اتحاد آمریکا و ژاپن برای مهار عناصر تقویت کننده قدرت اقتصادی و نظامی چین است

دیدارنیوز – اسفندیار عبدالهی: مدتی قبل، روزنامه اقتصادی "نیکئی" ژاپن مدعی شد که وزارت دفاع ژاپن در واکنش به چالش‌های امنیتی و کاهش مازاد تجاری با آمریکا قصد دارد بودجه نظامی خودش در پنج سال آتی را افزایش داده و اقدام به خرید تجهیزات و ادوات آمریکایی کند. این روزنامه به نقل از منابعی گزارش داد، وزارت دفاع ژاپن قصد دارد دست‌کم ۲۷ تریلیون ین (۲۴۰ میلیارد دلار) بین آوریل ۲۰۱۹ و مارس ۲۰۲۴ هزینه کند و به طور میانگین سالانه ۱.۱ درصد بودجه خودش را افزایش دهد. طبق برنامه، میانگین افزایش دوره پنج ساله که مارس آتی به پایان می‌رسد، ۸/۰ درصد است.
 

به گزارش دیدارنیوز کشور های منطقه شرق و جنوب شرقی آسیا در طول تاریخ، بارها میان چند قدرت منطقه ای و بین المللی دست به دست شده اند، منطقه ای که مستعد رقابت، قدرت نمایی و دشمنی است. بریتانیا، پرتغال، آمریکا، چین و ژاپن، هر کدام در مقطعی از زمان بر قسمتی از این جغرافیا استیلا یافتند. طی صد سال گذشته، از قبل و بعد از جنگ‌های جهانی تا کنون، شرق آسیا یکی از مراکز و مناطق پر مناقشه دنیا بوده است.

اما ژاپن در حال حاضر یک دغدغه عینی تری دارد و آن هم، آسیب پذیر بودن در مقابل همسایه قدرتمندی به نام چین است. به همین دلیل در سالهای اخیر به فکر تقویت بنیه دفاعی خود افتاده که البته این تصمیم در هماهنگی با آمریکا بوده است چرا که هزینه محافظت از ژاپن از عهده ایالات متحده خارج می‌شود.

در حال حاضر هزینه خرید تجهیزات و تقویت نیروها ۸۰ درصد بودجه نظامی ژاپن را تشکیل می‌دهد. طبق طرح جدید، اعتبارات برای خرید تجهیزات جدید از آن هزینه‌ها جدا خواهد شد که بدین ترتیب خرید تجهیزات از آمریکا ساده‌تر می‌شود. خرید تجهیزات ساخت آمریکا به توکیو در حل و فصل مناقشه تجاری با واشنگتن کمک می‌کند. دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا ژاپن را برای خرید کالاهای بیشتری از آمریکا شامل تجهیزات نظامی تحت فشار گذاشته است و به اعمال تعرفه علیه خودروهای وارداتی از ژاپن برای کاهش کسری تجاری با توکیو تهدید می‌کند.

 
آمریکایی ها در حال تجدید نظر برای نحوه حضور خود در دنیا هستند

پیر محمد ملازهی استاد و کارشناس روابط بین الملل در گفتگو با دیدارنیوز به موضوع مناسبات و معادلات حاکم بر روابط آمریکا، ژاپن و چین پرداخت و گفت: در حقیقت، استراتژی آمریکا برای قرن بیست و یکم، این است که همچنان به عنوان قدرت اول جهان باقی بماند و در تحولات جهان تاثیرگذار باشد این در حالیست که چین به سرعت در حال رشد است. پیش‌بینی‌ها حتی در داخل آمریکا این است که ظرف ۴۰ سال آینده، چین است که قدرت اول دنیا خواهد بود، چون تمام شاخص های سنتی و مدرن تبدیل شدن به یک قدرت اول را در اختیار دارد و از طرفی قدرت آمریکا در حال ضعیف شدن است.

وی افزود: آمریکایی‌ها زمانی می توانند به آن استراتژی و رهیافت برسند که چین را در محاصره خود قرار دهند وعناصر تقویت کننده قدرت چین را تضعیف کنند بر این اساس استراتژی نظامی آمریکا این است که  چین را از تمام جهاتی که تقویت کننده اقتصادی، قدرت منطقه ای و بین المللی و نظامی آن کشور است مهار کند.

کارشناس روابط بین الملل اظهار کرد: به نظر می رسد آمریکایی ها در حال تجدید نظر کلی برای نحوه حضور خود در دنیا هستند. به عنوان مثال در حال حاضر از خاورمیانه فاصله می‌گیرند و نیروهای خود را به شرق آسیا منتقل می‌کنند. نگاهی که در گذشته، آمریکایی ها نسبت به ژاپن داشتند عوض شده است، بعد از جنگ جهانی و صلحی که به ژاپن تحمیل شد در قانون اساسی این کشور،  فعالیت نظامی و تسلیحاتی برای ژاپن ممنوع شد و ژاپن نمی توانست ارتش و نیروی نظامی مستقل داشته باشد.

ملازهی اضافه کرد: اکنون رابطه آمریکا و ژاپن دچار تحول شده است و این اجازه را به ژاپن می دهند که آن بخش از قانون اساسی را نادیده بگیرد و یک ارتش قدرتمند به وجود بیاورد. در حال حاضر صحبت بر سر این است که آمریکا ضمن اینکه در حال تمرکز نیروهایش در شرق آسیا و اطراف چین است، با کشورهای منطقه به صورت دوجانبه یا چند جانبه قراردادهای امنیتی می‌بندد که حضور نظامی خودش را در نزدیک چین تقویت کند.

 
مسئولیت امنیت منطقه شرق و جنوب شرقی آسیا به دست کشورهای منطقه می‌افتد

ملازهی تاکید کرد: در این رابطه به نظر می رسد ژاپن در موقعیت بسیار خوبی قرار گرفته است که خود را تقویت و از نظر نظامی، وابستگی ها و محدودیت هایی که آمریکا بعد از جنگ جهانی دوم برای آن کشور قائل بود عبور کند. ژاپنی ها این فرصت تاریخی را به دست آورده اند و در حال استفاده از آن هستند، البته به این معنا نیست که ژاپن به تنهایی می‌تواند با چین رقابت کند بلکه آمریکا قصد دارد مجموعه ای از کشورهای منطقه شرق آسیا، مانند ژاپن،کره‌جنوبی، زلاندنو، استرالیا، تایلند، فیلیپین، تایوان و کشورهایی که به نوعی بتوانند با این مجموعه کار کنند را به وجود آورد. ائتلافی که رهبری آمریکا را باور داشته باشد تشکیل می شود ولی هزینه تسلیحات دفاعی توسط خود کشورهای منطقه داده می‌شود، آمریکا هزینه ای را قبول نمی کند. 

  وی افزود: بی شک مسئولیت امنیت منطقه شرق و جنوب شرقی آسیا به دست کشورهای منطقه می‌افتد و ژاپن در این رابطه، انگیزه و آمادگی کافی را دارد لذا در این رابطه است که مقامات ژاپن می‌خواهند سلاح های پیشرفته، بازدارنده، سیستم های پیشرفته ضد هوایی، راهدارها و ابزارهایی که موقعیت و امنیت ژاپن را تقویت می‌کند، از آمریکا بگیرند یا خریداری کنند. 

کارشناس روابط بین الملل ادامه داد: پیش بینی این است که اگر چین صاحب قدرت اصلی شود ژاپنی ها خود را در موقعیت تضعیف شده ای احساس می کنند. با توجه به رقابت های سنتی و منفی تاریخی که بین ژاپن و و چین وجود دارد، چین هم نگران رشد ملی گرایی ژاپنی است که از ظرفیت نظامی بالایی برخوردار است. در این فضا باید دید که چرا آمریکایی ها و ژاپنی ها به نوعی از هماهنگی رسیده‌اند که با کشورهای منطقه شرق آسیا در حال تشکیل کمپینی هماهنگ در مقابل قدرت همه جانبه چین هستند.

 وی در پاسخ به این پرسش که آمریکا از آینده ژاپن مسلح و مجهز نمی ترسد؟ گفت: بعد از تسلیم شدن ژاپن که پس از حمله اتمی آمریکا به دو شهر آن کشور اتفاق افتاد، دولت ژاپن به متحد آمریکا تبدیل شد. آنها از نزدیکی به آمریکا ضرر نکردند، چون به یکی از قدرت های اقتصادی و صنعتی دنیا مبدل شدند. ژاپنی ها به آن معنا ذهنیت منفی نسبت به آمریکا ندارند.

ملا زهی خاطرنشان کرد: در حال حاضر ضعف ژاپن، بنیه نظامی و دفاعی است، فضای مساعدی پیش آمده می‌خواهند استفاده کرده و این ضعف را جبران کنند. ژاپنی ها دارای زمینه ملی گرایی قوی هستند، این ملی گرایی بیش از اینکه متوجه آمریکا باشد متوجه چین است. ژاپن رقیب و خطر اصلی را از ناحیه چین می داند نه آمریکا؛ بنابراین باید در نظر گرفت ذهنیت منفی مردم ژاپن در آن حدی که آمریکایی ها را نگران کند، نیست.

 این کارشناس روابط بین الملل خاطر نشان کرد: به نظر می رسد اینکه در میان مدت یا دراز مدت، ژاپن قدرتمند نظامی، علیه خود آمریکا عمل کند، در شرایط کنونی موضوعیت ندارد و جنبه اتحاد و همکاری آمریکا و ژاپن  پررنگ تر، جدی تر و بیشتر موضوعیت دارد. اتحاد آمریکا و ژاپن بر علیه چین است که باید به آن توجه کرد. در نظر داشته باشیم آمریکایی ها به احتمال قوی اجازه نمی‌دهند ژاپن تبدیل به قدرت هسته‌ای شود و اینکه تا چه حدی برای ژاپن قدرت قائل می شوند نیز مورد بحث است. لذا آمریکایی‌ها مواظب این قضیه هم هستند. طبیعی است که ژاپن با توجه به قدرت تکنولوژیکی که دارد می تواند سلاح هسته ای تولید کنند، ولی آمریکا هرگز این اجازه را به آنها نخواهد داد.

ملازهی در پاسخ به این پرسش که ذهنیت منفی تاریخی بین کره و ژاپن وجود دارد، آیا مثلث آمریکا، کره جنوبی و ژاپن بر علیه چین شکل می‌گیرد؟ اظهار کرد: ذهنیت تاریخی کره ای ها نسبت به ژاپن منفی است و هیچ شکی در آن نیست، ولی به نظرم جدا از اینکه ژاپن، کره جنوبی و آمریکا مثلث سه جانبه ای تشکیل دهند، آمریکایی ها در حال گسترش این مثلث هستند. در واقع ایالات متحده در نظر دارد زلاندنو، استرالیا، فیلیپین، تایوان و همه کشورهای جنوب شرق آسیا را در یک مجموعه قرار بدهند.

وی افزود: این کشورها به لحاظ اقتصادی در حال توسعه پیوندهای خود با آمریکا هستند. از طرفی همه این کشورها به لحاظ نظامی به نوعی با چین اختلافات ارضی، مرزی، اقتصادی و تاریخی دارند و از این که چین به یک قدرت جهانی تبدیل شود به شدت نگرانند. آنها متوجه‌اند که در آینده ممکن است تحت تاثیر قدرت چین قرار گرفته و امنیت ملی آنها به خطر بیفتد، بنابراین جدا از آن ذهنیت های منفی تارخی که بین بعضی از این کشورها وجود دارد، هدف آمریکا ایجاد یک مجموعه بزرگ تر از مثلث آمریکا، ژاپن و کره جنوبی است که بتواند در آینده مقابل چین قدرتمند، ایجاد توازان و مقاومت کند.

ملازهی بیان کرد: شما پرسیدید ائتلاف کشور های شرق آمریکا علیه چین حالت بازدارنگی دارد یا می تواند از پیشرفت نظامی و تسلیحاتی چین هم جلوگیری کند؛ که در پاسخ به شما باید گفت چین کشوری است مستقل که در حال بازسازی ارتش خود است و تکنولوژی و سلاح های پیشرفته وارد ارتش خود می‌کند و یک قدرت اقتصادی قویست. توان اقتصادی به او کمک می کند که درآمدهای بالایی را که به دست می‌آورد، خرج تقویت نظامی کند. به هر حال چین کشوری دیکته پذیر نیست. مجموعه کشورهای همراه و همکار آمریکا در حدی که بتوانند در مقابل چین به‌صورت قدرتی بازدارنده، هم سنگ بوده و در منطقه توازن قدرت را ایجاد کنند، عمل می‌کنند.