا دولت پنهان به دولت تحمیل شده است.
دیدارنیوز: یک اقتصاددان می‌گوید که بخشی از بودجه در اختیار دولت پنهان است.
مهدی پازوکی، اقتصاددان در گفت‌و‌گو با هم‌میهن در ارزیابی بخشنامه بودجه ۱۴۰۵ گفت: «اقتصاد ایران در سال‌های اخیر به شدت از بی‌انضباطی رنج می‌برد و یکی از مهم‌ترین بخش‌های بی‌انضباطی اقتصادی، بی‌انضباطی مالی است که ما آن را در سند بودجه ملاحظه می‌کنیم. در شرایط فعلی اقتصاد ایران همچنین از بی‌ثباتی رنج می‌برد که مهم‌ترین شاخص بی‌ثباتی اقتصادی، رشد فزاینده تورم است.
اگر مجموعه سیستم حکمرانی به این نتیجه برسد که این بی‌انضباطی مالی را از بین ببرد قطعاً بر رشد اقتصادی اثر مثبت خواهد داشت. در برنامه سوم توسعه که بهترین برنامه بعد از انقلاب بوده و حدود ۷۰ درصد اهداف آن تحقق پیدا کرد، می‌دیدیم که سازمان برنامه جلوی خواسته‌های نامشروع دستگاه‌ها می‌ایستاد.»
۹۵ میلیارد تومان برای ترویج فرهنگ مهدویت
به گفته او امروز وقتی بودجه را بررسی می‌کنیم می‌بینیم ردیف‌های زیادی به دولت پنهان اختصاص پیدا کرده است. این نهاد‌ها بودجه می‌گیرند و علیه دولت تبلیغ می‌کنند. بودجه می‌گیرند و فرهنگ کشور را دچار مشکل کرده‌اند. ما امروز می‌بینیم بسیاری از نهاد‌های مذهبی نیز بودجه‌های کلانی دارند.
جالب است بدانید بسیاری از همین نهاد‌ها علاوه بر بودجه جاری که به آنها تخصیص پیدا کرده و در جدول شماره ۷ بودجه مشخص شده است، در جدول ۱۲ قانون بودجه نیز، ردیف‌هایی به استناد مواد ۷۴ تا ۷۷ برنامه توسعه، یک درصد از بودجه شرکت‌های دولتی به این نهاد‌ها اختصاص پیدا کرده است.
از جمله صداوسیما، سازمان تبلیغات اسلامی، ستاد احیای امر به معروف و نهی از منکر و مسجد جمکران. مثلاً مسجد جمکران به استناد ماده ۷۶ قانون برنامه توسعه برای ترویج فرهنگ مهدویت و انتظار ۹۵ میلیارد تومان بودجه می‌گیرد. یا ستاد امر به معروف و نهی از منکر ۲۰۰ میلیارد تومان در این بخش بودجه دارد. این منهای بودجه‌ای است که به عنوان بودجه جاری دریافت می‌کنند.
صداوسیما چند ردیف بودجه دارد؟
پازوکی افزود: در همین جدول ۱۲ رقم تخصیص‌یافته به شورای سیاستگذاری ائمه جمعه ۳۰۰ میلیارد ریال است. جامعة‌الزهرا ۲۰۰ میلیارد ریال، سازمان صداوسیما فقط برای ماده ۷۴، یک هزار میلیارد ریال و برای ترویج سبک زندگی ایرانی و اسلامی نیز یک هزار میلیارد ریال دیگر دریافت می‌کند.
باز می‌بینیم صداوسیما برای نقش فعال بانوان در کشور به استناد ماده ۸۰ قانون برنامه هفتم ۶۰۰ میلیارد ریال دیگر در جدول ۱۲ بودجه دارد. عدد جالب دیگری که به صداوسیما تخصیص پیدا کرده ۱۵ هزار میلیارد ریال برای تقویت تولیدات و مرجعیت رسانه ملی به استناد ماده ۷۷ می‌گیرد. این اعداد را باید به بودجه جاری ۲۹۰ هزار میلیارد ریالی صداوسیما اضافه کرد.
۵۰ میلیارد تومان برای بازسازی انقلابی فرهنگ اسلامی
این کارشناس اقتصادی متذکر شد: «شورای عالی انقلاب فرهنگی تحت عنوان بازسازی انقلابی فرهنگ کشور به استناد ماده برنامه هفتم پیشرفت ۵۰۰ میلیارد ریال بودجه دارد. این در حالی است که ۶ هزار میلیارد ریال بودجه جاری به دبیرخانه شورا تخصیص پیدا کرده. بازسازی انقلابی فرهنگ اسلامی یعنی چه؟ همین امروز در سیستان و بلوچستان مدارسی هستند که تخته سیاه ندارند.
بودجه جاری جامعة‌المصطفی العالمیه ۱۷ هزار و ۵۰۰ میلیارد ریال پیش‌بینی شده و ۲ هزار میلیارد ریال نیز برای فعالیت‌های فرهنگی بین‌المللی به استناد تبصره ۸ قانون بودجه ۱۴۰۴ به این نهاد تخصیص پیدا کرده است.
دانشگاه مذاهب اسلامی نیز طبق جدول ۱۲، ۲۰۰ میلیارد ریال بودجه دریافت می‌کند. سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی علاوه بر بودجه جاری، ۹ هزار میلیارد ریال نیز از محل تبصره هشت قانون بودجه در جدول ۱۲ اعتبار می‌گیرد. حوزه علمیه خواهران ۳۰۰ میلیارد ریال به جز بودجه جاری دریافت می‌کند. همه اینها گواهی می‌دهد که بی‌انضباطی گسترده‌ای در بخش مالی در جریان است. بودجه‌هایی که با عناوین غیرضروری تخصیص پیدا می‌کند؛ کسری بودجه را مدام گسترش می‌دهد. کسری بودجه نیز یعنی افزایش تورم، کاهش ارزش پول ملی و فراگیرتر شدن فقر.»
برنامه ضد توسعه هفتم
پازوکی با بیان اینکه برنامه هفتم پیشرفت ضد توسعه ایران و ضد پیشرفت است، گفت: «طبق گزارش‌های رسمی سازمان برنامه برای به دست آوردن رشد اقتصاد هشت درصد باید سالانه ۱۹۰ میلیارد دلار در اقتصاد کشور سرمایه‌گذاری جدید صورت گیرد. این در حالی است که کل منابع بخش خصوصی و دولت حدود ۹۰ میلیارد دلار است.
در چنین شرایطی منابع درآمدی شرکت ملی نفت به جای سرمایه‌گذاری در بخش اقتصاد طبق مواد برنامه هفتم به بخش‌های فرهنگی تحت عناوینی که هیچ ضرورتی برای آن احساس نمی‌شود، تخصیص می‌یابد. این نوع برنامه‌ریزی باعث شبیخون فرهنگی می‌شود. اگر دولت و سیستم حکمرانی جلوی چنین تخصیص‌هایی را بگیرد؛ منابع شرکت‌های دولتی صرف سرمایه‌گذاری شده و باعث رشد اقتصاد می‌شود. چرا یک درصد بودجه شرکت‌های دولتی باید صرف این امور شود؟»
او اضافه کرد: «امروز پروژه‌ای به نام مصلی تهران داریم که به قیمت‌های جاری بیش از هزار میلیارد تومان برای آن هزینه شده ولی همچنان نیمه‌کاره است. این سمبل ناکارآمدی پروژه‌های عمرانی است. رئیس سازمان برنامه و بودجه هفته گذشته در پارلمان اعلام کرد، اگر هیچ پروژه جدیدی از امروز شروع نکنیم، ۱۰۱ سال طول خواهد کشید تا پروژه‌های نیمه‌تمام عمرانی تکمیل شود. جالب اینکه بخش قابل توجهی از این پروژه‌های عمرانی نیز تحت فشار سیاسی از سوی برخی نمایندگان مجلس یا دولت پنهان به دولت تحمیل شده است.»
دولت نباید بترسد
پازوکی خاطرنشان کرد: «پیشنهاد من به دولت این است که هزینه‌های غیرضرور خود را کاهش دهد. امروز بودجه مجمع تشخیص مصلحت نظام بیش از بودجه راه و ترابری است. دولت نباید بترسد. اعضای مجمع تشخیص از دستگاه‌های دیگر حقوق دریافت می‌کنند، چرا باید چنین بودجه سنگینی داشته باشد. این در حالی است که مجمع تشخیص به‌وجود آمده که ترمز دولت باشد. امروز سازمان برنامه نیز تبدیل به یک تشکیلات کاریکاتوری شده است. این سازمان نمی‌تواند تخصیص منابع را به درستی انجام دهد.
امروز اگر ۵ کارشناس به من بدهند، بودجه را به گونه‌ای می‌بندم که هیچ کسری نداشته باشد. یعنی دولت با چنین دستگاه عریض و طویلی نمی‌تواند یک بودجه منطقی ببندد؟ دولت باید کاهش هزینه‌ها را شروع کند. اتفاقاً از خود نهاد ریاست‌جمهوری هم باید این اصلاح شروع شود. هر رئیس‌جمهوری آمده عده‌ای به نهاد ورود کردند و رسوب کردند. در همین نهاد ریاست‌جمهوری امروز صد‌ها میلیارد تومان پول اضافه‌کار داده می‌شود. اضافه‌کار برای نشستن می‌گیرند.»
او با طرح این پرسش که چرا در دولت‌های اول تا هشتم، تورم در این سطح رشد فزاینده نداشت؟ اظهار کرد: «حتی در دوره جنگ به جز یک سال، تورم به این اندازه نبود. چون بودجه انضباط داشت. امروز هزینه‌های زیادی صرف کار‌هایی می‌شود که هیچ اثر خیری در اقتصاد ندارد. چرا باید آموزش عالی کشور اینقدر گسترده باشد. بله یک زمانی به دلیل ورودی بالا و جمعیت زیاد متقاضیان به دانشگاه‌های بیشتری نیاز پیدا کردیم، اما با کاهش این جمعیت، تعداد دانشگاه‌ها کاهش پیدا نکرد.
بخشی از این دانشگاه‌ها نیز در اثر فشار نمایندگان مجلس تاسیس شده است. به طور نمونه در بجنورد دانشگاهی به نام کوثر برای خواهران تاسیس شده است. داماد یکی از نمایندگان مجلس رئیس این دانشگاه شده بود. همان رشته‌هایی که در دانشگاه کوثر تدریس می‌شود در دانشگاه بجنورد هم وجود دارد. کدام عقل اقتصادی می‌گوید چنین تشکیلات عریض و طویلی با حقوق‌های بالا برای هیئت علمی ایجاد کنیم؟ اینها را باید محدود کرد و جلوی کسری بودجه را گرفت.»
رشد بودجه مجلس را صفر کنید
پازوکی تاکید کرد: «امروز شورای نگهبان در ۳۱ استان دفتر تاسیس کرده و بودجه آن به ۹۲۰ میلیارد تومان رسیده. سال ۱۳۶۴ بودجه شورا ۴ میلیون تومان بوده. ببینید بودجه این شورا چند برابر شده است؟ از تورم هم بیشتر رشد پیدا کرده. تا زمانی که این بودجه درست نشود، کسری هم ادامه خواهد داشت. من از دولت خواهش می‌کنم برای سال آینده رشد بودجه مجلس را صفر کند.
در بودجه ۱۴۰۴ بودجه مجلس بین لایحه دولت و قانونی که تصویب شد، بیش از هزار میلیارد تومان اختلاف وجود دارد. بیشترین رشد بودجه مربوط به همین بودجه مجلس بوده است. بودجه مجلس در سال ۱۴۰۱، ۱۵۵۰ میلیارد تومان بوده، اما امسال به هفت هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان رسیده است.
این عدد غیر از بودجه عمرانی مجلس است. یعنی بودجه مجلس فقط در این چهار سال بیش از چهار برابر شده است. آیا تورم بیش از چهار برابر شده؟ بودجه محیط زیست هم همین اندازه رشد کرده؟ وقتی در عملکرد مجلس بررسی‌ها دقیق‌تر می‌شود می‌بینیم بیمه درمانی که برای نمایندگان پیش‌بینی شده با بهترین شرایط و خدمات است. چرا یک نوع غذا نمی‌دهند؟ اینها بیت‌المال است. این خلاف عدالت است. اگر دولت اصلاح را شروع نکند تورم کنترل نمی‌شود، بی‌ثباتی اقتصادی ادامه‌دار خواهد بود و رشد اقتصادی محقق نمی‌شود.»
