شلیک مکانیسم ماشه به بازار خودرو

دیدارنیوز ـ آرش راهبر: از بامداد امروز که بازگشت تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران از سوی سه کشور اروپایی کلید خورد و توافق برجام نیز به تاریخ پیوست، به تدریج اقتصاد کشور واکنش‌های خود را نسبت به این رویداد بروز خواهد داد و به زودی آمار‌های تازه از تغییر رویکرد‌ها در بازار‌های مختلف از سوی کارشناسان و نهاد‌های پایشی منتشر خواهد شد.

در حالی که بازار‌های مالی و پولی کشور دقیقا در حین نشست شورای امنیت سازمان ملل، واکنش فوری و آنی از خود نشان دادند و در ۴۸ ساعت اخیر قیمت ارز، طلا و ارز‌های دیجیتال به شدت بالا رفت، اما واکنش‌های بازار در بخش کالا‌های استراتژیک یا کالا‌های اساسی عموما در موج دوم این افزایش قیمت قرار می‌گیرند و هنوز سونامی ناشی از اسنپ‌بک به برخی از بازار‌ها نرسیده است.

بازار خودرو کشور نیز قطعا متاثر از بازگشت تحریم‌های سازمان ملل خواهد بود و با اینکه در نیمه دوم سال انتظار افزایش تولید یا افزایش واردات خودرو از سوی کارشناسان پیش‌بینی شده بود، اما ممکن است همه این رشته‌ها خیلی زود پنبه شود.

در حال حاضر رکود نسبتا سنگینی بر بازار خودرو کشور سایه انداخته و با اینکه تکلیف مکانیسم ماشه روشن شده و مشخص شده است که به خصوص برخی از صنایع کشور از جمله صنعت هسته‌ای و موشکی مستقیما در معرض این تحریم‌ها قرار خواهند گرفت، اما به نظر می‌آید تبعات اسنپ‌بک برای صنعت و تجارت خودرو در ایران شدیدتر از قبل باشد.

در شرایطی که بازیگران اصلی تولید و مونتاژ خودرو در کشور، در هفته‌های اخیر سعی در فروش محصولات خود داشته‌اند، اما نگرانی و تردید در بازار به شدت افزایش داشته و به همین دلیل یک موج قوی از بی‌میلی و بی‌انگیزگی از سوی خریداران دیده می‌شود که ناشی از پیش‌بینی درباره آینده بازار خودرو در کشور است.

با شلیک مکانیسم ماشه، در واقع ضربان قلب تولید و مونتاژ خودرو در ایران که به شدت تحت تاثیر خون‌رسانی از سوی شرکت‌های خودروساز چینی است، به شماره خواهد افتاد و همین موضوع باعث می‌شود برنامه‌های پیش‌بینی شده برای افزایش تولید در نیمه دوم سال ۱۴۰۴، به کلی دچار تغییر و تحول شده و احتمالا با سرعتی زیاد رو به کاهش بگذارد.

گرچه با افزایش قیمت دلار در همین چند روز اخیر، باید منتظر افزایش سریع قیمت خودرو در بازار آزاد باشیم، اما گرانی فوری در بازار، تازه از نتایج سحر است و در صورت کاهش واردات قطعات منفصله مونتاژکاران یا قطعات مورد نیاز ایران خودرو و سایپا، باید منتظر انفجار تقاضا و به تبع آن افزایش شدید قیمت خودرو در زمستان امسال باشیم.

بر همین مبناست که تقریبا تمام خودروسازان و واردکنندگان کشور در طرح‌های فروش اخیر خود از عبارت «پیش فروش یا قیمت غیر قطعی» و همچنین مدت زمان تحویل طولانی استفاده کرده و به نوعی پیغام کاهش تولید را از حالا به خریداران مخابره می‌کنند.

این اتفاقات، اما منجر به ایجاد یک دوراهی برای خریداران خواهد شد، از یک سو اگر خریداران خودرو بخواهند با همین قیمت رو به افزایش امروز، محصول مورد نظر خود را خریدارای کنند، فروشنده چندانی در بازار وجود ندارد و همین موضوع به افزایش تقاضا و رشد کاذب قیمت در بازار خودرو‌های صفر در حال خواب منجر خواهد شد و از طرف دیگر صبر و حوصله خریداران نیز با توجه به چشم‌انداز تاریک در عرضه خودرو در فصول پاییز و زمستان، ممکن است به کاهش شدید توان خرید آنها منجر شود و آنها را به سمت و سوی خرید سکه یا ارز سوق دهد.

هر چه هست مکانیسم ماشه فعلا شلیک سهمگینی به بازار خودرو داشته و نظام عرضه و تقاضا در این بازار مهم و استراتژیک را دچار عدم تعادل شدید کرده و به همین دلیل است که خودرو‌های اقتصادی و نرمال بازار مثل ۲۰۷ یا تارا که شاخص خودرو‌های قابل خرید برای طبقه متوسط هستند در روز‌های اخیر با افزایش سرسام‌آور و نزدیک به ۱۰۰ میلیون تومانی در بازار مواجه شده‌اند.

وضعیت به گونه‌ای است که تعداد خودرو‌های پایین‌تر از ۱ میلیارد تومان هم بسیار اندک شده و به این ترتیب، بخش بزرگی از اقشار متوسط از دایره خرید خودرو‌های نو خارج خواهند شد و به سمت بازار خودرو‌های کارکرده می‌روند که اثرات فوری آن بر سازندگان خودرو نیز شامل کاهش تولید، افزایش بهای تمام شده و احتمالا تعدیل نیروی انسانی در خطوط تولید خواهد بود.

بازار خودرو ایران ممکن است به زودی حتی برای چین هم جذابیت و ارزش خود را از دست بدهد و به این ترتیب فاصله بازار خودرو ما با خودرو‌های روز دنیا افزایش پیدا کند، اتفاقی که عوارض وخیمی مثل افزایش مصرف سوخت و افزایش میزان آلودگی هوا در کلانشهر‌ها را در پی خواهد داشت.